Υπόθεση Αθήνα: Παρεμπόριο

Στην ταινία «Biutiful» του Ινιαρίτου, η σκηνή με τους Σενεγαλέζους λαθρομετανάστες που με το φόβο στα μάτια μαζεύουν τα σεντόνια με παράνομα προϊόντα τρέχοντας με τους λευκούς μπόγους στην πλάτη στη γειτονιά της Βαρκελώνης έμοιαζε βγαλμένη από το κέντρο της Αθήνας.  Όμως η ζωή δεν είναι ταινία και οι λαθρομετανάστες δεν είναι  ηθοποιοί, αλλά θύτες-θύματα του παρεμπορίου. Ένα παρεμπόριο που οδηγεί σε απώλειες εσόδων για το κράτος της τάξης  τουλάχιστον των 6 δισ. ευρώ.

Πεζόδρομος Ομήρου, μεταξύ Ακαδημίας και Πανεπιστημίου.

Μια σειρά από απλωμένες πραμάτειες στο δρόμο. Κάθε σεντόνι κι ένας ή δύο λαθρομετανάστες, πιο πίσω ένας ψηλόσωμος Νιγηριανός ελέγχει τα πάντα και στις γωνίες τσιλιαδόροι για την εμφάνιση της αστυνομίας. Όλοι με κινητά στο χέρι. Όταν πέσει το σήμα για την εμφάνιση περιπολίας τα σεντόνια διπλώνονται, απομακρύνονται, κάνουν γύρους στο τετράγωνο και μετά από λίγη ώρα επιστρέφουν στις θέσεις τους με την ίδια διάταξη. Ένας από τους μικροπωλητές είναι ένας 25χρονος Νιγηριανός που ήρθε το 2005 στην Αθήνα. «Μόνο ξύλο τρώω στην Ελλάδα, επειδή δεν θέλω να κλέβω. Πουλάω τα πράγματα αυτά και πολλές φορές δεν βγάζω χρήματα. Μας βλέπουν σαν ζώα εδώ, όχι σαν ανθρώπους. Είμαστε σαν καινούργιοι σκλάβοι. Ξέρεις τι είναι να γυρνάς σπίτι σου, στο παιδί σου, χωρίς καθόλου λεφτά; Άλλοι Νιγηριανοί μένουν όλοι μαζί σε μικρά σπίτια και ούτε το ενοίκιο δεν βγαίνει. Πολλές φορές δεν μας δίνουν καν χρήματα τα αφεντικά. Λένε, δεν έχει σήμερα. Κάθε μέρα ζούμε με το φόβο». Όταν τον ρωτάω για τις αποθήκες και πού βρίσκει το εμπόρευμα, δεν υπάρχει απάντηση και μάλλον η σιωπή αυτή οδηγεί στην άκρη του νήματος. Πώς όμως βρίσκουν οι μετανάστες που έρχονται σε μια ξένη χώρα, χωρίς να μιλάνε τη γλώσσα, τους προμηθευτές των προϊόντων του παρεμπορίου και δεν μπορεί να τους βρει η αστυνομία;

Πατησίων 62-74

Έξω από το ΟΠΑ (ΑΣΟΕΕ) λαθρομετανάστες έχουν απλώσει τα πράγματά τους σε μια διαρκή κατάσταση επαγρύπνησης. Όταν πέφτει το σήμα μετακινούνται σε χρόνο μηδέν στο εσωτερικό της σχολής για έναν ακόμη κλεφτοπόλεμο μαζί με τους φοιτητές, που τους συμπαραστέκονται, και την αστυνομία. Οι μετανάστες μοιράζουν ένα κείμενο στους περαστικούς: «Δεν ξέρουμε πια τι να κάνουμε, φοβόμαστε και υποφέρουμε. Όλοι οι μετανάστες είναι πολύ φοβισμένοι με αυτή την κατάσταση. Για λόγους οικονομικούς και λόγους πολέμου αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε τις χώρες μας για να έρθουμε να ζήσουμε στην Ευρώπη, πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια, ειρήνη και ελευθερία. Οι δραστηριότητές μας είναι απλά και μόνο το μικρεμπόριο, περιπλανώμενοι στους δρόμους. Αυτή μας η δραστηριοποίηση μας επιτρέπει να πληρώνουμε το νοίκι, το φαγητό μας κ.λπ. Ζητάμε από τη κοινωνία και τις ελληνικές αρχές να μας αφήσουν να ζήσουμε με αξιοπρέπεια, ελευθερία και σεβασμό».

Οι αστυνομικοί, παρά το νέο νόμο για το άσυλο, δεν είναι τόσο εύκολο να εισβάλουν στο χώρο καθώς απαιτείται συμφωνία του πρύτανη, ενώ οι μετανάστες, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της αστυνομίας Αθανάσιο Κοκκαλάκη, πετούν πέτρες προς το μέρος τους, με αποτέλεσμα να διακυβεύονται οι ζωές των περαστικών που μπορεί να περιμένουν το λεωφορείο στη στάση. Υπάρχουν πολλά καταγεγραμμένα περιστατικά επιθέσεων σε άνδρες της Δημοτικής Αστυνομίας. Από την άλλη, το 2007, ο Τόνι Ονουόχα που πωλούσε CD στη Θεσσαλονίκη σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια καταδίωξής του από άντρες της Ασφάλειας, όταν έπεσε από μπαλκόνι για να ξεφύγει, ενώ υπάρχουν καταγγελίες και για άλλους θανάτους μεταναστών στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τη σύλληψη. Κανείς από τους φοβισμένους και ταυτόχρονα ετοιμοπόλεμους μετανάστες δεν μιλάει εύκολα για τον κλεφτοπόλεμο ούτε για τους ομοεθνείς του.

Τα στέκια του παρεμπορίου

Τα στέκια αλλάζουν κάθε τόσο, ανάλογα με τις «σκούπες» της αστυνομίας. Παράδειγμα, το Σύνταγμα. Εκεί ακολούθησαν συμπλοκές μετά την παρέμβαση της ομάδας Παρεμπόριο STOP στην Ερμού, φωτογραφίζοντας τους μετανάστες πωλητές και φωνάζοντάς τους «this is not legal», «are you mafia?», «we are greeks». Τα επεισόδια μεταξύ μεταναστών και της συγκεκριμένης ομάδας και η σημειολογία του υψωμένου μεσαίου δακτύλου ενός μετανάστη ήταν αρκετά για να μετακινήσουν το παρεμπόριο από το Σύνταγμα. Ο τότε αντιδήμαρχος, υπεύθυνος για τη Δημοτική Αστυνομία, Ανδρέας Παπαδάκης είχε υποστηρίξει ότι πριν από το συγκεκριμένο περιστατικό αυτοδικίας προηγήθηκε υποβολή μηνύσεων: «Η συμπλοκή του περασμένου Σαββάτου βόλευε ορισμένους. Δεν είναι δουλειά κανενός να βγαίνει στο δρόμο βιντεοσκοπώντας και φωτογραφίζοντας κόσμο. Το σκεπτικό κάποιων που διοργάνωσαν αυτή την επιχείρηση δεν ταυτίζεται με την άποψη του εμπορικού κόσμου. Υπέβαλαν μάλιστα και μηνύσεις για το ζήτημα των Αφρικανών μικροπωλητών, αλλά χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Στρέφονται εναντίον του Μιχ. Χρυσοχοΐδη και του Νικ. Κακλαμάνη».

Οι κεντρικές πλέον πιάτσες είναι το ΟΠΑ (ΑΣΟΕΕ), τα Προπύλαια και η Νομική. Μια δεύτερη περιοχή συνιστά το αμαρτωλό τρίγωνο Πειραιώς, Ασωμάτων, Ερμού και Αιόλου, με την Tσάινατάουν να έχει εξαπλωθεί πίσω από την Πειραιώς. Σε μια διαδρομή με το ταξί περνώντας έξω από τις μεγάλες αποθήκες της Κεραμεικού, ο ταξιτζής αρχίζει να κλαίει οργισμένος, λέγοντας ότι διατηρούσε μια μεγάλη βιοτεχνία κλωστοϋφαντουργίας στη Θεσσαλονίκη με πολύ προσωπικό, αλλά οι Κινέζοι τον έκλεισαν αφήνοντάς τον μόνο με ένα ταξί που δεν του αρκεί πλέον ούτε για να συντηρεί την οικογένειά του, ενώ παλιότερα ζούσε εκατοντάδες οικογένειες. Στη Νομική, δίπλα στην «πρεζούλα» που κυκλοφορεί άνετα μέσα στο κέντρο της πόλης, απλώνονται παντού δεκάδες λευκά σεντόνια που ανοιγοκλείνουν στο ρυθμό του σινιάλου. Με την εμφάνιση της αστυνομίας μπαίνουν μέσα στους πανεπιστημιακούς χώρους ή κάνουν το γύρο του τετραγώνου και μετά από λίγο επανεμφανίζονται.

Οι περισσότεροι από αυτούς ήρθαν στην Αθήνα για να γλιτώσουν από τους πολέμους ή τη φτώχεια της χώρας τους. Ένας  μετανάστης από τη Νιγηρία, που μιλάει με επιφύλαξη, λέει πως δεν έχει κοστίσει ούτε μισό ευρώ στην Ελλάδα. «Πούλησα τα πάντα πίσω, δανείστηκα και δούλευα ασταμάτητα για να καταφέρω να πληρώσω τη μεταφορά μου. Δουλεύω για ποσά που ούτε τα λογαριάζετε. Δίνουμε λεφτά όμως στην Ελλάδα, πληρώνουμε κάθε μέρα μέσα από φαγητά, νερό, τσιγάρα. Και λεφτά δεν έχω ούτε για να μιλήσω με τα παιδιά μου και τη γυναίκα μου. Το μόνο που παίρνουμε είναι μόνιμος φόβος και ξύλο. Στο Αλλοδαπών με έχουν αφήσει χωρίς φαγητό, με ξύλο, ψεκασμούς, απειλές ότι θα με σκοτώσουν. Ούτε ζώα να ήμασταν. Εγώ είμαι τώρα ο εχθρός; Tα 10-20 ευρώ που βγάζω τη μέρα σάς φταίνε; Έφυγα από τη χώρα μου και νόμιζα ότι εδώ θα μπορώ να δουλέψω. Βρες μου εσύ μια δουλειά και θα πάω».

Είναι όμως η λύση να εντοπίζεται το πρόβλημα στους μικροπωλητές και στο εμπόρευμα; Είναι σαν να προσπαθείς να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα των ναρκωτικών κυνηγώντας τα βαποράκια και κατάσχοντας τη δόση τους. Συνεχώς υπάρχουν νέοι αντικαταστάτες και δεκάδες κοντέινερ με αρκετά προϊόντα για να δημιουργήσουν πολλαπλάσια από τα κατασχεθέντα «σεντόνια».

Κράμερ εναντίον Κράμερ

Τον Ιούνιο του 2011, με το ν. 3982/2011 προβλέφθηκε για πρώτη φορά η επιτόπια καταστροφή των παρανόμως διακινούμενων προϊόντων. Σύμφωνα με το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, η προηγούμενη διαδικασία κατάσχεσης οδηγούσε στη συγκέντρωση των κατασχεμένων σε αποθήκες με γραφειοκρατικές διαδικασίες και χρονοβόρες μεθόδους καταστροφής, κάτι που με το νέο νόμο λύνεται οριστικά. Ο νόμος παρέχει ευθεία αρμοδιότητα σε Κλιμάκια Ελέγχου Λαϊκών Αγορών και Υπαιθρίου Εμπορίου (Κ.Ε.Λ.Α.Υ.Ε.) και στη Δημοτική Αστυνομία να καταστρέφει επιτόπου τα προϊόντα που διακινούνται παράνομα. Σε κάθε περίπτωση αποφεύγεται η σύλληψη του μετανάστη, γιατί απλώς δεν είναι καθόλου εύκολα διαχειρίσιμη.

Παρ’ όλα αυτά, το γαϊτανάκι της ευθυνοφοβίας έχει κι εδώ την τιμητική του. Η Ελληνική Αστυνομία κατηγορεί τη Δημοτική για τις ευθύνες, ενώ το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κατηγορεί το μηχανισμό του Υπουργείου Οικονομικών ότι δείχνει ανοχή σε φαινόμενα φοροδιαφυγής του παρεμπορίου και του λαθρεμπορίου των καυσίμων, όπου πλέον έχει αναλάβει δράση και η ΕΥΠ, ενώ ο νομικός κυκεώνας για την πάταξη του λαθρεμπορίου φαίνεται αδιέξοδος. (Όσο αφορά στο λαθρεμπόριο των καυσίμων απαιτείται κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης για να «φορολογικοποιηθούν» οι εκροές των καυσίμων, στη συνέχεια να οριστικοποιηθεί η απόφαση του υπουργού Οικονομικών για τη σύνδεση του συστήματος με τη γενική γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και να εκδοθεί απόφαση της γενικής γραμματείας Ενέργειας για αποστολή των στοιχείων, ενόσω οι σπεσιαλίστες του λαθρεμπορίου διαρκώς εξελίσσουν τους τρόπους εξαπάτησης των καταναλωτών).

Η αστυνομία, όπως έχει αναφέρει στη Βουλή ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρήστος Παπουτσής, «συνδράμει τη Δημοτική Αστυνομία, όπως συνδράμει και όλους τους άλλους φορείς της κυβέρνησης που δρουν σ’ αυτή την κατεύθυνση, έτσι ώστε να μπορέσουν να ασκήσουν απόλυτα τις αποκλειστικές τους αρμοδιότητες». Έδωσε ένα παράδειγμα για τα προβλήματα ανάθεσης ευθυνών, λέγοντας ότι από τις αρχές Ιουνίου που τέθηκε σε εφαρμογή το ειδικό σχέδιο δράσης για την Αθήνα μέχρι 2/12/11 συγκροτήθηκαν 3.607 μεικτά κλιμάκια, όπου η αστυνομία συμμετείχε με 7.863 αστυνομικούς, σε βάρδιες, ενώ η Δημοτική Αστυνομία, που έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα, συμμετείχε με 4.938 υπαλλήλους. Ενώ ανέφερε ότι το 2011 η αστυνομία προέβη στον εντοπισμό 45 μεγάλων αποθηκών στο κέντρο της Αθήνας.

«Συνελήφθησαν οι υπεύθυνοι. Και τι έκανε; Ανέλαβε την περιφρούρησή τους, γιατί αυτός είναι ο ρόλος της. Δηλαδή αυτή τη στιγμή διαθέτουμε έναν αριθμό αστυνομικών, τους οποίους έχουμε πάρει από τις άλλες υπηρεσίες, για να φυλούν τις αποθήκες τις οποίες βρήκε η ίδια η Ελληνική Αστυνομία. Και γιατί τόσο καιρό παραμένουν οι αποθήκες φυλασσόμενες; Γιατί οι αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες πρέπει να πιστοποιήσουν –των άλλων υπουργείων, του Υπουργείου Ανάπτυξης και του Σ.Δ.Ο.Ε.– αν τα προϊόντα του παρεμπορίου είναι γνήσια ή όχι, να αποδώσουν τις ευθύνες και στη συνέχεια να προχωρήσουν στην καταστροφή, καθώς είναι εκείνοι οι μόνοι που έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα της καταστροφής, αργούν, καθυστερούν, ολιγωρούν. Είναι απόντες».

Ο Τάσος Αβραντίδης, πρώην αντιδήμαρχος της Δημοτικής Αστυνομίας, απάντησε στις παραπάνω θέσεις. «Είμαι της άποψης ότι πρέπει να υπάρχουν εμπορεύματα, να διακινούνται όσο το δυνατόν πιο ελεύθερα με λιγότερους περιορισμούς, χωρίς τελωνιακές δυσκολίες. Αλλά ο νόμος πρέπει να εφαρμόζεται. Και εδώ έχουμε να κάνουμε με προσβολή του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας και σημάτων. Εκεί που δραστηριοποιούνται οι λαθρέμποροι είχαμε τεράστια επιβάρυνση των καταστημάτων, Ελλήνων και αλλοδαπών. Στα Προπύλαια, η πιάτσα μεταφέρθηκε για να μην αντιμετωπίζει εμάς. Εγώ θεωρώ ότι το παρεμπόριο έχει εξαλειφθεί από την Ερμού, Βαλαωρίτου, Πανεπιστημίου, Βουκουρεστίου, Σταδίου και από τους 20 και πλέον δρόμους που οδηγούν στην Ακρόπολη. Και πλέον έχουμε δύο εστίες: Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο πεζόδρομος της Νομικής. Εκεί δεν μπορούσαμε να έχουμε τη συστηματική και μόνιμη παρουσία της Δημοτικής Αστυνομίας. Γιατί; Διότι από μια κακώς νοούμενη αλληλεγγύη, ομάδες της άκρας αριστεράς και του αναρχικού χώρου όποτε πήγαινε η Δημοτική Αστυνομία με τη συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ. μας επιτίθεντο.

Μέσα στις σχολές υπήρχαν οπλοστάσια με πέτρες, καδρόνια, μάρμαρα, ξύλα. Είχαν τραυματιστεί αρκετοί αστυνομικοί της ΕΛ.ΑΣ. και της Δημοτικής Αστυνομίας, είχαν καταστραφεί οχήματα. Είχα, λοιπόν, ζητήσει από τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη, τον κ. Παπουτσή, να υπάρχει μία μόνιμη δύναμη ΜΑΤ πλησίον αυτών των σχολών. Αυτό, κατά τη δική μας γνώμη αλλά και παραγόντων της αστυνομίας, ήταν το πλέον σωστό. Ο κ. Παπουτσής το λοιδόρησε, μάλιστα έκανε ομιλία στη Βουλή και αναφέρθηκε σε μένα. Ήθελε να αποφύγει οποιαδήποτε εμπλοκή, γιατί ήθελε να περάσει απαρατήρητος.

Και, βεβαίως, χωρίς έργο. Αντιθέτως η ΕΛ.ΑΣ. και υπηρεσιακοί παράγοντες προσπαθούσαν να κάνουν τη δουλειά τους όσο μπορούσαν. Πανεπιστημιακό άσυλο δεν υπάρχει πια. Η αστυνομία μπορεί να μπει στις σχολές και να ασχοληθεί με όλα αυτά τα εγκληματικά στοιχεία και τα προϊόντα του εγκλήματος. Έχουμε συμμορίες που επιτίθενται στο κράτος. Και το κράτος αδρανεί. Πώς λέγεται αυτό; Εμείς σε συνεργασία με την αστυνομία και το Σ.Δ.Ο.Ε. πιάσαμε 50 αποθήκες το 2011, όταν όλο το προηγούμενο διάστημα είχαν πιάσει 13. Στην πλειονότητά τους οι ιδιοκτήτες είναι Κινέζοι. Θα έπρεπε να γίνουν υπαίθριες αγορές στο πρότυπο του εξωτερικού. Εδώ κολλάμε στη γραφειοκρατία της χωροθέτησης. Όλα τα προβλήματα του ελληνικού κράτους συνδέονται με τη γραφειοκρατία, η οποία αυτοσυντηρείται και ενδυναμώνεται. Φτιάχνει τόσες διατάξεις ώστε να μην μπορείς να την ξεπεράσεις.

Παλιότερα δεν καταστρέφονταν όλα τα κατασχεθέντα προϊόντα. Από τον Ιούνιο έχει περάσει σχετικός νόμος και εμείς είχαμε καταστρέψει τα πάντα, όχι μόνο τα επώνυμα. Και όχι τόσο με το σπρέι, διότι αν το ρίξεις σε ένα laptop δεν το καταστρέφεις. Το σπρέι είναι για ορισμένα προϊόντα, για τα άλλα είχαμε σφυριά, βαριοπούλες και άλλα. Το παρεμπόριο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τα λουκέτα της αγοράς, αλλά και για την ανεργία. Το περιθώριο κέρδους είναι απλά τεράστιο, δεν μπορεί να συγκριθεί με τη μικρή έννομη επιχείρηση. Πρέπει να υπάρχει αμείλικτη δίωξη του παρεμπορίου και να χωροθετηθούν άμεσα περιοχές για υπαίθριες αγορές. Αλλά πάντα θα υπάρχουν περιοχές που θα αντιδρούν».

Η σκοτεινή πλευρά της παγκοσμιοποίησης

Ο Ιταλός Silvio Paschi, γενικός γραμματέας του οργανισμού Indicam για την καταπολέμηση του παρεμπορίου, σε συνέντευξή του στους «Νew York Times» ανέφερε ότι οι παραγωγοί ιμιτασιόν προϊόντων έχουν γίνει πολυεθνικές επιχειρήσεις. Έδωσε το παράδειγμα ενός συγκεκριμένου ιμιτασιόν αρώματος πασίγνωστης μάρκας, για να καταδείξει τη φύση και το μέγεθος του προβλήματος. Μετά από έρευνα, η εταιρεία που κατασκευάζει το αυθεντικό άρωμα ανακάλυψε ότι η ιμιτασιόν κατασκευή ήταν διεθνής: το άρωμα παράγεται στην Ασία, το μπουκάλι σε χώρα Κεντρικής Ευρώπης και ο σχεδιασμός του σήματος στην Ιταλία.

Τι κάνουν οι άλλες χώρες;

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία και την Ιταλία, υπάρχουν ποινές για τους καταναλωτές που αγοράζουν προϊόντα απομιμήσεων. Ήδη από το 1985 η παραγωγή τέτοιων προϊόντων ήταν η πιο αναπτυσσόμενη και κερδοφόρα «επιχείρηση» στον κόσμο. Όσο εταιρείες όπως Αpple, Νike, Chanel παρουσίαζαν λεπτομέρειες που μπορούσαν να βοηθήσουν τον κόσμο να διακρίνει τις διαφορές μεταξύ των προϊόντων, τόσο οι ρέπλικες εξελίσσονταν μοιάζοντας απόλυτα με τα γνήσια.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εφαρμοστεί 3 νόμοι, το 1984, το 1996 και το 2006, με διαρκώς μεγαλύτερες ποινές – η τελευταία προβλέπει 2 εκ. δολ. ή/και 10 χρόνια φυλάκιση, με διπλασιασμό για συνεχόμενη παράβαση. Επιτρέπει, όμως, κατά έναν παράδοξο τρόπο σε όσους φτάνουν στην Αμερική να έχουν στην κατοχή τους ένα προϊόν απομίμησης, αρκεί να είναι για δική τους χρήση.

Στη Γαλλία υπάρχει ακόμη πιο σκληρή στάση, καθώς θίγονται άμεσα οι εταιρείες τους. Οι ιδιοκτήτες των brand names συνεργάζονται με αστυνομικούς και τελωνειακούς για αναγνώριση των ιμιτασιόν προϊόντων. Οι τελωνειακοί μπορούν να κατάσχουν προϊόντα, να ελέγχουν άτομα και να ασκούν διώξεις μαζί με τους εκπροσώπους των εταιρειών που θίγονται. Eίναι η πρώτη χώρα που μετέφερε το πρόβλημα στους αγοραστές ασκώντας ποινές μέχρι 300 χιλ. ευρώ και τρίχρονη φυλάκιση στους αγοραστές, αν αποδειχθεί ότι υπήρχε κακή πίστη, ενώ στοχεύει και στο παρεμπόριο του τουρισμού για προϊόντα που έρχονται από τουρίστες ή αγοράζονται από αυτούς στη Γαλλία με ποινές μέχρι 450 χιλ. ευρώ ή/και τρία χρόνια φυλάκιση.

Στην Iταλία το 2005 η ποινή για αγορά προϊόντων απομιμήσεων ήταν από 100 ευρώ ως 10 χιλ. ευρώ, ενώ το άρθρο 474 προέβλεπε δύο χρόνια φυλάκιση και 2 χιλ. ευρώ πρόστιμο για τη δημιουργία τους, αν και η αστυνομία δείχνει συχνά απρόθυμη να εφαρμόσει τις ποινές που θεωρεί υπερβολικές. Ενδεικτικό του σχεδιασμού της δράσης τους, οι Ιταλοί εντόπισαν πρόσφατα μια μεγάλη κινεζο-σενεγαλέζικη επιχείρηση με απομιμήσεις κατάσχοντας προϊόντα αξίας 300 χιλ. ευρώ, ερευνώντας τρία εργαστήρια κατασκευής στα οποία παράνομοι Κινέζοι μετανάστες δούλευαν σε άθλιες συνθήκες μένοντας κατά πεντάδες σε χώρο 15 τετραγωνικών. Κατάσχεσαν 50 χιλ. αντικείμενα, μεταξύ των οποίων 20 χιλ. ιμιτασιόν Louis Vuitton και Fendi τσάντες και 20 χιλ. παιχνίδια χωρίς πιστοποιητικά ασφαλείας. Η επιχείρηση ξεκίνησε με την παρακολούθηση τεσσάρων Σενεγαλέζων που πουλούσαν στη Βενετία ιμιτασιόν Chanel, Louis Vuitton και Fendi τσάντες. Τους ακολούθησαν μέχρι τις αποθήκες και ανακάλυψαν τα εργαστήρια παραγωγής τους, δεν κατάσχεσαν απλώς τις λίγες τσάντες που θα έβρισκαν πάνω τους.

Μέτρα τώρα

Το ζήτημα παρουσιάζει μεγάλη κινητικότητα το τελευταίο διάστημα, μετά και τις πρόσφατες αλλαγές στα υπουργεία. Οι έλεγχοι εντείνονται και σε 19 επιχειρήσεις έγιναν κατασχέσεις προϊόντων στους δήμους Αθηναίων, Αμαρουσίου, Αγίου Δημητρίου και Ηρακλείου Αττικής, ενώ συνεχίζεται η δράση των μεικτών κλιμακίων (με υπαλλήλους της Διεύθυνσης Εμπορίου, του Σ.Δ.Ο.Ε. και της Δημοτικής Αστυνομίας).

Η υπουργός Ανάπτυξης Άννα Διαμαντοπούλου ζήτησε να εξεταστεί το ενδεχόμενο περαιτέρω στελέχωσης της υπηρεσίας με υπαλλήλους από άλλες θέσεις του Δημοσίου μέσω μετατάξεων και σε περίπτωση που οι υπάλληλοι εντοπίζουν οποιαδήποτε δυσλειτουργία, δόθηκε εντολή να γίνεται έγγραφη αναφορά απευθείας στο δήμαρχο της περιοχής στην οποία διαπιστώθηκε το πρόβλημα. Σημείωσε τη σημασία της ύπαρξης καθημερινών ελέγχων για την πάταξη του παρεμπορίου, ζητώντας να εκμεταλλεύονται οι υπάλληλοι στο έπακρο το στοιχείο του αιφνιδιασμού στους ελέγχους τους ώστε να γίνεται επιτόπια καταστροφή των εμπορευμάτων, σύμφωνα με τις δυνατότητες που δίνει η νομοθεσία.

Και υπογράμμισε ότι υπάρχει πλέον σύγχρονο νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του παρεμπορίου μετά τις πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου Ανάπτυξης. Με νέα νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου, με το ν. 4038/2012 (αρ. 12) τροποποιήθηκε το καθεστώς σύστασης των Κλιμακίων Ελέγχου υπαίθριου εμπορίου και λαϊκών αγορών, ώστε αυτό να γίνεται από τις περιφέρειες και όχι από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, ενώ με άλλη ρύθμιση προβλέπεται ότι τα πρόστιμα που θα εισπράττονται στο πλαίσιο των ελέγχων για το υπαίθριο εμπόριο θα επιστρέφουν στο φορέα που τα επέβαλε για να αυτοχρηματοδοτείται η δράση των Κλιμακίων Ελέγχου.

Στις 16 Ιανουαρίου ο πρύτανης του ΟΠΑ Κωνσταντίνος Γάτσιος, με αφορμή τα επεισόδια που συνέβησαν στις 13/1, αναφέρεται σε «δακτύλιο του παρεμπορίου, που έχει σαν θηλιά περισφίξει το κεντρικό μας κτίριο. Διακινητές αυτού του παρεμπορίου είναι κατατρεγμένοι και εξαθλιωμένοι μετανάστες. Άνθρωποι που λόγω της οικονομικής τους ανέχειας έχουν γίνει θύματα, ποιος ξέρει ποιων κέντρων και ποιων κυκλωμάτων διακίνησης παράνομου εμπορίου. Το πανεπιστήμιό μας εισπράττει καθημερινά τα αποτελέσματα μιας ανύπαρκτης μεταναστευτικής πολιτικής και τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Ως ΑΕΙ επιθυμούμε την ασφάλεια και το σεβασμό του ιστορικού μας κτιρίου, καθώς και των μελών της κοινότητάς μας που καθημερινά εργάζονται σε αυτό. Το πανεπιστήμιό μας δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως κέντρο παρεμπορίου. Για το λόγο αυτό, η πρυτανική αρχή αποφάσισε το προσωρινό κλείσιμο της κεντρικής εισόδου επί της οδού Πατησίων. Όμως, ομάδες που κινούνται στους χώρους του πανεπιστημίου μας έχουν κατ’ επανάληψη διαρρήξει τα συστήματα ασφάλειας της κεντρικής εισόδου, παραβιάζοντάς την».

Και προσθέτει ότι «είναι καθοριστικής σημασίας η διατράνωση από όλα τα μέλη της κοινότητάς μας της απαίτησης για άμεση εξάλειψη κάθε μορφής βίας στους χώρους του πανεπιστημίου μας και για την απομάκρυνση κάθε παράνομης οικονομικής δραστηριότητας που το υποβαθμίζει από κάθε άποψη. Η συλλογική μας δράση θα λειτουργήσει σαν ασπίδα προστασίας από την υποβάθμιση και τον ευτελισμό. Στο πλαίσιο της συλλογικής μας δράσης και προσπάθειας, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την ήδη εκφρασθείσα ομόθυμη στάση των προέδρων όλων των τμημάτων».

Στα τέλη Μαρτίου, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ιωάννης Τέντες έδωσε εντολή να καθαριστεί η περιοχή γύρω από τη Νομική Σχολή από πρόσωπα που διακινούν ναρκωτικά και παράνομα είδη εμπορίου, ενώ παρήγγειλε στην προϊσταμένη του Πρωτοδικείου Αθηνών Ελένη Ράικου να διενεργήσει κατ’ επείγουσα προκαταρκτική εξέταση, καθώς και στον πεζόδρομο της οδού Μασσαλίας. Την αναφορά υπέγραψε και ο πρόεδρος του Νομικού Τμήματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Φορτσάκης και ο εισαγγελέας ζητάει οι υπαίτιοι να οδηγηθούν στο αυτόφωρο. Ο κ. Τέντες ζητάει επίσης να ληφθούν όλα τα μέτρα για τη διαρκή αποκατάσταση της νομιμότητας στο συγκεκριμένο χώρο.

Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης προανήγγειλε μέτρα ενάντια στη «λαθρομετανάστευση», εντατικοποίηση των αστυνομικών ελέγχων ενάντια στο παρεμπόριο με συλλήψεις και απελάσεις, όπως και ότι ξεκινά με τη διαδικασία του κατεπείγοντος δημιουργία κέντρων κλειστής φιλοξενίας μεταναστών.

Μέσα στο 2012, τα Κλιμάκια της Υπηρεσίας Εποπτείας Αγοράς του Υπουργείου Ανάπτυξης σε συνεργασία με τη Δημοτική Αστυνομία και την ΕΛ.ΑΣ. έχουν ήδη προχωρήσει σε  78 κατάσχεσεις και καταστροφές στην περιοχή της Αττικής. Για το Υπουργείο Ανάπτυξης το νομικό πλαίσιο θεωρείται πλέον ισχυρότερο ακόμη και από αντίστοιχα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη μείωση των παράνομων κερδών μέσω του παρεμπορίου. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των παραβατών παρεμπορίου είναι παράνομοι μετανάστες, θα έχει ως δυνητικό αποτέλεσμα να μη θεωρείται πλέον η Αθήνα πόλος έλξης παράνομων μεταναστών.