Οδός Καλλιδρομίου: η διανοούμενη των Εξαρχείων

Σημαντικές υψομετρικές διαφορές, χαμηλή κυκλοφοριακή κίνηση σε μια ήσυχη κυρτή ευθεία, διασχίζοντας εγκάρσια δύο γειτονιές στον πυκνό αστικό ιστό του κέντρου. Η Καλλιδρομίου διαθέτει την πιο ανοιχτή αρτηρία της στριμωγμένης αυτής ανάγλυφης περιοχής με μια ασυνήθιστη μεγαλοσύνη και ηρεμία. Στέκεται ατάραχη στην πιο ταραγμένη γειτονιά της Αθήνας. Ίσως γιατί είναι η πιο «διαβασμένη» από όλες.

Φιλοξενώντας στα σπίτια και τα καφέ της την καλλιτεχνική και λογοτεχνική κοινότητα. Για χρόνια αποτελεί στέκι λογοτεχνών, διανοούμενων, καλλιτεχνών, ανήσυχων φοιτητών. Κάναμε την αγαπημένη μας βόλτα, από τη μία άκρη της μέχρι την άλλη, από την ιστορική Μουριά μέχρι τον Ένοικο…

Ο δρόμος ξεκινά από τη Σπυρίδωνος Τρικούπη κοντά στη Λ. Αλεξάνδρας, σκαρφαλώνει το λόφο του Στρέφη, βυθίζεται και ανηφορίζει ξανά για να καταλήξει στους πρόποδες του Λυκαβηττού. Το ανάγλυφο του εδάφους καθορίζει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με το σημείο που βρίσκεται κανείς τη θέα και την προοπτική της περιοχής. Μουριές σε όλο το μήκος και στις δύο πλευρές, και από Ιουστινιανού ως Θεμιστοκλέους στα πεζοδρόμια σκάλες που οδηγούν στο λόφο ή σε κτίρια. Ένα δρόμος με κτίρια προπολεμικά, νεοκλασικά, αρχοντικά, πολυκατοικίες του μεσοπόλεμου.

Από τα αντιπροσωπευτικά νεοκλασικά της Καλλιδρομίου, το αρχοντικό «Αίολος» δεσπόζει ερημωμένο πάνω στο βράχο στο ψηλότερο σημείο. Το όνομα της οικίας γραμμένο με κεφαλαία στην πρόσοψη. Πέτρα, μάρμαρα, σίδερα και ξεφλουδισμένα κεραμιοπλαστικά έρχονται αντιμέτωπα με το χρόνο και τη φωτιά που τους έβαλαν κάποιοι άγνωστοι κάτοικοι, απόκληροι της περιοχής.

Άλλα όμορφα κτίρια είναι η επηρεασμένη από το μοντερνισμό πολυκατοικία στη γωνία Πλαπούτα 2 και Καλλιδρομίου, όπως χαρακτηριστικό είναι και το παλιό κτίριο στη γωνία Μπενάκη και Καλλιδρομίου που όλοι θυμούνται ως το ιστορικό «Green Door», παρόλο που έχει μετατραπεί σε κατοικία εδώ και πολλά χρόνια.

Κλασικός Ένοικος της Καλλιδρομίου

Ο Ένοικος

To Μπελ Εσπρί της Καλλιδρομίου

Στους τοίχους ζωγραφιές, αφίσες, φωτογραφίες και εξώφυλλα καλλιτεχνών. Στιγμιότυπα μιας εποχής που συζητήθηκαν στα τραπέζια και την μπάρα του Ένοικου, που άνοιξε το 1991 ο Βαγγέλης Ζαφειρόπουλος. Από εδώ έχουν περάσει οι Χρήστος Βακαλόπουλος, Κωστής Παπαγιώργης, Μήτσος Ευθυμιάδης, Τάσος Παυλόπουλος, Ευγένιος Αρανίτσης, Γιώργος Κοροπούλης, Γιώργος Σταθόπουλος, Ίκαρος Μπαμπασάκης, Γιώργος Ξενάριος, Άρης Σφακιανάκης, Όλια Λαζαρίδου, Γιώργος Κοροπούλης, Ηλίας Λάγιος, Ανδρέας Στάικος, Γιώργος Σκούρτης, Διονύσης Καψάλης...

Οι Ένοικοι

Διάσημοι κάτοικοι της Καλλιδρομίου υπήρξαν μερικά από τα πιο πρωτοπόρα καλλιτεχνικά και πολιτικά μυαλά, όπως ο συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο αναρχικός Νίκος Μπαλής, ο σκηνοθέτης Σταύρος Τορνές, ο ποιητής Γιάννης Χονδρογιάννης. O Νικόλας Άσιμος αυτοκτόνησε στο μικρό εποχιακό του κατάστημα στην οδό Καλλιδρομίου και Θεμιστοκλέους όπου και ζούσε στο πατάρι. Εδώ μένει ο συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος, ο σκηνοθέτης Θωμάς Κιάος και η φωτογράφος αδελφή του Μαργαρίτα. Ο Τάσος Παυλόπουλος έμεινε για λίγα χρόνια και είχε εκεί και το στούντιό του, όπως επίσης ο Νίκος Τρανός, γλύπτης και καθηγητής Καλών Τεχνών, και η ζωγράφος Ελένη Ζούνη.

«Εκδότες, συγγραφείς, ηθοποιοί. Έρχονται και πιτσιρικάδες. Η Καλλιδρομίου έχει ένα δικό της στιλ. Είναι άλλο πράγμα, σαν να είναι η Ακρόπολη. Είναι όμως ο κόσμος που τη φτιάχνει. “Μέτρον εστίν άνθρωπος” έλεγε ο Παρμενίδης. Ο κόσμος είναι ενδιαφέρων, καλός κόσμος, προσπαθούμε και εμείς να είμαστε άλλη φάση. Δεν μας ενδιαφέρει η μαζικότητα. Θυμάμαι την παρέα του Βακαλόπουλου να συζητούν με τις ώρες για εκδόσεις, για αυτά που έβγαζαν, τι γράφανε. Έφυγε νωρίς ο Βακαλόπουλος. Ήθελε να ζήσει μόνιμα στην Πάτμο, είχε μια σχέση με την ορθοδοξία, συζητούσαμε συχνά μαζί, είχε μια ζέση να αράξει εκεί. Του άρεσε η μοναχικότητα. Διέθετε ωραίο βλέμμα. Πανέξυπνος. Αντιληπτικός. Μπορούσε να βάλει σε σειρά τις εικόνες του. Και λέγανε και ανέκδοτα συνέχεια. Θυμάμαι, είχε πει το φοβερό με τον κατάδικο που ένα πρωί πάει ο δήμιος να του κόψει το κεφάλι και λέει ο κατάδικος κρύο που κάνει σήμερα. Εμένα το λες, που έχω να γυρίσω και πίσω. Γελούσαν, γινόταν χαμός. Ωραίες εποχές. Και τώρα, όμως, δεν είναι άσχημα. Έρχεται ενδιαφέρων κόσμος, έχουν ανησυχίες πολλές, κουβεντιάζουν».

Βαγγέλης Ζαφειρόπουλος, ιδιοκτήτης του «Ένοικου»

Το Άμα Λάχει, στο ανακαινισμένο σχολείο

ΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΚΑΦΕ, ΔΙΣΚΟΥΣ & ΔΙΑΝΟΗΣΗ

▶ Στο νούμερο 8 η Κάισα με τα επιτραπέζια παιχνίδια, που ενέπνευσε τη Νέα Αθηναϊκή Ιστορία του Χρήστου Βακαλόπουλου «Πήγαινε στη Φυλακή» .

▶ Το καφέ Φαεινόν από το 1994 με συχνά events στη διασταύρωση με τη Μαυρομιχάλη και δίπλα σε όροφο στο νούμερο 17 το ελληνικό παράρτημα του Ίδρυματος «Ρόζα Λούξεμπουργκ».

▶ Μαυρομιχάλη και Καλλιδρομίου το βιβλιοπωλείο Πολίτης.

▶ Στο 18, το Τυπογραφείο που ξεκίνησε το 1973 ο Μανώλης Σταυρουλάκης και συνεχίζει μέχρι σήμερα ο γιος του Θανάσης.

▶ Κλασικό φυτώριο εκδοτικών οίκων

Αστάρτη στο 20

Εκδόσεις Γκιούρδας στο 27

Στιγμή στο 28

Αυτοδιαχειριζόμενη Κοινότητα του Βιβλίου - εκδόσεις των Συναδέλφων στο 30

Εκδόσεις Τραυλός στο 54

Εκδόσεις Ίνδικτος στο 64

Εκδόσεις Τόπος στη γωνία με την Πλαπούτα

▶ Στο νούμερο 30 πολλά σπάνια ελληνικά αλλά και ξένα βινύλια, παλιά παιχνίδια και memorabilia στον Μικρό Ερωτικό, ενώ στη γωνία με Σπυρίδωνος Τρικούπη το Sound Effect του Γιάννη Ανδριόπουλου με πολλά συλλεκτικά βινύλια, fanzines, νέες κυκλοφορίες και δικές του ανεξάρτητες παραγωγές.

▶ Απέναντι από τον Βασιλόπουλο στο 31 το οπωροπαντοπωλείο γεύσεων και αρωμάτων Το Λεμονάκι της Καλλιδρομίου

▶ Η Eπιτροπή Πρωτοβουλιάς Κατοίκων Εξαρχείων στεγάζεται στο 50, δίπλα από τον πληθωρικό φούρνο των αδελφών Κώττη. Απέναντι, το κρεοπωλείο Ο Γιάννης, το Θυμάρι του Στρέφη με ελληνικά προϊόντα του νέου ένοικου του ιστορικού Green Door και δίπλα το φαρμακείο της Ευσταθίας.

▶ Στο 64 το Υesterday’s Βread του Στράτου με ελαφρώς μεταχειρισμένα –πάμφθηνα– ρούχα από την Ολλανδία και παπούτσια. Άπειρα παπούτσια. Αll star, vans και δεν συμμαζεύεται. Όλα εξοργιστικά τακτοποιημένα.

▶ Λίγο πριν τον Ένοικο στο 70 σχηματίζεται η φωλιά των τεσσάρων. Από τα τέλη του ’80 και μετά Καφέ Ερωδιός, Παρασκήνιο, Βοurbon στη σειρά αποτελούν κλασικά στέκια του δρόμου με χάζι και κουβέντα σχηματίζοντας ένα «θεατρικό» σκηνικό, ενώ απέναντι στο 69 το αναγεννημένο Άμα Λάχει (στης Νεφέλης, και το αδελφάκι του γαλλικό μπιστρό Άμα Λάχει στης Βιολέτ με συνταγές της Μαρλέν) του Αλέξανδρου Παπαδόπουλου και του Γιάννη Σεβαστόπουλου στο νεοκλασικό που στεγαζόταν μέχρι τις αρχές του 1980 το δημοτικό σχολείο των Εξαρχείων.

▶ Πέρα από τη φαντασματική σκιά του Αίολου, ροκ ’ν ρολ μνήμες από ντεσιμπέλ και μπριγιαντίνη ξυπνούν από τον ιστορικό Πήγασο στη γωνία Τηλεμάχου-Καλλιδρομίου, που τη δεκαετία του ’80 άνοιξε τις πόρτες του σε όλα τα εγχώρια «anti» γκρουπ εκείνης της περιόδου.

Θεμιστοκλέους & Καλλιδρομίου

Το αρχοντικό Αίολος

Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Τζαμιώτης

Φωτό: Θανάσης Καρατζάς