Animal's Voice: Με τι καρδιά εγκαταλείπεις τον σκύλο σου;

Mε τι καρδιά εγκαταλείπεις τον σκύλο σου; Τον παίρνεις μια μέρα με το αυτοκίνητο, ανοίγεις την πόρτα, τον πετάς έξω και φεύγεις; Κι όμως συμβαίνει, τους τελευταίους δύο μήνες όλο και πιο συχνά. Τα φρεσκοπαρατημένα (μια λέξη που έμαθα πρόσφατα) είναι τελείως χαμένα, σκυλιά σε πανικό, με σημάδι από λουρί, πεταμένα από τους ιδιοκτήτες τους.

Το λέγαμε και στο προηγούμενο Animal’s Voice: Οι περισσότεροι τείνουμε να σκεφτόμαστε τα αδέσποτα σαν μια κανονικότητα, κάτι το φυσιολογικό, επειδή έχουμε μεγαλώσει με τέτοιες εικόνες (με ταλαίπωρους σκύλους και γάτες να ψάχνουν στα σκουπίδια). Δεν είναι έτσι. Τα ζώα συντροφιάς έχουν ανάγκη «τον άνθρωπό τους»: σπίτι, τροφή, νερό, φροντίδα, αγάπη, ιατρική παρακολούθηση. Τα αδέσποτα ζώα ζουν καχεκτικές ζωές.

Πώς δημιουργούνται τα αδέσποτα;

Πρώτον, από την ανεύθυνη κηδεμονία όσων δεν τα στειρώνουν. Τα ζώα γεννούν (ένα αστείρωτο ζώο κατά 99% θα γεννήσει) και οι ιδιοκτήτες τους δίνουν τα κουτάβια σε ανεύθυνους ιδιοκτήτες, αυτά θα γεννήσουν ξανά, θα μοιραστούν αλλού τα δικά τους κουτάβια και πάει λέγοντας. Μέσα σε αυτή την αλυσίδα κάποια δεν θα δοθούν καν αλλά θα εγκαταλειφθούν σε κάδους, μέσα σε τσουβάλια, θα βρεθούν πεταμένα σε ποτάμια, ρεματιές, χωμετερές και όπου μπορείτε να φανταστείτε. 

Δεύτερον, από τα ήδη υπάρχοντα αδέσποτα. Καθώς οι δήμοι, αδιαφορώντας για τον νόμο, δεν στειρώνουν τα ζώα, αυτά ζευγαρώνουν και γεννούν, ενώ πολλά γίνονται φοβικά και δεν θα πιαστούν ποτέ. Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, μια αδέσποτη σκύλα μπορεί να γεννήσει και περισσότερες από 10 φορές δημιουργώντας έως και 78-80 αδέσποτα – είναι πραγματικοί οι αριθμοί, οι σκύλες γεννάμε μέχρι να πεθάνουν!

Σε αυτά προστίθενται οι εγκαταλείψεις. 

Γιατί όμως το φαινόμενο αντί να υποχωρεί, όπως υποσχόταν ο νόμος του 2021, εντείνεται; Εδώ και κάποιον καιρό αποθηκεύω αναρτήσεις από φιλοζωικές σελίδες ή από σελίδες εθελοντών με φρέσκες εγκαταλείψεις σκύλων – εκεί έμαθα τη λέξη φρεσκοπαρατημένα. Οι υπόλοιποι δεν θα το παρατηρήσουμε, αν δούμε ένα τέτοιο σκυλί. Οι εθελοντές όμως ξέρουν τα αδέσποτα της περιοχής τους και τα αναγνωρίζουν. Ξέρουν επίσης να διαβάζουν τη συμπεριφορά ενός ζώου. Στις φωτογραφίες που ανεβάζουν μπορεί κανείς να το διακρίνει στα μάτια τους – το βλέμμα των σκύλων μοιάζει με αυτό των ανθρώπων: τα σκυλιά βιώνουν με τραγικό τρόπο την εγκατάλειψη. 

Πώς αισθάνονται τα σκυλιά όταν εγκαταλείπονται;

Επικοινώνησα με την Αντριάνα Τσάγκα, μέλος του Φιλοζωικού Σωματείου Λάρισας Anim.A.L., με ακαδημαϊκή σπουδές στο θέμα «Ζώα: Ηθική Δίκαιο και Ευζωία» στο Τμήμα Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ, για να μας εξηγήσει. Είχε αναρτήσει μια φωτογραφία με ένα Σέτερ στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου, που μόλις το είχε μαζέψει. Εκτός από έρευνα, η Αντριάνα ως εθελόντρια έχει περιθάλψει από τον δρόμο άπειρα ζώα. Όταν τα ζώα εγκαταλείπονται...

Στην αρχή είναι σε πανικό. Τρέχουν δεξιά αριστερά, προσπαθώντας να καταλάβουν τι συμβαίνει. Από τη μία το βρίσκονται ξαφνικά σε άγνωστο περιβάλλον, από την άλλη δεν ξέρουν πώς να συμπεριφερθούν, είναι πολύ εύκολο να πάθουν κάποιο ατύχημα. Ο αρχικός πανικός ωστόσο γίνεται σταδιακά θλίψη, ή και κατάθλιψη, για αυτό τα βλέπεις ξαπλωμένα στο ίδιο σημείο, έχουν άρνηση να σηκωθούν, να κινηθούν και να φάνε.

Όταν μαζεύεις ένα τέτοιο ζώο από εγκατάλειψη σχεδόν πάντα κοιμάται πάρα πολλές ώρες, μπορεί και δύο μέρες συνεχόμενες, γιατί από την αγωνία έχει μείνει ξάγρυπνο. Σταδιακά και ανάλογα με τη φροντίδα και την αγάπη που δέχεται, η θλίψη του υποχωρεί. Το καλό με τα σκυλιά είναι πως επειδή είναι ζώα «ρουτίνας», προσαρμόζονται στη νέα συνθήκη και κάπως έτσι επανέρχονται στη ζωή. Ζουν στο παρόν, διαγράφοντας με ένα μαγικό τρόπο το παρελθόν και αυτό τα βοηθάει να επιβιώνουν σε μια νέα ζωή είτε με έναν καινούργιο ιδιοκτήτη, αν είναι τυχερά, είτε σε κάποιο καταφύγιο. Τη ρουτίνα του δρόμου, φυσικά, είναι δύσκολο να τη συνηθίσουν γιατί είναι πολύ σκληρή. Ένας μεγάλος αριθμός σκοτώνονται από αυτοκίνητα, ενώ όσα επιβιώνουν πρέπει να τα μάθουν όλα από την αρχή: πώς να βρίσκουν τροφή, πώς να προστατεύονται από κινδύνους, από καιρικές συνθήκες, από αγέλες σκύλων. Επιπλέον, ένα σκυλί 15, 20, 25, 30, 50 κιλών χρειάζεται σημαντική ποσότητα τροφής και στον δρόμο δεν θα χορτάσει ποτέ. 

Άλλα κάθονται στο σημείο που τα εγκατέλειψαν και περιμένουν, όπως τα τσοπανόσκυλα, και άλλα, όπως τα κυνηγόσκυλα, θα περιπλανηθούν. Τα μικρόσωμα σκυλιά –εξαρτάται και από τον χαρακτήρα τους– μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε ατυχήματα, αλλά δεν μπλέκουν σε καβγάδες με άλλα σκυλιά, πάντως πολύ δύσκολα επιβιώνουν για πολύ καιρό. Επίσης οι μικρόσωμες ράτσες συχνά, αλλά όχι πάντα, είναι πιο ευαίσθητες σε θέματα υγείας (π.χ. τα κοκόνια είναι ανθεκτικά). Όσο για τα κουτάβια είναι σαν τα παιδιά, δεν ξέρουν πώς να συμπεριφερθούν και πώς να επιβιώσουν…

Γιατί όμως έχουν αυξηθεί οι εγκαταλείψεις σκύλων; Ρωτάω την Αντριάνα αν, πράγματι, το φαινόμενο τελευταία έχει ενταθεί.

«Το βλέπουμε πλέον καθημερινά! Αυτό που γίνεται στους δρόμους τον τελευταίο ενάμιση μήνα δεν έχει ξαναγίνει. Επειδή εμείς παρακολουθούμε πανελλαδικά όλες τις περιοχές της χώρας, μέσω σωματείων, βλέπουμε συνέχεια πάρα πολλές αναρτήσεις για εγκαταλελειμμένα ζώα. Και δε μιλάμε μόνο για τσοπανόσκυλα, βλέπεις ζώα μικρόσωμα, μεσαίου μεγέθους, αναγνωρίσιμες ράτσες, τα ζώα αυτά είναι σε πανικό και έχουν σημάδια από το λουρί. Εγώ, για παράδειγμα, δεν θυμάμαι να έχω βρει ποτέ κουτάβι κυνηγόσκυλο, οι κυνηγοί τα παρατάνε αφού ενηλικιωθούν γιατί δεν τους κάνουν πια τη δουλειά, τα κουτάβια τα πουλάνε μεταξύ τους, βρήκαμε λοιπόν ένα πριν λίγες μέρες». Της ζητάω να μου στείλει φωτογραφίες. Σε πιάνει η καρδιά σου.

Το έχουμε πει κι άλλες φορές. Οι αιτίες της κακοδαιμονίας των ζώων βρίσκονται σε έναν πολύ καλό νόμο που, ενώ θεσπίστηκε, ουδέποτε εφαρμόστηκε. Δεν είναι σπάνιο στην Ελλάδα να μην εφαρμόζονται οι νόμοι. Όμως ο συγκεκριμένος, ο οποίος δημιούργησε πολλές ελπίδες στον φιλοζωικό κόσμο, θα αντιμετώπιζε μια τραγική κατάσταση όπου κάποια εκατομμύρια ζώα (πάνω από 3 εκ. υπολογίζονται τα αδέσποτα στην Ελλάδα) βασανίζονται.

Και ενώ λοιπόν ο νόμος του 2021 «υποσχόταν» ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν, γίνονται όλο και χειρότερα, με ευθύνη εκείνων που έχουν αναλάβει την εφαρμογή του. Η Αντριάνα έχει μελετήσει και γνωρίζει τον νόμο όσο λίγοι. Η απάντηση στο γιατί πετάνε τα ζώα σχετίζεται με τη δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Ζώων, δηλαδή τη δημιουργία μιας κεντρικής βάσης δεδομένων καταγραφής και ταυτοποίησης ζώων συντροφιάς: ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο ώστε να περιοριστεί τόσο το φαινόμενο της εγκατάλειψης δεσποζόμενων ζώων όσο και η ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή τους. Το Μητρώο τέθηκε σε εφαρμογή –μετά από 2,5 χρόνια απραξίας– 18 Δεκεμβρίου του 2023. Τι ακριβώς συνέβη; Γιατί η εφαρμογή του νόμου μοιάζει να έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα;

Η συνέχεια το επόμενο Σάββατο.

Υ.Γ. Αν το βρίσκετε σημαντικό, κοινοποιήστε το. Τα ζώα δεν έχουν άλλη φωνή, πέρα από τη δική μας.