Η οδός Αριστείδου είναι ένα δρομάκι στην καρδιά της πόλης που σχεδόν όλοι επισκέπτονται για κάποια δουλειά. Ξεκινά από την οδό Ευρυπίδου, στο σημείο που βρίσκεται η πλατεία Αγίων Θεοδώρων, και καταλήγει στη Σοφοκλέους, συνδέοντας ταυτόχρονα κι άλλους δρόμους μέσα από τις πολλές στοές που υπάρχουν στο πέρασμά της.
Οδός Αριστείδου το δρομάκι των επαγγελματιών
Τις μεγάλες δόξες της έζησε στα 90s, την εποχή της άνθησης του χρηματιστηρίου. Ήταν πάντα αυτό που λέμε «πρωινός δρόμος». «Σε αυτό το δρόμο πλέον έρχεται κόσμος για συγκεκριμένες δουλειές. Να κάνει εκτυπώσεις, να φτιάξει σφραγίδες, να επισκευάσει ηλεκτρικές συσκευές ή να πάει στη ΔΕΗ για διακανονισμό. Έχει ακόμα μαγαζάκια με πολλά χρόνια ιστορία. Δίπλα είναι ο Τρύφωνας με τις σφραγίδες 45 ολόκληρα χρόνια. Απέναντι, λίγο πιο κάτω είναι το χαρτοπωλείο του Αλευρά από το 1925» περιγράφει η Ιωάννα Μικικούδη που διατηρεί το café εντός της στοάς Αριστείδου 8. «Κάποτε ήταν πολύ ζωντανός δρόμος. Νομίζω πως ήταν κι ο αγαπημένος δρόμος του Αντώνη Τρίτση. Τον θυμούνται οι παλιοί να τριγυρνά εδώ συχνά. Χαρακτηρίζεται από μία σταθερότητα, αν σκεφτούμε ότι τα μαγαζιά εδώ δεν έχουν κλείσει όπως σε άλλους δρόμους, δεν παύει όμως να έχει ξενοίκιαστους ορόφους στα περισσότερα κτίρια. Ήταν και παραμένει δρόμος επαγγελματιών. Πιο παλιά υπήρχαν εδώ και πολλά δικηγορικά γραφεία» περιγράφει η Νατάσα Δρακοπούλου που συνεχίζει την παράδοση του ιστορικού χαρτοπωλείου. «Το ιδανικό θα ήταν πια να εξελιχθεί σε πεζόδρομο» λέει ο Σωτήρης Παπανικολόπουλος, επαγγελματίας της περιοχής και είναι πράγματι μια καλή ιδέα.
Στη στοά Αριστείδου 10-12 κατεβήκαμε στο υπόγειο για να φωτογραφίσουμε απομεινάρια από τα αρχαία τείχη της Αθήνας και μετά ανεβήκαμε στον 7ο όροφο, εκεί όπου βρίσκεται η Εταιρεία Μελέτης Έργου του Ιωάννη Καποδίστρια. «Η εταιρεία ασχολείται με τη μελέτη της ιστορίας από το 16ο αιώνα μέχρι το 19ο, δίνοντας έμφαση στο έργο του Ιωάννη Καποδίστρια. Συνιδρυτής της εταιρείας ήταν και ο Κων/νος Δεσποτόπουλος που πέθανε πρόσφατα» μας λέει ο κ. Ανδρέας Κούκος, νομικός, ιστορικός και πρόεδρος του Δ.Σ. της εταιρείας που μας υποδέχτηκε εκεί. «Το αρχείο περιλαμβάνει περίπου 3.000 βιβλία. Παροχή υλικού προσφέρεται στη δευτεροβάθμια αλλά και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, στηρίζουμε μεταπτυχιακούς φοιτητές, ενώ συμμετέχουμε και σε επιστημονικά συνέδρια» μας εξηγεί. Στον απέναντι δρόμο βρίσκεται μία από τις αίθουσες του ΕΚΠΑ με το οποίο η εταιρεία έχει ακόμα πιο στενή συνεργασία. «Η ονομασία του πανεπιστημίου έχει πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Ιδρύθηκε το 1837 ως οθωνικό. Το 1862, όταν έφυγε ο Όθωνας, μετονομάστηκε σε εθνικό. Ο Ιωάννης Δομπόλης που καταγόταν από την Ήπειρο, γεννήθηκε στη Ρωσία και γνωρίστηκε με τον Καποδίστρια το 1809, όταν ο δεύτερος μπήκε στο διπλωματικό σώμα της Ρωσίας. Μαζί ξεκίνησαν να θέτουν το ελληνικό ζήτημα στις ευρωπαϊκές αυλές. Επιστρέφοντας ο Καποδίστριας, έδωσε το 1828 τα οικονομικά του κράτους στο Δομπόλη. Όταν 1850 ο Δομπόλης πέθανε, άφησε στη διαθήκη του 260.000 ασημένια ρούβλια για να χρησιμοποιηθούν μετά το 1906 για την επέκταση του εθνικού πανεπιστημίου με τον όρο να μετονομαστεί σε καποδιστριακό. Το 1911, για να εισπράξει το ελληνικό κράτος το ποσό, χωρίζει το πανεπιστήμιο σε δύο κομμάτια όπου το τμήμα των θεωρητικών επιστημών μετονομάστηκε σε καποδιστριακό και το τμήμα των θετικών παρέμεινε ως εθνικό. Τα δύο τμήματα ενώθηκαν ξανά το 1932 και έτσι προέκυψε η διπλή ονομασία σε ΕΚΠΑ» μας εξιστορεί και καταλήγει πως «τα πάντα πρέπει να γίνονται για τη μόρφωση. Όπως είχε πει και ο ίδιος ο Καποδίστριας το 1804, όταν ήταν Γραμματέας Επικρατείας στην τότε Δημοκρατία των 7 Ηνωμένων Νήσων (σ.σ. σημερινά Επτάνησα) και τον πλησίασαν οι κλεφταρματωλοί, πρώτα πρέπει να μορφώσουμε τους Έλληνες και μετά ιδρύσουμε ελληνικό κράτος». Αξίζει να σημειωθεί ότι ετοιμάζονται να εκδώσουν αδημοσίευτα διπλωματικά κείμενα από τα ρωσικά αρχεία που αφορούν στην ίδρυση του ελληνικού κράτους, καθώς κι ότι από τον Ιανουάριο του 2016 βρίσκεται σε εξέλιξη σειρά διαλέξεων με τίτλο «Προς την επανάσταση και τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους» με ελεύθερη είσοδο στο κοινό. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα kapodistrias.info
Στη στοά Αριστείδου 8 ανεβήκαμε στον 8ο όροφο, εκεί όπου βρίσκεται η Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών για να συλλέξουμε υλικό που μαρτυρά την ιστορία της εκκλησίας των Αγίων Θεοδώρων. Η βοήθειά τους ήταν πολύτιμη.
Πλατεία Αγίων Θεοδώρων Στη σκιά της Κλαυθμώνος
Το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων από το οποίο έχει πάρει το όνομά της και η πλατεία που το φιλοξενεί, σηματοδοτεί την αρχή της Αριστείδου καθώς και περίπου χίλια χρόνια ιστορίας. Έτυχε να βρίσκεται πίσω από την πλατεία Κλαυθμώνος με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να αναφέρονται σε αυτή την πλατεία σαν να πρόκειται για συνέχεια της πρώτης, αδικώντας τη δική της ιστορία.
Το εκκλησάκι είναι ένα από τα παλαιότερα της Αθήνας. Πρόκειται για βυζαντινό ναό, σταυροειδή, αθηναϊκού τύπου του 11ου αιώνα που υπολογίζεται ότι χτίστηκε το 1049 μ.Χ. Δεν στηρίζεται σε κίονες όπως άλλοι ναοί τέτοιου τύπου, αλλά πάνω σε δύο τοίχους του ιερού και δύο αντίστοιχους της δυτικής πλευράς. Το καμπαναριό προστέθηκε αργότερα. Υπέστη ζημιές κατά την περίοδο της επανάστασης αλλά επισκευάστηκε το 1840. Λειτουργεί ακόμα κανονικά.
«Η πλατεία αυτή αλλάζει ρυθμούς εποχιακά παρέα με τον πλάτανο που είναι στο κέντρο. Όταν βλέπουμε τα φύλλα κάτω, καταλαβαίνουμε ότι μπήκε το φθινόπωρο. Όταν τον βλέπουμε να ανθίζει μπαίνουμε κι εμείς σε ρυθμούς άνοιξης. Είμαστε γειτονιά κι ας είμαστε στο κέντρο» μας λέει η Μαρία Λατσώνα, συνιδιοκτήτρια του εστιατορίου «Καλντερίμι». Παραδίπλα βρίσκεται το Μέγαρο Παπαθανασίου. «Το μέγαρο ανήκει πλέον στο γνωστό συνθέτη και στον αδερφό του. Είναι κτίριο του 1936. Κάτω υπήρχε καταφύγιο που το μετατρέψαμε σε τουαλέτες» μας λέει ο Ηλίας Τσιούρης που διατηρεί το καφενείο στο ισόγειο και βρίσκεται εδώ από παιδάκι. Μέσα στο καφενείο υπάρχει ένα κάδρο με μια φωτογραφία της πλατείας όπως ήταν τη δεκαετία του ’70. Μας επέτρεψε να το φωτογραφίσουμε και μας περιέγραψε λεπτομέρειες της εποχής. «Η πλατεία δεν ήταν πεζοδρομημένη τότε. Περνούσαν αυτοκίνητα κανονικά. Γύρω από την εκκλησία υπήρχαν καταστήματα με ηλεκτρικά είδη αλλά και άλλες γνωστές επιχειρήσεις. Στη συμβολή των οδών Ευρυπίδου & Αριστείδου ήταν για παράδειγμα το πρώτο κατάστημα του Πατίστα με τα καλλυντικά.
Φαντάσου ότι εδώ συνέβαινε ό,τι περίπου συμβαίνει σήμερα στη Συγγρού. Πίσω, στην Πραξιτέλους, υπήρχαν βιοτεχνίες. Εδώ μπροστά έκαναν πιάτσα τα φορτηγά των μεταφορικών εταιρειών. Τα μεσημέρια γινόταν χαμός γιατί κατέβαιναν όλοι για το μεσημεριανό τους διάλειμμα. Μεταξύ ’98-99 έκανε μια βαθιά κοιλιά και αργότερα ξεκίνησε η γκουρμέ φάση που έφτασε μέχρι την πλατεία της Αγίας Ειρήνης» εξιστορεί. «Η ροή του κόσμου άλλαξε όταν έγινε συνεχόμενο το ωράριο. Δεν κατέβαιναν πια τα μεσημέρια. Σιγά-σιγά έκλεισαν και οι βιοτεχνίες που υπήρχαν τριγύρω και άλλαξε ριζικά το κομμάτι. Αλλά είναι όμορφη πλατεία κι έρχεται άλλος κόσμος. Χρειάζεται όμως και φροντίδα από το δήμο. Πρέπει να κλαδευτούν τα δέντρα και να μπει φωτισμός. Βλέπεις τον πράσινο στύλο; Η λάμπα του κάηκε πριν δέκα χρόνια» σημειώνει με παράπονο ο Δημήτρης Κουτούλας, που διατηρεί μαγαζί στο σημείο από το 1970. Λίγο παραδίπλα, συναντήσαμε τραπεζάκια και καρέκλες με κολάζ από εξώφυλλα και άρθρα της Athens Voice και άλλων εφημερίδων. Ανήκουν στο «Pili-Pili», ένα σουβλατζίδικο-έκπληξη στην καρδιά της πλατείας.
Φωτό: Ελεονώρα Βερυκοκίδη
Pili Pili
Pili-pili στα σουαχίλι σημαίνει «πιπέρι-πιπέρι». Μία σάλτσα που δοκίμασαν κάποτε στην Αφρική και ξεσήκωσαν τη συνταγή της, έμελλε να γίνει το σήμα κατατεθέν του μαγαζιού αφού συνοδεύει μοναδικά μπιφτεκάκια, σουβλάκια και άλλα πιάτα. Όλα περνούν από τα χέρια της Μαργαρίτας που μεταξύ άλλων έχει εντάξει στο μενού και τα «μπιφτεκάκια mici», μια καθαρά ρουμανική συνταγή με κιμά από τρία διαφορετικά κρέατα και συγκεκριμένα μπαχαρικά.
Εμπνευσμένο από το ομότιτλο τραγούδι και εμπειρία χρόνων, το Καλντερίμι μεταφέρθηκε στην Πλατεία Αγίων Θεοδώρων πριν από περίπου τέσσερα χρόνια. Καθημερινά πειραματίζεται πάνω στη μεσογειακή κουζίνα βάζοντας τις δικές του πινελιές. Είναι το μέρος που θα πας με παρέα για μεζέ αλλά θα βρεις και το μαγειρευτό σου μετά τη δουλειά. Αν και το μενού αλλάζει ανάλογα με την εποχή και τις φρέσκιες πρώτες ύλες, σταθερά πιάτα όπως το συκώτι με το πετιμέζι και το φασκόμηλο δεν λείπουν ποτέ από τον κατάλογο.
Το Στέκι δημιουργήθηκε πριν δύο χρόνια μέσα στη στοά Ανατολής με σκοπό να γίνει ένας χώρος στον οποίο να μαζεύονται φίλοι και γνωστοί και να απολαμβάνουν τις καθημερινές τους. Κάπως έτσι προέκυψε και το όνομά του. Ζεστή ατμόσφαιρα, ωραία διακόσμηση και μια αυλή όνειρο στο αίθριο συνθέτουν ένα χώρο που προσελκύει ανθρώπους όλων των ηλικιών και όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Υποδέχεται κόσμο από το πρωί προσφέροντας brunch, σπιτικές πίτες και χειροποίητα εδέσματα και κατεβάζει ρολά στις 19.00 το απόγευμα. Ωστόσο, λόγω της ιδιαιτερότητας του χώρου, οι εκδηλώσεις είναι συχνές με μεγάλη έμφαση στα Σάββατα όπου surprise - events μονοπωλούν το ενδιαφέρον των θαμώνων.
H συνιδρύτρια του Lean In. org, οργανισμού υποστήριξης, εκπαίδευσης κι αλληλεγγύης των γυναικών στους χώρους εργασίας, μιλάει για τα ευρήματα της νέας έρευνας «Γυναίκες στον Χώρο Εργασίας 2024
16°
