Liberty Guide Dogs: Ο Γιάννης Κονδράρος μιλάει για την εκπαίδευση σκύλων οδηγών

Ο Γιάννης Κονδράρος, εμπνευστής και ιδρυτής της Liberty Guide Dogs, είναι Instructor M.W.D, Guide Dog Mobility Instructor, Certified Veterinary Assistant και M.Ed in Special Education.

H Liberty Assistance and Guide Dogs εξειδικεύεται στην εκπαίδευση σκύλων οδηγών για άτομα με ολική ή μερική απώλεια όρασης. Το όραμα του Γιάννη ενέπνευσε κι άλλους εθελοντές με παρόμοια θέληση και κοινωνικό αίσθημα, να συνεισφέρουν σε έναν κόσμο πιο συμπεριληπτικό με ίσες ευκαιρίες για όλους.

Η Athens Voice τον συνάντησε και μίλησε μαζί του για το έναυσμα που τον οδήγησε στην δημιουργία της Liberty Guide Dogs, τις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζει και τη σπουδαιότητα του εγχειρήματός του.

Πώς ξεκίνησε η αγάπη σου για τα σκυλιά;
Η αγάπη μου για τα σκυλιά υπήρχε ήδη από την παιδική μου ηλικία. Από μικρός είχαμε πολλά σκυλιά στην οικογένεια. Τον πρώτο μου σκύλο τον βρήκα στο δρόμο και τον υιοθέτησα γιατί ήθελα να του χαρίσω μια οικογένεια.

Πώς αποφάσισες να την δημιουργήσεις την Liberty Assistance and Guide Dogs;
Η δημιουργία της Liberty ήρθε φυσικά στη ζωή μου. Όλες μου οι ασχολίες και τα ενδιαφέροντα περιτριγυρίζονταν πάντα γύρω από τα ζώα και ιδιαίτερα τα σκυλιά. Έχω σπουδάσει γεωπόνος με την κατεύθυνση ζωοτεχνίας. Κάποια στιγμή μπήκα στην πολεμική αεροπορία ως εκπαιδευτής των στρατιωτικών φρουρών- σκύλων, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στη βελτίωση της άμυνας φρούρησης και ασφάλειας των αεροπορικών ή γενικότερα των στρατιωτικών περιοχών και εγκαταστάσεων. Όλα αυτά τα χρόνια έχω παρακολουθήσει σεμινάρια τόσο σε Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό όπου αφορούσαν ειδικές τεχνικές και μεθόδους εκπαίδευσης σκύλων, μέχρι που έλαβα ύστερα από πολυετή πρακτική εκπαίδευση και θεωρητική γνώση πιστοποίηση και έγινα πλέον επίσημα πιστοποιημένος εκπαιδευτής κινητικότητας και προσανατολισμού με σκύλο οδηγό τυφλών.
Αργότερα, βρέθηκα να εκπαιδεύομαι για πέντε χρόνια σε έναν οργανισμό με έδρα την Ολλανδία σε συνεργασία με την Ελλάδα, πηγαινοερχόμενος ανάμεσα στις δύο χώρες, όπου και πήρα και το πτυχίο μου ως Guide Dog Mobility Instructor.
Ουσιαστικά ξεκίνησα σαν απλός εκπαιδευτής και αργότερα έγινα instructor, όπου πλέον μπορείς να αξιολογείς, να ταιριάζεις και να εκπαιδεύεις όχι μόνο τον σκύλο αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο. Έχω αποκτήσει τις γνώσεις και την εμπειρία για να στηρίξω όλη αυτή την διαδικασία από την αρχή έως το τέλος, στο σημείο δηλαδή που θα έβρισκα τον κατάλληλο άνθρωπο για τον κάθε σκύλο και θα τους εκπαίδευα μαζί.
Το 2018 μόλις ολοκληρώθηκε η πορεία μου στον οργανισμό, συνειδητοποίησα πως ήθελα να συνεχίσω να προσφέρω έτσι δημιουργήθηκε η Liberty το 2019.
Ξεκίνησα να έχω τον πρώτο σκύλο της Liberty στο σπίτι μου και να τον εκπαιδεύω ώστε να τον δωρίσω σε ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Σκέφτηκα ότι μπορεί να αλλάξει η ζωή ενός ανθρώπου με την προσωπική μου δουλειά και προσπάθεια. Στο πλευρό μου είχα από την αρχή υποστήριξη και παρότρυνση από το φιλικό μου περιβάλλον καθώς και προσφορά εθελοντών.

Πώς έφτασες από την αρχική της δημιουργία να κάνεις λειτουργική μια ολόκληρη ομάδα όπως η Liberty? Πότε απέκτησε η ομάδα τον πρώτο της σκύλο;
Το πρώτο σκυλάκι που πήραμε μας το δώρισε ένα ελληνικό εκτροφείο και την ονομάσαμε Liberty από όπου πήρε και το όνομα της και η ομάδα μας. Το όνομα “Liberty” πρεσβεύει το όραμά μας. Οι βάσεις και το όραμα προϋπήρχαν, απλώς εμείς καταφέραμε μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα με πολλή προσπάθεια και μεράκι να το κάνουμε πραγματικότητα. Στη συνέχεια, όταν διαδόθηκε η δράση του οργανισμού, μας προσέγγισαν τόσο άνθρωποι που είχαν ανάγκη έναν σκύλο, άνθρωποι τυφλοί και με μειωμένη όραση όσο και πολλοί ακόμα που ήθελαν να βοηθήσουν και να γίνουν εθελοντές για αυτό το έργο με κάθε τρόπο. Όσο περνούσε ο καιρός και υπήρχε όλο και μεγαλύτερη ζήτηση και ενδιαφέρον από ανθρώπους με οπτικές αναπηρίες, αποφασίσαμε να δίνουμε περισσότερα σκυλιά και γι’ αυτό βρήκαμε μεγαλύτερο χώρο, αγοράσαμε βαν και ειδικό εξοπλισμό, ενώ παράλληλα ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία ως πλήρες μέλος ενώ γίναμε και δόκιμο μέλος στην Διεθνή Ομοσπονδία καθώς πληρούσαμε όλα τα κριτήρια.
Το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας των αλλαγών στο φορολογικό σύστημα της ΚοινΣΕπ (Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση), στην παροχή υπηρεσιών που κάνουμε εμείς, ιδρύθηκε η ΑΜΚΕ (Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία) η οποία είναι υπεύθυνη για τις χορηγίες και τις δωρεές και στηρίζει την Liberty.

Ποια είναι η σχέση που έχεις αναπτύξει μέσα από την ομάδα της Liberty με τα άτομα που έχουν οπτική αναπηρία;
Οι άνθρωποι στους οποίους δωρίζουμε τα σκυλιά είναι για εμάς οικογένεια. Είμαστε καθημερινά δίπλα τους και τους στηρίζουμε σε όλη αυτήν την διαδικασία από την αρχή έως το τέλος. Περνάμε μαζί τις δυσκολίες τους στην εκπαίδευση και τους υποστηρίζουμε καθ’ όλη την διάρκεια της αναδοχής. Αναπτύσσουμε τόσο προσωπική όσο και επαγγελματική σχέση με όλους τους ανθρώπους που εμπλέκονται στην διαδικασία δωρεάς, εκπαίδευσης και φροντίδας των σκύλων οδηγών. Αξιολογούμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά και με βάσει συγκεκριμένα κριτήρια. Προσπαθούμε πάντα να είμαστε αντικειμενικοί γιατί οφείλουμε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια και την καλύτερη εξυπηρέτηση αυτών των ανθρώπων.
Η ασφάλεια αφορά τόσο την υγεία και την ευημερία του σκύλου οδηγού όσο και του χειριστή. Σκοπός μας είναι να λειτουργούν ως αυτόνομη ομάδα, να έχουν μια αρμονική συμβίωση και να είναι και οι δύο χαρούμενοι. Υπάρχει όμως και το ηθικό κομμάτι. Δεν μπορούμε να τους αφήνουμε να κακοποιούν τον σκύλο για παράδειγμα ή να μην τον χρησιμοποιούν και να τον στερούν από έναν άλλον άνθρωπο που τον έχει ανάγκη. Δεν γίνεται να έχουμε έναν σκύλο που δεν υπακούει στις εντολές και δεν λειτουργεί σωστά, εκεί θα πρέπει να επέμβουμε και να βοηθήσουμε. Οι σκύλοι που ανήκουν στη σχολή δίνονται δωρεάν με ένα χρησιδάνειο στους ανθρώπους που τους έχουν ανάγκη και τους χρησιμοποιούν μέχρι να συνταξιοδοτηθούν στα εννέα τους περίπου χρόνια. Εμείς ως ομάδα είμαστε υπεύθυνοι για την παροχή όλων των απαιτούμενων υπηρεσιών, όπως τη συνεχή εκπαίδευση, την παρακολούθηση, την υποστήριξη και την ετήσια αξιολόγηση.

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις καθημερινά;
Ως Γιάννης και ως ιδρυτής της Liberty καθημερινά έρχομαι αντιμέτωπος με την πρόκληση που ονομάζεται «οικονομική υποστήριξη». Αν αναλογιστούμε ότι ένας σκύλος μαζί με την βασική του εκπαίδευση κοστίζει περίπου 25.000€ μπορεί και παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολο είναι να βρεθούν οι κατάλληλοι πόροι για να μεγαλώσει ένα κουτάβι, να εκπαιδευτεί και τελικά να δωριστεί σε κάποιον που το έχει πραγματικά ανάγκη για να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής του. Στο κόστος αυτό συνυπολογίζονται και οι υπόλοιπες υπηρεσίες που προσφέρουμε επίσης εντελώς δωρεάν και αφορούν όλη την διάρκεια προ εκπαίδευσης, εκπαίδευσης, συνεκπαίδευσης αλλά και υποστήριξης της ομάδας χειριστή- σκύλου οδηγού.

Ποιος είναι ο στόχος σας για το μέλλον;
Ο μελλοντικός μας στόχος είναι να καταφέρουμε να γίνουμε ισότιμο μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας και να επεκτείνουμε την σχολή μας εξυπηρετώντας και άλλες ειδικότητες για ανθρώπους με αναπηρίες. Στοχεύουμε να κάνουμε και περαιτέρω συνεργασίες με την Ευρώπη όπως και με άλλες χώρες διεθνώς όπως οι ΗΠΑ. Έχουμε επίσης μελλοντικά κανονίσει να φέρουμε την Ισραηλινή σχολή το Isreal guide dog center σκοπεύοντας σε μια γενικότερη συνεργασία. Αυτό που σίγουρα χρειαζόμαστε είναι χώρο και εγκαταστάσεις για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ανάλογους χώρους και συνθήκες εκπαίδευσης και διαβίωσης με αντίστοιχες σχολές του εξωτερικού διεθνώς. Παράλληλα, σε επίπεδο ελληνικής κοινωνίας υπάρχουν πολλές προκλήσεις που ερχόμαστε αντιμέτωποι καθημερινά από τα κακότεχνα πεζοδρόμια μέχρι και έλλειψη παντελούς προσβασιμότητας για τους ανθρώπους με αναπηρίες όπως οι τυφλοί. Γεγονός που δυσχεραίνει και κατ’ επέκταση το έργο μας. Ενώ εμείς κάνουμε αγώνα να προσφέρουμε ένα αγαθό πολλές φορές παρατηρούμε το φαινόμενο οι αποδέκτες -τα άτομα με οπτική αναπηρία- να μην μπορούν να το εκμεταλλευτούν λόγω της κακής προσβασιμότητας και αποδοχής μέσα στην πόλη μας. Μέσα από τις δράσεις μας ωστόσο κάνουμε ότι μπορούμε για να προωθήσουμε το έργο μας και να εξοικειωθεί το ευρύτερο κοινό με την έννοια της οπτικής αναπηρίας και των σκύλων-οδηγών.

Τον περασμένο Οκτώβριο διοργανώσατε και τον πρωτότυπο αγώνα δρόμου Liberty Run «Βλέπoυμε μαζί» για χάρη της Αννίτας, του πρώτου σκύλου οδηγού στην Ελλάδα που είναι Γερμανικός Ποιμενικός. Πώς ήταν η εμπειρία σας;
Φέτος κάναμε την πρώτη μας αρχή βάζοντας τα θεμέλια για την διοργάνωση που οραματιζόμαστε να γίνει θεσμός. Όλη η διοργάνωση που πραγματικά ξεκίνησε από μια ιδέα ομάδας παιδιών του IB κολλεγίου Αθηνών και στηρίχθηκε από την Action Hellas αλλά και από ένα πλήθος ανθρώπων και εταιριών που αμέσως κινητοποιήθηκαν να μας βοηθήσουν, να τρέξουν να υποστηρίξουν! Ειλικρινά δεν είχαμε ιδέα ότι το μητροπολιτικό πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» θα κατακλυστεί από τόσο κόσμο, σκυλιά και ανθρώπους με πραγματική αγάπη για το εγχείρημα μας. Θα θυμόμαστε για πάντα αυτήν την Κυριακή! Και όλα αυτά για χάρη της Αννίτας. Η Αννίτα είναι ο πρώτος γερμανικός ποιμενικός που μπαίνει στην οικογένεια της Liberty με καταγωγή από την Ολλανδία. Οι συγκεκριμένοι σκύλοι είναι από εξειδικευμένη εκτροφική γραμμή για σκύλους οδηγούς και έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Θα εκπαιδεύσουμε την Αννίτα για να μπορέσει να βοηθήσει έναν άνθρωπο που το έχει ανάγκη να κυκλοφορεί στον δρόμο με ασφάλεια όπως ακριβώς και οι υπόλοιπες φυλές των σκύλων οδηγών. Η Αννίτα προέρχεται από γονείς που είναι ήδη επιτυχημένοι σκύλοι οδηγοί. Χρησιμοποιώντας την επιλεκτική εκτροφή, προσπαθούμε να μειώσουμε τις πιθανότητες να έχουμε θέματα συμπεριφοράς αλλά και σωματικής υγείας. Κλείνοντας, θα ήθελα να σας πω πως σταδιακά, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι έχουν κοινό όραμα με το δικό μας και μας στηρίζουν. Είμαστε ευγνώμονες για όλη την βοήθεια και την αγάπη που μας έχει προσφέρει αυτό το δίκτυο ανθρώπων και συνεχίζουμε από κοινού να μοιραζόμαστε το όραμα και να εξελίσσουμε τις υπηρεσίες μας.