Εντός στοάς

Οι στοές της πόλης μαρτυρούν τις δικές τους ιστορίες. Άλλοτε μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων τους, άλλοτε μέσα από τις ταμπέλες τους, τα χρώματα, τις μυρωδιές. Πάντα κάτι αλλάζει στην ατμόσφαιρα κατά την είσοδο σε μια στοά – μικρά παράλληλα σύμπαντα εντός της πόλης με το δικό τους διαφορετικό ρυθμό ή και εποχή. Η εμπορική τους χρήση ξεκινάει από την αρχαιότητα. Ωστόσο, η Αθήνα απέκτησε τις πρώτες σύγχρονες στοές κατά τα τέλη του 19ου αιώνα με γνώμονα τις αντίστοιχες στοές που υπήρχαν σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Συναντήσαμε τη Νατάσα Παππά, δημιουργό του χάρτη «Εντός Στοάς», που περιλαμβάνει 40 στοές του κέντρου και μιλήσαμε για αθηναϊκά περάσματα του εμπορικού τριγώνου “Μοναστηράκι - Σύνταγμα - Ομόνοια” κάνοντας μια μικρή επέκταση στις στοές του Γερανίου – η ίδια διατηρεί το γραφείο της στο ιστορικό κτίριο του Ρομάντσου. Μας εκμυστηρεύτηκε ότι πάντα τη γοήτευαν τα «ίχνη από άλλους χρόνους» που αποπνέουν οι στοές, ότι αγαπά πολύ το περπάτημα, το χρόνο που κυλάει πιο χαλαρά εντός των στοών, κι ότι όταν ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στην Ολλανδία με θέμα τη γραφιστική και το δημόσιο χώρο αποφάσισε να κάνει έρευνα στις στοές της Αθήνας παίρνοντας σαν αφορμή τις παλιές περίτεχνες ταμπέλες. «Ξεκίνησα χαρτογραφώντας όλες τις στοές, αλλά στην πορεία μού κέντρισαν το ενδιαφέρον οι ταμπέλες εξόδων που βρίσκονται στις εισόδους κάποιων λίγων στοών. Ως γραφίστρια με ενδιέφερε ο σχεδιασμός και η τοποθέτησή τους, αλλά περισσότερο η λειτουργική τους πλευρά που φανέρωνε ένα εναλλακτικό δίκτυο περιπάτων μέσα στη χαοτική μας πόλη. Έτσι μετά από δύο χρόνια on and off έρευνας, ο διαγραμματικός χάρτης τελικά περιέχει μόνο τις διαμπερείς στοές που ενώνουν δύο δρόμους» εξηγεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά καιρούς διοργανώνονται περίπατοι βασισμένοι στο βιβλίο από την ίδια τη Νατάσα. Για το πρόγραμμα μπορείτε να ενημερωθείτε από τη διεύθυνσή της στο facebook www.facebook.com/intostoas ή από το ιστοσελίδα της στη διεύθυνση www.natassapappa.com.

*Το βιβλίο-οδηγός «Εντός Στοάς» έχει εκδοθεί από το Χαρτοβασίλειον και μπορεί να αναζητηθεί σε κεντρικά βιβλιοπωλεία.

Στοά Παπαχρυσάνθου

Η στοά της Θησέως

Η Θησέως είναι ένας πολυσύχναστος δρόμος κυρίως από νέους ανθρώπους. Στο δρόμο αυτό είναι το Drunk Sinatra, τα City College και ένα νέο στέκι, το Einstein. Εκεί βρίσκεται και η στοά Παπαχρυσάνθου.

Στοά Νικολούδη

Στοά κόσμημα

Η πρώτη εκδοχή του κτιρίου σχεδιάστηκε το 1897 από τον Αλέξανδρο Νικολούδη, ενώ η στοά χτίστηκε το 1935. Το κτίριο είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα κτιριακής αξιοποίησης της Alpha Bank και έτσι πήρε τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Εδώ κάποτε έβρισκε στέγη το βιβλιοπωλείο της Εστίας και το καφενείο του Λουμίδη. Είναι από τις πιο γνώριμες στοές της πόλης καθώς φέρει μνήμες άλλων εποχών στους κατοίκους της Αθήνας. «Ο Νικολούδης ήταν πατέρας της χορογράφου Ζουζού Νικολούδη, μίας από τις μεγαλύτερες μορφές του χώρου» θυμούνται στο κατάστημα μουσικών οργάνων της Πεσμαζόγλου.

Ιστορίες και μνήμες από στοές της Αθήνας

Στοά Κοραή

Η στοά των σινεφίλ

Από τις πιο πολυσύχναστες της πόλης. Ονομάζεται και Galleria, όπως οι ευρωπαϊκού τύπου στοές. Στην πραγματικότητα πρόκειται για το συνδυασμό δύο στοών (Κοραή & Μεγάρου Αθήναι) που ενώνουν τη Σταδίου με την Πανεπιστημίου και την πλατεία Κοραή. Φιλοξενεί τον ιστορικό κινηματογράφο Άστορ που επαναλειτουργεί υπό τη σκέπη της Weird Wave τον πολυδιάστατο χώρο Τέχνης ΣΤΟart ΚΟΡΑΗ, καταστήματα ρούχων, παιχνιδιών και όμορφα μαγαζάκια για καφέ, φαγητό και ποτό. Εδώ συχνάζει αρκετός φοιτητόκοσμος. «Έχουμε γιορτάσει ορκωμοσίες και ορκωμοσίες του Καποδιστριακού» λέει ο κ. Δημήτρης Ακτύπης, ιδιοκτήτης του μπιστρό Delight, ενώ μας περιγράφει την καθημερινότητα εντός της στοάς. «Το καλό είναι ότι έχουμε ελεύθερο ωράριο, ενώ το κάπνισμα δεν απαγορεύεται εντός της στοάς. Έχει το δικό της κόσμο, αρκετούς φοιτητές λόγω του Πανεπιστημίου, δύο αδεσποτάκια που συχνάζουν εδώ και χαρακτηριστικές φιγούρες, όπως του μικροπωλητή που τραγουδάει Βοσκόπουλο και του κ. Γιώργου (παλιός πανεπιστημιακός, αρχαιοελληνιστής, εξηγεί σε θαμώνες τι σημαίνει το όνομά τους στα αρχαία ελληνικά γράφοντάς τους σε χαρτί μικρά editorials)». «Θα μπορούσες να την πεις και στοά των διαδηλωτών» μας λέει ο κ. Μάκης Μόρφης, ιδιοκτήτης του Amouage με την περίφημη κρέπα. «Οι περισσότερες διαδηλώσεις ξεκινούν και τελειώνουν στα Προπύλαια. Κατόπιν, διαδηλωτές και δημοσιογράφοι μαζεύονται εδώ για καφέ. Ακόμα και όταν κάηκε η στοά, εδώ δεν κλείσαμε ποτέ» μας λέει. Κάτω από τη στοά βρίσκεται ο κινηματογράφος Άστυ αλλά και ο Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-1944, όπου κάποιος μπορεί να επισκεφτεί τα αντιαεροπορικά καταφύγια που μετατράπηκαν σε φυλακές όταν εγκαταστάθηκαν στο κτίριο διάφορες υπηρεσίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και η Kommandatur. Τα κρατητήρια αυτά λειτουργούσαν κυρίως ως κέντρα μεταγωγών, ενώ στους τοίχους υπάρχουν ακόμα τα μηνύματα των κρατουμένων.

Στοά Πεσμαζόγλου

Η μουσικόφιλη στοά

Γνωστή και ως Στοά Πρωία, όπως λεγόταν παλιά λόγω της παλιάς εφημερίδας «Πρωία» που ίδρυσε ο Στέφανος Πεσμαζόγλου, γιος του Ιωάννη Πεσμαζόγλου, κάπου κοντά στο ’40. Σήμερα, ωστόσο, φιλοξενεί το εστιατοριάκι «Στοά Πρωία». «Παλιά το κτίριο ήταν διαφορετικό. Υπήρχε εσωτερική στρογγυλή αυλή» μας λέει ο ιδιοκτήτης του, Ζήκος Παναγιώτης. «Η στοά αυτή είναι μουσικόφιλη. Υπάρχει το κατάστημα του Νάκα με τα μουσικά όργανα, το μαγαζί του Ξυλούρη και ένα κατάστημα που πουλάει μόνο βινύλια» μας λέει ο κ. Σπύρος, ιδιοκτήτης του Duck Soup, ενός «cine-παρμένου» μαγαζιού που στεγάζεται στην ίδια στοά. «Εδώ είναι η γωνιά του Νίκου (σ.σ. Ξυλούρης), 37 χρόνια τώρα. Νοίκιασε το μαγαζί το ’78 για να υπάρχει εδώ η γωνιά του, να έρχονται οι φίλοι του. Το μαγαζί εγκαινιάστηκε το ’79 κι εγώ ήρθα εδώ το ’80», μας λέει η κυρία Ουρανία Ξυλούρη που διατηρεί το δισκοπωλείο εντός της στοάς. «Εδώ είχε το γραφείο του ο Μπάμπης Κωνσταντόπουλος. Έδωσε την πρώτη του ομιλία με το πέρασμα στη μεταπολίτευση και μαζευόταν εδώ κόσμος και του πετούσε νεράντζια (γέλια). Ό,τι είχε βγάλει τότε ο Χατζιδάκις το “Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε” και το είχε παραφράσει ο κόσμος και τραγουδούσε “Μπάμπη, έβγα στο μπαλκόνι με κιλότα εμπριμέ”» μας λέει ο κ. Χαρίλαος Νάκας, ιδιοκτήτης του καταστήματος με τα μουσικά όργανα εντός της στοάς.

Στοά Όπερα

Η στοά της κλασικής μουσικής και των ποιητών

Ενώνει την Ιπποκράτους με την Ακαδημίας, δημιουργώντας ένα «παράλληλο σύμπαν» στο κέντρο της Αθήνας. Η στοά αυτή συνδέθηκε κάποτε στο μυαλό των Αθηναίων με την κλασική μουσική και τώρα πια με τα διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ που γίνονται και στις αίθουσες του κινηματογράφου Όπερα. «Η στοά υπάρχει περισσότερα από 45 χρόνια. Ξεκίνησε με τη Λέσχη του Δίσκου» λέει η κ. Ντίντα Γαζώνη-Χαραμόγλη από το βιβλιοπωλείο Ορίζοντες και μοιράζεται μαζί μας μερικές από τις αναμνήσεις της. «Ουσιαστικά η στοά δεν έχει αλλάξει μορφή με την πάροδο του χρόνου. Έχουν αλλάξει όμως τα μαγαζιά και ο κόσμος. Κάποτε υπήρχε η Βιβλιογωνία. Προδικτατορικά ήταν εδώ οι εκδόσεις Θεμέλιο, ενώ επί δικτατορίας σύχναζαν εντός της στοάς ΕΚΟΦίτες... Θυμάμαι ότι εδώ, στην Όπερα, είχε προβληθεί “Ο τελευταίος Πειρασμός”. Μαζεύτηκαν εκείνη τη νύχτα παπάδες για να διακόψουν την προβολή. Εντωμεταξύ, απέναντι από τη στοά, υπάρχει μια χαρακτηριστική σιδερένια πόρτα πάνω από την οποία ήταν ένας μεταλλικός δράκος (σ.σ. η πόρτα αποτελεί έξοδο της οικίας του Ερνέστου Τσίλλερ). Λέγεται ότι κατέβασαν το δράκο εκείνο το βράδυ γιατί πίστευαν ότι είναι μασονική στοά». Η στοά Όπερα ακόμα και σήμερα αποτελεί στέκι ποιητών, λογοτεχνών και μουσικών.

Στοά Εμπόρων

Η στοά της νοσταλγίας

Συνδέει την οδό Βουλής με την οδό Λέκκα. Εδώ ήταν κάποτε ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα της Αθήνας. Σχεδιασμένη από τον Λεωνίδα Μπόνη και τον Εμμανουήλ Λαζαρίδη (Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη), έχει αποτελέσει σημείο λειτουργίας των καταφυγίων του Συντάγματος κατά την περίοδο της Κατοχής και σημείο λειτουργίας καταφυγίων των αστέγων κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών. Σήμερα, από την πλευρά της οδού Βουλής βρίσκονται τα Ίχνη Εμπορίου, μία δράση που επιχειρεί την αναβίωση της στοάς, ενώ από την πλευρά της οδού Λέκκα συναντά κανείς ορισμένα από τα πιο ιδιαίτερα στέκια της πόλης.

Στοά Ανατολής

Θεματική στοά

Έχει τη μορφή της πρώιμης αθηναϊκής στοάς με ελεύθερο διάδρομο στο εσωτερικό και χαρακτηριστικό το αίθριο. Ωστόσο, ο κ. Γιώργος Παπαδημητρίου που διατηρεί το Στέκι, ένα καφέ εντός της στοάς, μας λέει πως ο αρχιτέκτονας που την έφτιαξε ζούσε στην Αλεξάνδρεια σε μία παρόμοια στοά και σχεδίασε τη στοά Ανατολής με αυτήν σαν γνώμονα. Η στοά Ανατολής ανήκει στις λεγόμενες θεματικές στοές, καθώς υπήρχαν πολλά τυπογραφεία εντός της χωρίς ποτέ να υπάρχει ανταγωνισμός στις σχέσεις των ιδιοκτητών.

Στοά Κουρτάκη

Κάθε μέρα γιορτή

Η στοά Κουρτάκη βρίσκεται μεταξύ Κολοκοτρώνη και Λίμπονα. Πλέον δεν οδηγεί κάπου, καθώς βρίσκεται εκεί το μπαρ Noel και στο βάθος το φιλόξενο βιβλιοπωλείο Φωταγωγός και οι εκδόσεις Ροδακιό. Η στοά είναι πάντα γεμάτη από χαρούμενο κόσμο – έχει και το όνομα και τη χάρη. «Ανήκε στην οικογένεια Κουρτάκη (σ.σ. τη γνωστή με τη ρετσίνα). Οι φήμες λένε πως ο πατέρας Κουρτάκης το 1928 ήταν παντρεμένος με μία Γαλλίδα, την Ανιές. Η Ανιές πάρκαρε την Jaguar μέσα στη στοά και πήγαινε βόλτες με το άλογό της μέχρι την Ακρόπολη» μας λέει η κ. Τζούλια Τσιακίρη, διευθύντρια των εκδόσεων Ροδακιό.

Στοά Πύρρου

Μία από τις δύο πιο παλιές

Η ιστορική στοά Πύρρου και πλέον Τουρνικιώτη είναι μαζί με τη Μελά μία από τις δύο πρώτες εμπορικές στοές της Αθήνας που χτίστηκαν στα πρότυπα των ευρωπαϊκών «galleries». Πήρε το όνομά της από την οικία Λουκά Πύρρου που είχε οικοδομηθεί εδώ τα πρώτα χρόνια του Όθωνα. Η στοά κατεδαφίστηκε το 1884 και χτίστηκε ξανά το 1885, ενώ κάπου στα τέλη του 20ού αιώνα ανακαινίστηκε παίρνοντας τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. «Εδώ υπήρχαν πολλά υφασματάδικα» μας εξιστορεί η κ. Πελαγία Κόντζογλου, ιδιοκτήτρια του καφέ Σοκολάτα που βρίσκεται τα τελευταία 13 χρόνια εντός της στοάς. «Είναι από τις πιο παλιές στοές. Συχνά έρχονται μεγάλοι άνθρωποι που έμεναν εδώ πολύ παλιά για να δουν αν υπάρχει ακόμα».

Στοά Καΐρη

Η στοά με τις παλιές βιοτεχνίες

Η Στοά Καΐρη είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές στοές της πόλης, καθώς μεταφέρει την κίνηση του δρόμου εντός στοάς καταλήγοντας στο μικρό στενό της οδού Πολυκλείτου. Οι τοίχοι και οι ταμπέλες που την περιβάλλουν μαρτυρούν την ιστορία του παρελθόντος. Αυτή η στοά κάποτε φιλοξενούσε ορισμένες από τις πιο γνωστές βιοτεχνίες και το οπλοδιορθωτήριο της οικογένειας Παπαϊωάννου. Ακόμα υπάρχουν μικρά εργαστήρια και μαγαζάκια που πουλάνε από μουσαμάδες μέχρι κορδέλες. «Αυτή η στοά ήταν γεμάτη ζωή. Τώρα, κορίτσι μου, έχουν κλείσει όλα» μας λέει η κ. Δρακοπούλου που διατηρεί ένα κατάστημα με είδη συσκευασίας εντός της στοάς. «Το κτίριο νομίζω ότι είναι του 1934. Εδώ ήταν το υποκατάστημα της σοκολατοποιίας “Γκλόρια” που προμήθευε κάποτε το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία. Υπήρχαν βιοτεχνίες ρούχων, παπουτσιών, στο υπόγειο υπήρχε ένα κατάστημα που πουλούσε κατσαρολικά και στο βάθος ένα μικρό καφενεδάκι. Τώρα έχουμε μείνει λίγοι. Είναι όμως ακόμα όμορφη στοά. Πριν λίγο καιρό είχε έρθει μια παρέα Δανών κι όταν μας είδαν να πίνουμε καφέ στην αυλή ξετρελάθηκαν. Ήθελαν να έρθουν να τη φωτογραφίσουν ως αξιοθέατο της πόλης».

Εinstein

Μετρά περίπου μια δεκαετία στο μικρό μα πολυσύχναστο δρόμο της Θησέως, απέναντι από τη Στοά Παπαχρυσάνθου. All day spot που προσφέρει από νωρίς το πρωί καφέ, ροφήματα, σφολιάτες και άλλα σνακ, ενώ από το απόγευμα και μετά μετατρέπεται σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα cocktail bars της πόλης. Έχει πλέον αναπτύξει τη δική του θεωρία της σχετικότητας. Ό,τι σχετίζεται με το ρούμι βρίσκεται στον κατάλογο σε μορφή ολοκληρώματος, ενώ συγκατοικεί με το City Unity College δίνοντας έτσι μια άλλη νότα στα διαλείμματα των φοιτητών.

Θησέως 15-17, Αθήνα, 6981197142

Amouage

Είναι ένα από τα πιο παλιά μαγαζιά της στοάς Κοραή, καθώς βρίσκεται εκεί από το 2006. Φιλόξενο, με τη μυρωδιά της κανέλας διάχυτη στο χώρο. Όντας στην καρδιά των καλλιτεχνικών δρωμένων και των δραστηριοτήτων της πόλης προσελκύει σινεφίλ, θεατρόφιλους αλλά και λάτρεις της αφράτης ζύμης μιας και φημίζεται για την κρέπα του. Υποδέχεται κόσμο από νωρίς το πρωί με φρέσκους χυμούς και λαχταριστά σάντουιτς μέχρι αργά το βράδυ για κρέπες και βάφλες συνοδευόμενες από τους πιο τρελούς συνδυασμούς.

Κοραή 4 & Σταδίου 30, 210 3218429

A Tempo Art Bistro

Το A Tempo Art Bistro βρίσκεται στη Στοά Όπερα. Είναι το μπιστρό που κρατά το ρυθμό της πόλης. Άρρηκτα συνδεδεμένο με τη μουσική, αφού ο πάνω όροφος είναι ιδανικά διαμορφωμένος για live, ενώ τους τοίχους του κοσμούν καλλιτεχνικές εκθέσεις. Κλασικό, με art διάθεση, χειροποίητα σνακ και ποιοτική κουζίνα. 

Ακαδημίας 57, Αθήνα, 210 3388500

FB: www.facebook.com/atempoartbistro

Duck Soup

Εμπνευσμένο από την ομότιτλη ταινία των αδελφών Μαρξ, το Duck Soup είναι το cine-παρμένο καφέ της πόλης με μια αυλή έκπληξη μέσα στη στοά Πεσμαζόγλου. Πολύχρωμο, ευδιάθετο, με γεύσεις που ικανοποιούν ακόμα και τους πιο απαιτητικούς ουρανίσκους. Φημίζεται για τα ιδιαίτερα sandwich του (χρησιμοποιούν σπάνια, φρέσκα υλικά) και για τη σπιτική λεμονάδα του.

Πανεπιστημίου 39 (εντός στοάς Πεσμαζόγλου), 210 3233916

FB: www.facebook.com/39ducksoup

Όμικρον

Ένα μικρό μα εντυπωσιακό μαγαζί κρύβεται στη Στοά Εμπόρων. Χρωστάει το όνομά του στα γραφεία που στεγάζονταν παλαιότερα στους πάνω ορόφους του κτιρίου. Η αυλή του αποπνέει αέρα παλιάς Αθήνας, ενώ η λίστα των κοκτέιλ του είναι ανεξάντλητη και ανανεώνεται συχνά. Αρκετά από τα κοκτέιλ είναι γραμμένα πάνω σε ένα μαυροπίνακα που κοσμεί έναν τοίχο στην αυλή.

Λέκκα 12, Αθήνα, 210 3222559