Τα προϊόντα χωρίς καύση μπορούν να συμβάλλουν στη δημόσια υγεία;

Η εκτεταμένη χρήση του τσιγάρου και ο αριθμός των ασθενειών και των θανάτων που προκαλεί αποτελούν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της Δημόσιας Υγείας. Το στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν πως το 2025 οι καπνιστές στον πλανήτη θα ανέρχονται σε ένα δισεκατομμύριο, παρά τις έντονες προσπάθειες που γίνονται για τον περιορισμό του καπνίσματος.  Συμπληρωματικά σε αυτές τις προσπάθειες, τα προϊόντα χωρίς καύση θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως παράγοντας βελτίωσης των δεικτών  δημόσιας υγείας καθώς υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις ότι εμφανίζουν προφίλ μειωμένης βλάβης σε σύγκριση με την συνέχιση του καπνίσματος.

Επιστημονικά δεδομένα για τη συμβολή των προϊόντων θέρμανσης και όχι καύσης του καπνού στη Δημόσια Υγεία παρουσίασε το επιστημονικό τμήμα της Philip Morris International (PMI Science), στο 3ο διεθνές διαδικτυακό Open Science Event με τίτλο: «Πώς μπορούν τα προϊόντα χωρίς καύση να συμβάλλουν στη δημόσια υγεία;»

Στην έναρξη της εκδήλωσης, η Dr. Gizelle Baker, VP Global Scientific Engagement της ΡΜΙ, αναφέρθηκε στην ανάγκη ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ της επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας και της βιομηχανίας. Τόνισε ότι τα στοιχεία από όλες τις έρευνες τόσο της ΡΜΙ όσο και ανεξάρτητων φορέων σε διάφορες χώρες του κόσμου είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά για τη συμβολή των προϊόντων χωρίς καύση στη δημόσια υγεία και την οριστική απομάκρυνση από το τσιγάρο  και ανέφερε ως αξιοσημείωτο παράδειγμα ότι το 72% των χρηστών του προϊόντος της ΡΜΙ που θερμαίνει και δεν καίει τον καπνό, το οποίο κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία IQOS,  έχουν απομακρυνθεί τελείως από τα τσιγάρα.

Στη συνέχεια ο Dr. Mikael Franzon, Senior Global Scientific Advisor της PMI εξήγησε τον τρόπο με τον οποίο τα προϊόντα χωρίς καύση συμβάλουν στη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι κίνδυνοι για την υγεία από το κάπνισμα όπως έχει αποδειχθεί επιστημονικά, σχετίζονται με την καύση του καπνού μέσα στο τσιγάρο. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται  στο τσιγάρο λόγω της καύσης,  δημιουργούν καπνό (το αέριο), ο οποίος περιέχει χιλιάδες  χημικές ουσίες, πολλές εκ των οποίων είναι βλαπτικές για την υγεία. Η έκθεση του ατόμου σε αυτές τις τοξικές ουσίες σχετίζεται με την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών. Στο σημείο αυτό ο Dr. Franzon έκανε τη διάκριση μεταξύ των παραπάνω χημικών ουσιών και της νικοτίνης, καθώς, όπως έχει αποφανθεί και ο FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων),η νικοτίνη παρότι είναι εθιστική ουσία, δεν συνδέεται με τις ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, η ΧΑΠ κ.ά. Η επιστήμη έχει καταλήξει πώς η κύρια αιτία για τις σοβαρές αυτές  παθήσεις είναι οι τοξικές ουσίες που βρίσκονται στον καιόμενο καπνό του τσιγάρου.

Τέλος, ο Dr. Franzon παρουσίασε μια εξίσωση, στην οποία το όφελος για τη Δημόσια Υγεία ισούται με τη μείωση του κινδύνου από τη χρήση των προϊόντων χωρίς καύση επί τον αριθμό των ατόμων που αλλάζουν χρήση, εγκαταλείποντας το τσιγάρο.

Αποτελέσματα επιστημονικής αξιολόγηση για το προϊόν θέρμανσης του καπνού. 

ΗDr. Andrea Costantini, Head of Regional Scientific Engagement Latin America and Canada της ΡΜΙ, ανέφερε μια σειρά μελετών που διενήργησε η εταιρεία αλλά και άλλοι έγκριτοι φορείς που τεκμηριώνουν επιστημονικά τη μείωση των επικίνδυνων για την υγεία ουσιών στο προϊόν θέρμανσης του καπνού. Αρχικά, έκανε αναφορά στη διαδικασία της καύσης, στην οποία μετέχουν τρία στοιχεία: η καύσιμη ύλη, η φωτιά και το οξυγόνο. Στο τσιγάρο ο καπνός καίγεται σε θερμοκρασία που υπερβαίνει τους 400 βαθμούς Κελσίου και ανεβαίνει συνεχώς μέχρι και τους 800 βαθμούς, παράγοντας καπνό (αέριο) και στάχτη.

Στα προϊόντα καπνού χωρίς καύση ο καπνός θερμαίνεται σε μέγιστη θερμοκρασία που δεν ξεπερνά τους 350 βαθμούς και, αντίθετα με το τσιγάρο, η θερμοκρασία μειώνεται αντί να αυξάνεται, κατά την διάρκεια της εισπνοής. Τα παραπάνω δεδομένα για την απουσία της καύσης έχουν  επιβεβαιωθεί και από μελέτες σε ΗΠΑ, Ιαπωνία, Βρετανία, Γερμανία, Αυστραλία, Ιταλία και Ελβετία.

Η καύση του καπνού παράγει μια σειρά από ουσίες που συνοπτικά αναφέρονται ως HPHCs (Harmful and Potentially Harmful Constituents). Μειώνοντας τη θερμότητα στα προϊόντα καπνού χωρίς καύση, οδηγούμαστε σε μείωση κατά 90%-95% των HPHCs. Ανεξάρτητες μελέτες από την Ιαπωνία, Γερμανία, ΗΠΑ και Βρετανία επιβεβαιώνουν τα παραπάνω δεδομένα.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε μελέτη της ΡΜΙ με αντικείμενο την παρουσία στο αερόλυμα τοξικών ουσιών που μπορούν να οδηγήσουν σε βλάβη της υγείας των χρηστών. Η μελέτη αφορούσε ενήλικες καπνιστές που δήλωναν ότι δεν επιθυμούν να διακόψουν. Οι χρήστες χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες: Τους χρήστες του συμβατικού τσιγάρου, τους χρήστες τσιγάρου που διέκοψαν τη χρήση του κατά τη διάρκεια της μελέτης και τους χρήστες που μετέβησαν στο προϊόν θέρμανσης του καπνού. Σε διάρκεια 90 ημερών της μελέτης, εξετάστηκε η παρουσία 15 χημικών ουσιών-βιοδεικτών στον οργανισμό των συμμετεχόντων, μεταξύ των οποίων το μονοξείδιο του άνθρακα, το 3-HPMA (Acrolein) κ.ά. Η μελέτη έδειξε σημαντική μείωση των ποσοστών έκθεσης των χρηστών του προϊόντος θέρμανσης καπνού και στις 15 ουσίες. Έτσι λοιπόν με βάση τα ευρήματα, η μετάβαση από το τσιγάρο στο προϊόν θέρμανσης του καπνού οδηγεί σε μείωση έως και 95% των εκπομπών τοξικών ουσιών.

Τέλος, αξιολογήθηκε κατά πόσο η μετάβαση από το τσιγάρο στο προϊόν θέρμανσης καπνού μπορεί να δώσει κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις στην πιθανότητα μείωσης του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών:

  1. Μελετήθηκε in vitro η τοξικότητα του προϊόντος θέρμανσης καπνού σε σύγκριση με το τσιγάρο αναφοράς, η οποία με βάση τα αποτελέσματα των μελετών ήταν ευθυγραμμισμένη με την μείωση κατά 90%-95% των τοξικών εκπομπών σε σχέση με το τσιγάρο.

2. Μελετήθηκε in vivoσε ποντίκια η πορεία κυτταρικών αλλοιώσεων που οδηγούν σε ασθένειες όπως η αθηρωμάτωση και το εμφύσημα και βρέθηκε ότι η αλλαγή από το τσιγάρο στο IQOSεπιβραδύνει την παραπάνω διαδικασία.

3. Κλινική μελέτη οκτώ βασικών βιοδεικτών σε ομάδα 984 ενηλίκων καπνιστών έδειξε ότι η αλλαγή από τσιγάρο στο IQOS οδηγεί σε σημαντική βελτίωση σε 5 από τους 8 εξεταζόμενους βιοδείκτες.

 4. Αποτελέσματα από Real World Evidence, που συγκεντρώθηκαν μετά την κυκλοφορία του προϊόντος στην Ιαπωνία, δείχνουν ενθαρρυντική τάση μείωσης των νοσηλειών για ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα.

Συμπερασματικά: Η επιστημονική έρευνα δείχνει καθαρά ότι η στροφή από το κάπνισμα στο προϊόν θέρμανσης του καπνού  αποτελεί μια πολύ καλύτερη εναλλακτική λύση για καπνιστές που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να κόψουν το τσιγάρο.

Προϊόντα μειωμένης βλάβης: αποδοχή από τους καπνιστές και τη νεολαία

Τέλος, ο Steve Roulet, Global Head of Behavioral Research Insights της ΡΜΙ, αναφέρθηκε στην αποδοχή και στη χρήση του προϊόντος, τονίζοντας ότι η σημασία της μετάβασης από το τσιγάρο στα προϊόντα χωρίς καύση αφορά αποκλειστικά και μόνο τους καπνιστές, που σε άλλη περίπτωση θα συνέχιζαν να καπνίζουν, διότι ως γενική θέση η καλύτερη επιλογή είναι η διακοπή του καπνίσματος και της χρήσης νικοτίνης συνολικά. Ωστόσο, για να υπάρξει βελτίωση στη δημόσια υγεία, θα πρέπει περισσότεροι ενήλικοι καπνιστές που δεν μπορούν να σταματήσουν να καπνίζουν να στραφούν σε προϊόντα χωρίς καύση. Ανέφερε ως case study την Ιαπωνία, τη χώρα όπου κυκλοφόρησε πρώτη φορά το IQOS το 2014 και παραμένει το πλέον δημοφιλές προϊόν της κατηγορίας. Στην Ιαπωνία υπάρχουν ήδη τεκμηριωμένα στοιχεία από έρευνες πολλών ετών για τη σημασία της μετάβασης από τσιγάρο σε προϊόντα θέρμανσης και όχι καύσης του καπνού. Ειδικότερα, στη χώρα αυτή η χρήση αυτού του προϊόντος έχει κυριολεκτικά αλλάξει την ποσόστωση ανάμεσα στους καπνιστές, μειώνοντας κατά 70% το ποσοστό όσων καπνίζουν αποκλειστικά τσιγάρα με καιόμενο καπνό. Και σήμερα το ποσοστό των καπνιστών τσιγάρου στην Ιαπωνία είναι από τα  χαμηλότερα μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου.

Στα έξι περίπου χρόνια κυκλοφορίας του IQOS, το έχουν εμπιστευτεί πάνω από 17 εκατομμύρια χρήστες, εκ των οποίων 12,7 εκατ. έκαναν επιτυχώς τη στροφή στο IQOSκαι δεν καπνίζουν πλέον (στοιχεία 31 Δεκεμβρίου 2020).

Αναφορικά με την έναρξη του καπνίσματος, τόσο σε ενηλίκους όσο και σε ανηλίκους, έλαβαν χώρα μελέτες γενικού πληθυσμού το 2019 σε Ιταλία, Ιαπωνία και Γερμανία για να εξεταστεί πιθανή συσχέτιση της έναρξη καπνίσματος με τη χρήση του IQOS. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η χρήση του IQOS δεν συσχετίζεται καθόλου ή σχετίζεται ελάχιστα με την έναρξη του καπνίσματος. Ειδικότερα, το 97,5% των χρηστών IQOS στην Ιαπωνία, το 98,2% στην Ιταλία και το 97,6% στη Γερμανία ήταν καπνιστές την εποχή που κυκλοφόρησε στην εγχώρια αγορά τους το IQOS. Μόλις 1%-2% του συνόλου σημείωσε υποτροπή ή έκανε αλλαγή χρήσης από το IQOS στο τσιγάρο.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη χρήση IQOS στους νέους, τονίζοντας ότι η ΡΜΙ δεν έχει διεξάγει ποτέ έρευνα σε νέους. Συνεπώς, τα στοιχεία που παρουσιάζονται, προέρχονται από ανεξάρτητες μελέτες που εξετάζουν συνολικά το θέμα του καπνίσματος στη νεολαία. Παρουσίασε μια μελέτη που έγινε στην Ιαπωνία σε 64.152 μαθητές 12-18 ετών. (Kuwabaraet Al., 2020). Σύμφωνα με τη μελέτη, η χρήση προϊόντων θέρμανσης του καπνού τις τελευταίες 30 ημέρες πριν την έρευνα ήταν πάρα πολύ χαμηλή (0,5% στους μαθητές γυμνασίου και 0,9% στους μαθητές λυκείου). Παρόμοια ευρήματα από αντίστοιχες έρευνες σε Γερμανία και Ελβετία δημοσιεύτηκαν πρόσφατα.

Συμπερασματικά, οι μελέτες δείχνουν ότι το προϊόν θέρμανσης του καπνού παρέχει τη δυνατότητα σε ενήλικους καπνιστές να κάνουν μια ουσιαστική στροφή, αφήνοντας πίσω τους τη βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος, ως μια καλύτερη εναλλακτική πρόταση σε σχέση με το τσιγάρο.