Μόσιαλος-Εμβόλιο Pfizer: Τι ισχύει με τις αλλεργικές αντιδράσεις

Στοιχεία από το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) για τις αλλεργικές αντιδράσεις και το εμβόλιο της Pfizer παραθέτει σε νέα ανάρτησή του ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο LSE, Ηλίας Μόσιαλος.

Η ομάδα απόκρισης των αμερικανικών κέντρων ελέγχου νοσημάτων (CDC) για τη νόσο του κορωνοϊού, σε συνεργασία με το FDA έχει εκδώσει μια έκθεση αναφορικά με τις αλλεργικές αντιδράσεις και τα εμβόλια, συμπεριλαμβανομένης της αναφυλαξίας.

Πιο συγκεκριμένα, τα στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση έχουν προκύψει μετά την πρώτη δόση του μαζικού εμβολιασμού με το εμβόλιο των Pfizer-BioNTech.

Παραθέτω εδώ μια μικρή σύνοψη εστιάζοντας κυρίως στα ποσοστά των περιστατικών και τη σημασία της συγκεκριμένης παρενέργειας για τη στρατηγική των εμβολιασμών.

Η πλήρης έκθεση βρίσκεται ΕΔΩ

• Από τις 14 έως τις 23 Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία στο Σύστημα Αναφοράς Ανεπιθύμητων Συμβάντων για τα εμβόλια, εντοπίστηκαν 21 περιπτώσεις αναφυλαξίας μετά τη χορήγηση των 1.893.360 (πρώτων) δόσεων του εμβολίου COVID-19 των Pfizer-BioNTech. Αυτό αντιστοιχεί σε 11,1 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο δόσεις.
• 17 (81%) από τους 21 με αναφυλαξία είχαν τεκμηριωμένο ιστορικό αλλεργιών ή αλλεργικών αντιδράσεων, συμπεριλαμβανομένων φαρμάκων ή ιατρικών προϊόντων, τροφίμων και τσιμπημάτων εντόμων. 7 (33%) είχαν βιώσει επεισόδιο αναφυλαξίας στο παρελθόν, εκ των οποίων 2 σε άλλα εμβόλια (όπως εμβολίου γρίπης Α (H1N1)).
• Το 71% αυτών των συμβάντων εμφανίστηκε εντός 15 λεπτών από τον εμβολιασμό. Στον ιστότοπο του CDC υπάρχει αναλυτική περιγραφή των περιπτώσεων ενώ οι μέσοι χρόνοι αντιδράσεων και τα αντίστοιχα ποσοστά βρίσκονται στον συνημμένο πίνακα.
• Οι περισσότερες περιπτώσεις αναφυλαξίας (86%) είχαν έναρξη συμπτωμάτων εντός 30 λεπτών μετά τον εμβολιασμό.
• Οι περισσότερες περιπτώσεις αναφυλαξίας εμφανίστηκαν σε γυναίκες (90%). Aντίστοιχη γυναικεία επικράτηση έχει παρατηρηθεί σε μια ανασκόπηση των άμεσων αναφορών υπερευαισθησίας μετά το εμβόλιο της γρίπης Α (H1N1). Ταυτόχρονα όμως αναφορικά με τους συγκεκριμένους εμβολιασμούς, το 64% των πρώτων δόσεων του εμβολίου τη συγκεκριμένη περίοδο είχε δοθεί σε γυναίκες.
• Υπήρξαν επίσης (με βάση τα ίδια δεδομένα των ΗΠΑ για τις 14-23 Δεκεμβρίου 2020) και περιπτώσεις λιγότερο σοβαρών μη-αναφυλακτικών αλλεργικών αντιδράσεων. Γνωρίζουμε βέβαια πως έως και 30% των ατόμων στο γενικό πληθυσμό μπορεί να έχουν κάποιο είδος αλλεργίας ή ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων. Η αναφυλαξία είναι βέβαια μια πολύ σοβαρή, αλλεργική αντίδραση που εμφανίζεται σπάνια μετά τον εμβολιασμό.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις που προκύπτουν από τα παραπάνω για τη δημόσια υγεία;
Σύμφωνα με τις οδηγίες του CDC για τη χρήση εμβολίων mRNA COVID-19 και τη διαχείριση της αναφυλαξίας, τα κέντρα εμβολιασμού πρέπει:

1. Να διασφαλίζουν ότι έχουν επάρκεια αναλωσίμων για τη διαχείριση της αναφυλαξίας, ιδίως επαρκών ποσοτήτων επινεφρίνης σε προγεμισμένες σύριγγες ή αυτοεγχυτήρες.
2. Να είναι ενημερωμένοι για το σχετικό ιστορικό των παραληπτών των εμβολίων
3. Να εφαρμόζουν τις προτεινόμενες περιόδους παρακολούθησης μετά τον εμβολιασμό, π.χ. 15 ή 30 λεπτά ανάλογα με το προηγούμενο ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων κάθε ασθενούς
4. Να διασφαλίζουν ότι οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μπορούν να αναγνωρίσουν τα σημάδια και τα συμπτώματα της αναφυλαξίας νωρίς, και
5. Να αντιμετωπίσουν αμέσως την υποψία αναφυλαξίας με ενδομυϊκή επινεφρίνη.

Όλοι παρατηρούμε μια αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού και των υγειονομικών για την αναφυλαξία και αυτό μεταφράζεται συχνά σε αυξημένη ανησυχία και άγχος και για τις δύο πλευρές. Σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες του CDC:

• Λόγω της οξείας φύσης της αναφυλαξίας, δεν υπάρχουν αντενδείξεις για τη χορήγηση της επινεφρίνης. Οι εμβολιασθέντες που παρουσιάζουν αναφυλαξία πρέπει να μεταφέρονται σε εγκαταστάσεις όπου μπορούν να λάβουν κατάλληλη ιατρική περίθαλψη.
• Οι εμβολιασθέντες θα πρέπει να ζητήσουν άμεση ιατρική περίθαλψη εάν εμφανίσουν συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης μετά τη λήξη της περιόδου παρατήρησής τους, όταν έχουν φύγει πλέον από τα εμβολιαστικά κέντρα.

Τέλος, να αναφέρω εδώ πως η ενδελεχής αναφορά κάθε περιστατικού από τους υγειονομικούς που είναι υπεύθυνοι για τους εμβολιασμούς, είναι ιδιαίτερα σημαντική: τόσο για την ενημέρωση των συναδέλφων τους αλλά και για την συστηματική καταγραφή όλων αυτών των περιστατικών και στη χώρα μας.