Life in Athens

Ο επίμονος κηπουρός της Ακρόπολης

Ο βιολόγος Γρηγόρης Τσούνης μιλάει στην ATHENS VOICE για το πώς εντόπισε το «φυτό-φάντασμα» και το κροκοδειλάκι της Ακρόπολης

Λένα Χουρμούζη
ΤΕΥΧΟΣ 388
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Όλοι ξέρουμε την Ακρόπολη ως ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού. Λίγοι γνωρίζουν ότι είναι ένα σημαντικό μνημείο Φύσης, γιατί είναι κάτι που κανείς δεν περιμένει να συναντήσει στο κέντρο της Αθήνας. Όλοι το προσπερνούν. Εδώ και 20 χρόνια, εγώ και ο γιος μου μελετούμε και ερευνούμε τη χλωρίδα και την πανίδα του λόφου. Είναι η καθημερινή μας ανάσα.

Οι αρχαιολογικοί χώροι είναι από τη φύση τους νησίδες άγριας ζωής. Προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο για την αναπαραγωγή και τη διατροφή όλων των ειδών. Είναι σημαντικό σε μια υποβαθμισμένη πόλη να βλέπεις αρπαχτικά. Είναι ένας οικολογικός δείκτης υγείας του περιβάλλοντος. Η Ακρόπολη είναι μεγάλος βοτανικός κήπος. Ανάμεσα στις μαργαρίτες, στις μολόχες, στις παπαρούνες, τα χαμομήλια και τις κάππαρες υπάρχουν σπάνια φυτά που ούτε εμείς μπορούσαμε να φανταστούμε.

Το 2006, σε μια βόλτα με το γιο μου, βρίσκουμε το φυτό-φάντασμα. Του λέω: “Να μια Μικρομέρια”. Ξέραμε ότι η Ακρόπολη έχει τη Micromeria Greca, τη Micromeria Juliana και ότι υπήρχε και η Micromeria Acropolitana. Την είχε περιγράψει ένας Αυστριακός επιστήμονας το 1908. Από εκεί και πέρα σιωπή απόλυτη. Το φυτό δεν το είδε κανείς. Δεν το φωτογράφισε κανείς. Πέσαμε πάνω του τη στιγμή που φωτογραφίζαμε μια πεταλούδα. Το επιβεβαιώσαμε με τη βοήθεια της καταπληκτικής βοτανολόγου Δρ. Κιτ Ταν από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Της στείλαμε δείγματα και απάντησε: “Στις 16 Ιουνίου του 2009 είμαι συγκινημένη με την εκ νέου ανακάλυψη του σπάνιου φυτού της Ακρόπολης και έρχομαι στην Αθήνα να το δω από κοντά”. Το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας έχει κατατάξει τη Μικρομέρια στα 100 πιο σπάνια είδη στον κόσμο. Είναι ένα πολυετές φυτό με ύψος 5-20 εκατοστά. Φυτρώνει σε υψόμετρο 156 μέτρων σε περιοχές με ανατολικό προσανατολισμό. Λατρεύει τον ήλιο και ανθίζει Μάιο - Ιούνιο με μικρά ροζ άνθη. Πολύ αρωματικό, μένει να δούμε αν είναι και φαρμακευτικό. Το φυτό είναι σε άμεσο κίνδυνο. Ο πληθυσμός του δεν ξεπερνά τα 400 άτομα. Κινδυνεύει από την ανθρώπινη παρουσία, από την εκρίζωση και τον καθαρισμό του αρχαιολογικού χώρου. Προτείνουμε μαζί με το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης να γίνει ένας βραχόκηπος. Για μένα αντιπροσωπεύει το σύμβολο της επιβίωσης.

Η Ακρόπολη είναι πλούσια και σε ασπόνδυλα: πεταλούδες (15 είδη), χερσοχελώνες, πρασινόσαυρες, ακόμα και δενδρογαλιά, αλλά και το μοναδικό κροκοδειλάκι. Είναι μια μικρή σαύρα που δεν ζει κανονικά στην Αττική, αλλά σε άνυδρες ξηρές περιοχές, στα νησιά του Αιγαίου. Το παρατηρήσαμε για πρώτη φορά στην Αττική τον Οκτώβρη του 2009, στη νότια πλευρά της Ακρόπολης. Πώς βρέθηκε εδώ; Έχουμε την άποψη ότι μάλλον έχει χαθεί από τον άνθρωπο. Δεν το έφερε κάποιος, μεταφέρθηκε με τα μάρμαρα που έρχονται για τις αναστηλώσεις από τη Νάξο και τα άλλα νησιά των Κυκλάδων, ίσως σε κάποιο φορτηγό. Κι όμως έχει ενσωματωθεί τελείως στο χώρο μας.

Στα βράχια της Ακρόπολης θα βρεις κουκουβάγιες (το σύμβολο), αγριοπερίστερα (καμία σχέση μ’ αυτά της πόλης), τα αρπαχτικά βραχοκιρκίνεζα (σπάνια), γαλαζοκότσυφες (κελάηδα σαν του φλάουτου), σταβλοχελίδονα (φωλιάζουν στην Πλάκα), καρδερίνες, σταχτάρες (έχουν αρχίσει να εξαφανίζονται), τσαλαπετεινούς, μυγοχάφτες, παπαδίτσες, φλώρους, καρακάξες και άλλα πολλά».