Είναι πλέον σαφές ότι η νικοτίνη είναι εθιστική και δεν είναι ακίνδυνη δεν αποτελεί όμως την κύρια αιτία των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Το κάπνισμα δεν είναι μόνο μία βλαβερή συνήθεια. Το κάπνισμα είναι ένα παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα.
Οι μύθοι και οι αλήθειες γύρω από αυτό το θέμα «δίνουν και παίρνουν», δημιουργώντας συχνά σύγχυση στους καπνιστές. Ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα λοιπόν.
Νικοτίνη: Ο «αποδιοπομπαίος τράγος» του καπνίσματος
Είναι πλέον σαφές ότι η νικοτίνη είναι εθιστική και δεν είναι ακίνδυνη, όμως, αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι, δεν αποτελεί την κύρια αιτία των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Η νικοτίνη χρησιμοποιείται, άλλωστε, ως το βασικό συστατικό θεραπειών υποκατάστασης που βοηθούν τους καπνιστές να διακόψουν το κάπνισμα. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι οργανισμοί Δημόσιας Υγείαςαναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο τον ρόλο που μπορούν να παίξουν τα προϊόντα που περιέχουν νικοτίνη, αλλά δεν περιλαμβάνουν την καύση του καπνού (όπως το τσιγάρο), ως εναλλακτικές του καπνίσματος για όσους αδυνατούν να το διακόψουν. Ο πραγματικός ένοχος λοιπόν για τις βλάβες που προκαλεί το τσιγάρο, είναι η καύση κατά τη διάρκεια της οποίας σχηματίζονται πολλές επιβλαβείς ή δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες.
Η νικοτίνη είναι το πιο γνωστό συστατικό που εμπεριέχει το φυτό του καπνού.
Στην ίδια οικογένεια με το φυτό του καπνού (βλέπε οικογένεια Solanaceae) περιλαμβάνονται επίσης οι ντομάτες (~332 ng νικοτίνης ανά τεμάχιο κατά μέσο όρο), οι πατάτες (~675 ng) και οι μελιτζάνες (~525 ng). Η έρευνα εκτιμά ότι ο μέσος άνθρωπος λαμβάνει περίπου 1400 ng νικοτίνης καθημερινά μέσω της τροφής. Αντίστοιχα, ένα μόνο τσιγάρο περιέχει ~12 mg νικοτίνης, δηλαδή 18 χιλιάδες φορές περισσότερη νικοτίνη από μια πατάτα, κατά μάζα. Αλλά μόνο ένα κλάσμα (<2 mg) αυτής της νικοτίνης μεταφέρεται στο αέριο του καπνού ενός τσιγάρου με την καύση.
Τι ακριβώς προκαλεί η νικοτίνη στον εγκέφαλό μας
Χρειάζεται λίγος χρόνος (από περίπου 10΄΄ για το τσιγάρο έως και μία ώρα για τα επιθέματα νικοτίνης) μετά την έναρξη χρήσης για να φτάσει η νικοτίνη στον εγκέφαλο. Μόλις εισέλθει στον εγκέφαλο, η νικοτίνη μπορεί να διεγείρει και τελικά να επηρεάσει τις βραχυπρόθεσμες λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως το συναίσθημα, τη μάθηση και τη μνήμη.
Η δράση της νικοτίνης στον εγκέφαλο μπορεί επίσης να προκαλέσει φυσιολογικές επιδράσεις εκτός του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, απελευθερώνεται η αγγελιοφόρος επινεφρίνη στην κυκλοφορία του αίματος, οδηγώντας σε προσωρινή στένωση των αιμοφόρων αγγείων, υψηλότερη αρτηριακή πίεση και αυξημένο καρδιακό ρυθμό. Τέλος, η χρόνια έκθεση στη νικοτίνη έχει ως αποτέλεσμα την ανοχή, δηλαδή μειωμένη απόκριση στην ίδια δόση νικοτίνης και την ευαισθητοποίηση, η οποία είναι μια αυξημένη απόκριση στην ίδια δόση νικοτίνης. Αυτές οι αλλαγές στην απόκριση στηρίζουν την ανάπτυξη της εξάρτησης και μπορούν να οδηγήσουν σε προσωρινά συμπτώματα στέρησης όταν κάποιος προσπαθεί να σταματήσει το κάπνισμα.
Πόση νικοτίνη παίρνουμε ανάλογα με τι προϊόν χρησιμοποιούμε
Με το τσιγάρο, τα μέγιστα επίπεδα νικοτίνης του αίματος επιτυγχάνονται σε περίπου έξι έως δέκα λεπτά. Στη συνέχεια, το επίπεδο της νικοτίνης στο αίμα πέφτει περίπου κατά το ήμισυ κάθε δύο ώρες κατά μέσο όρο.
Συμφώνα με ευρήματα μελετών, τα προϊόντα θέρμανσης καπνού δημιουργούν ένα προφίλ επιπέδων νικοτίνης παρόμοιο με αυτό του τσιγάρου. Έρευνα στην Ιαπωνία έδειξε ότι η μέγιστη συγκέντρωση νικοτίνης στο αίμα εμφανίστηκε περίπου έξι λεπτά μετά την έναρξη χρήσης του προϊόντος, ξεπέρασε το επίπεδο του 88% που επιτυγχάνεται με το συμβατικό τσιγάρο και έχει πιθανότητες να πλησιάσει στο 100%, καθώς ο καταναλωτής εξοικειώνεται περισσότερο με τη χρήση αυτών των προϊόντων.
Η μείωση της βλάβης και η μεγάλη ευκαιρία που αντιπροσωπεύει
Η διακοπή του καπνίσματος παραμένει ο καλύτερος τρόπος για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με αυτό. Οι υπολογισμοί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας όμως είναι ότι 1 δισεκατομμύριο άτομα μέχρι το 2025 θα συνεχίσουν να καπνίζουν. Τι θα γίνει όμως με όσους από αυτούςδεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα;
Αρκετοί φορείς στο χώρο της Δημόσιας Υγείας παγκοσμίως, συμφωνούν ότι οι πολιτικές που στηρίζουν τη Μείωση της Βλάβης από το κάπνισμα είναι προς τη σωστή κατεύθυνσηκαι συμπληρώνουν τις προσπάθειες που στοχεύουν στην Πρόληψη και Διακοπή του τσιγάρου. Λένε δηλαδή, ότι οι καπνιστές που δεν μπορούν να διακόψουν αυτή την βλαβερή συνήθεια, θα μπορούσαν να πάρουν τη νικοτίνη που χρειάζονται από εναλλακτικά προϊόντα, τα οποία δεν έχουν καύση με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν ένα μειωμένο προφίλ κινδύνου.
Σημαντική σημείωση: Η πιο ασφαλής επιλογή για έναν καπνιστή είναι να σταματήσει το κάπνισμα
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
20°
