Ο αναγνώστης κ. Βασίλης Μήτσου μού επισήμανε μια «νέα γενιά» γκραφίτις, όπως προσφυώς την αποκάλεσε, στέλνοντάς μου και τις σχετικές φωτογραφίες. Η προτίμηση του καλλιτέχνη είναι πάντα οι κεντρικοί δρόμοι: Πειραιώς, Κηφισιάς, Αλεξάνδρας, Πέτρου Ράλλη. Το συγκεκριμένο έργο που βλέπετε είναι από τη Λεωφόρο Συγγρού, ψηλά, προς την Αθήνα, στο ύψος του Κουκακιού. Το γκραφίτι σχηματίζει τη λέξη «λάθως», έχει δημιουργηθεί στην πρόσοψη ενός παλιού, εγκαταλειμμένου κτιρίου και θα πρέπει να δυσκόλεψε αρκετά τον καλλιτέχνη, αφού δεν υπάρχουν σκαλωσιές. Για τον ίδιο λόγο, προβλέπω ότι το έργο θα μακροημερεύσει.
Γιατί το λένε Μεταξουργείο
Η ερημική αυτή θέση της Αθήνας (μιλάμε για τα χρόνια του Καποδίστρια) λεγόταν αρχικά Χεσμένο Λιθάρι ή Χεζολίθαρο και μετονομάστηκε σε Νέα Σφαίρα (δεν έπιασε). Επειδή αρχικά προβλεπόταν (σχέδιο Κλέντσε) ότι τα ανάκτορα του Όθωνα θα χτίζονταν στον Κεραμεικό, διάφοροι μεγαλοσχήμονες άρχισαν ν’ αγοράζουν οικόπεδα και να χτίζουν σπίτια στην περιοχή. Τα ανάκτορα όμως πήγαν στο (μετέπειτα) Σύνταγμα κι έτσι το συγκρότημα που έχτιζε ο πλούσιος Γεώργιος Καντακουζηνός, μεταξύ των σημερινών οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου, Μυλλέρου, Λεωνίδου και Θερμοπυλών, δεν ολοκληρώθηκε. Έγινε ενοικιαζόμενες κατοικίες, αγοράστηκε από μια βρετανική σηρική (σηρ = μεταξοσκώληκας) εταιρεία, κάηκε, και τελικά πέρασε στα χέρια του Αθανάσιου Δουρούτη, που το έκανε πραγματικά μεταξουργείο. Λειτούργησε από το 1854 έως το 1875 και ήταν το πρώτο ατμοκίνητο εργοστάσιο της Ελλάδας. Αργότερα χωρίστηκε σε σπίτια και μαγαζιά, διαιρέθηκε για να περάσουν δρόμοι (Γιατράκου & Γερμανικού), έγινε στρατώνας του βρετανικού στρατού στα Δεκεμβριανά, ξανακάηκε και σήμερα ανήκει στον Δήμο Αθηναίων, ο οποίος πραγματοποιεί εργασίες αποκατάστασης, δημιουργώντας και μια νέα πλατεία. Έστω και μόλις εικοσαετής, η λειτουργία του εργοστασίου (που ήταν τεράστιο συγκρότημα, με καμινάδες κ.λπ.), ριζώθηκε τόσο πολύ στις συνειδήσεις των Αθηναίων, ώστε το τοπωνύμιο επεκτάθηκε πολύ προς όλες τις γύρω κατευθύνσεις. Έχω δε την εντύπωση ότι το μεγάλο καλλιγραφικό «Δ» που βλέπω σ’ ένα παλιό αρχοντόσπιτο της οδού Γιατράκου μπορεί να είναι αρχικό της οικογένειας Δουρούτη. Σήμερα το Μεταξουργείο ξαναζεί χάρη στα θέατρα και τα μαγαζιά ψυχαγωγίας που έχουν ανοίξει στο χώρο. (Κύρια πηγή: www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=174)
Παλαιοβιβλιοπωλείο του Δ. Ρέτσα
Ο Δημήτρης Ρέτσας, μετά από δεκαετίες στο χώρο του βιβλίου υπό διάφορες ιδιότητες (επιμελητής εκδόσεων, διορθωτής, έμπορος), έχει ανοίξει εδώ και 24 χρόνια το δικό του παλαιοβιβλιοπωλείο. Εδώ, καμιά δεκαριά χρόνια πριν, είχα αγοράσει ένα από τα καλύτερα βιβλία της βιβλιοθήκης μου: τον «Οδηγό των Αθηνών του 1911», έκδοση του Νικολάου Ιγγλέση. Το κατάστημα χαρακτηρίζεται από την καλή οργάνωση/καθαριότητά του, τις σπάνιες εκδόσεις/χάρτες/άλμπουμ/γκραβούρες κ.λπ. και φυσικά τη γνώση των πραγμάτων που διαθέτει ο ιδιοκτήτης του. Τυπώνει και ετήσιο θεματικό κατάλογο των προς πώληση υλικών του.
Μια και μιλήσαμε νωρίτερα για την οδό Μυλλέρου, ας σημειώσω ότι υπήρξε ένας κατ’ εξοχήν βιομηχανικός και βιοτεχνικός δρόμος του κλάδου μετάλλου, τουλάχιστον στον Δήμο Αθηναίων. Αυτοκίνητα (ναι, αυτοκίνητα!), αμαξώματα, μηχανήματα, ψυγεία, ελάσματα κ.λπ. κατασκευάζονταν εδώ, μερικά απ’ αυτά μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του ’60. Αξίζει μια βόλτα στο δρόμο αυτό, ειδικά κατά τη συμβολή του με την οδό Βιργινίας Μπενάκη, γιατί μερικά μηχανουργεία λειτουργούν ακόμα, ενώ σώζονται και αρκετά από τα χαμηλά βιομηχανικά κτίρια με τις χαρακτηριστικές μεταλλικές μαρκίζες τους, όπως και πολλές επιγραφές.
H συνιδρύτρια του Lean In. org, οργανισμού υποστήριξης, εκπαίδευσης κι αλληλεγγύης των γυναικών στους χώρους εργασίας, μιλάει για τα ευρήματα της νέας έρευνας «Γυναίκες στον Χώρο Εργασίας 2024
13°
