Συνέντευξη με τον διακεκριμένο Έλληνα γιατρό-ερευνητή Γιώργο Παυλάκη: Ο κορωνοϊός, η περίπτωση της Ελλάδας, το βρετανικό μοντέλο και οι δοκιμές των εμβολίων.
Ο Γιώργος Παυλάκης απαντά στα 5 ερωτήματα που απασχολούν σήμερα ολόκληρο τον πλανήτη. Ο διακεκριμένος Έλληνας γιατρός - ερευνητής εργάζεται για πολλά χρόνια ερευνητικά στην Αμερική πάνω σε καινούριες ανοσοθεραπείες και εμβόλια για καρκίνο και AIDS. Φάρμακα και εμβόλια από το εργαστήριό του είναι σε κλινικές δοκιμές ή στην κλινική πράξη.
Θα περάσουμε ένα ελληνικό καλοκαίρι;
Ναι, λίγο φτωχότεροι, σε οικονομική ύφεση, με λίγους ή καθόλου τουρίστες, ευκαιρία για πρώτη σειρά ξαπλώστρες στην Ψαρρού, για όσους νοσταλγούν την γκλαμουριά, όχι για μένα. Το καλοκαίρι θα είναι εκεί, αλλά τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο. Ο κόσμος θα αλλάξει και θα ορίζουμε τον χρόνο σε πριν και μετά την επιδημία. Όλοι θα ξέρουμε κάποιους που έφυγαν και ακόμα θα έχουμε τον φόβο.
Δεν είναι όμως το τέλος του κόσμου, θα περάσει η επιδημία. Ο σκοπός είναι να μην ντρεπόμαστε μετά για τη στάση μας, να διδαχτούμε κάτι και να γίνουμε λίγο καλύτεροι. Θα δημιουργήσουμε μια νέα κανονικότητα. Θα μάθουμε, ελπίζω, να πληρώνουμε για τα εργαλεία που θα βοηθήσουν να μην την ξαναπάθουμε.
Επειδή εμείς πήραμε μέτρα πιο γρήγορα και πιο αυστηρά από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχει περίπτωση να περάσουμε την επιδημία ηπιότερα;
Ναι, αν τα μέτρα εφαρμοστούν γρήγορα και καθολικά. Υπάρχουν ανησυχητικά φαινόμενα ανυπακοής που κινδυνεύουν να ματαιώσουν τις θυσίες που γίνονται. Πρέπει τα μέτρα να εφαρμοστούν, είναι μονόδρομος. Πρέπει να βοηθήσουμε να αντέξει το σύστημα υγείας, αποφεύγοντας τη μόλυνση. Πολύ απλό. Να το κάνουμε για το συμφέρον μας. Αν δεν ξέρουμε τι είναι σωστό και τι όχι, ρωτάμε και συμμορφωνόμαστε. Κοινωνική απόσταση, καθάρισμα χεριών, ζητάμε οδηγίες και βοήθεια σε περίπτωση πυρετού πάνω από 38 βαθμούς και βήχα. Φτιάχνουμε έναν κύκλο προστασίας από φίλους και γνωστούς που μας προσέχουν και τους προσέχουμε. Κανένας μόνος του, ούτε οι άγνωστοι και άστεγοι χρήστες στον δρόμο. Καλούμε τους φίλους μας και τους προστατευόμενούς μας στο τηλέφωνο, καθόμαστε στο ίντερνετ και κουβεντιάζουμε, δεν βρίζουμε τους πάντες και τα πάντα. Ήρθε η ώρα να εξιλεωθούν τα σόσιαλ μίντια για τις «αμαρτίες» τους. Δεν γκρινιάζουμε, το λέω εγώ που γκρινιάζω συνέχεια. Μ’ ακούσατε να λέω εναντίον του τσιγάρου; Αυτοσυγκράτηση.
Και όχι αισχρές κατηγορίες και συνωμοσίες για το ποιος έφερε τον ιό. Τα έζησα με το AIDS, τα ξαναζώ και τώρα. Τίποτα δεν μάθαμε; Τον κορωνοϊό τον φέραμε όλοι μας ανεξαιρέτως επειδή ζούμε και κινούμαστε στην κοινωνία που φτιάξαμε. Κάθε εποχή έχει τις αρρώστιες της, και η ανθρώπινη κοινωνία βρήκε πάντοτε τρόπους να καταπολεμήσει άπειρες προηγούμενες επιδημίες. Είμαστε εδώ γιατί νικήσαμε, σαν είδος, προς το παρόν. Δεν λέω να μη γίνουμε καλύτεροι, να μην αντιμετωπίσουμε την ανισότητα, την κλιματική αλλαγή, τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τώρα και στο άμεσο μέλλον. Αλλά πρέπει να δούμε και τη δύναμη της συντεταγμένης κοινωνίας που θέλει να επιβιώσει και να ευτυχήσει. Ευελπιστώ ότι θα αντιδράσουμε σωστά. Ποτέ άλλοτε η ανθρωπότητα δεν είχε γνωρίσει τέτοια γενική, αν και άνιση, ευημερία. Αν μου έλεγαν 20 χρόνια πριν ότι θα δίνουμε ακριβές θεραπείες για AIDS και εμβόλια, για EBOLA στην Αφρική, θα γέλαγα. Τώρα είναι πραγματικότητα. Κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες πήραν γρήγορα μέτρα, αλλά η Ελλάδα είναι σίγουρα στην πρωτοπορία της μάχης κατά του ιού. Το διάγγελμα του πρωθυπουργού (17 Μάρτη) με διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα είναι στο σωστό δρόμο. Σπάνια ένα διάγγελμα πολιτικού με εξέφρασε τόσο καλά. Τα είπε όλα και πρέπει όλοι να στηρίξουμε. Έχουμε πόλεμο. Το είπε ο πρωθυπουργός, τώρα μόλις το είπε και ο Αμερικανός πρόεδρος. Λυπάμαι για τους λίγους που έχουν τα αυτιά και το μυαλό τους κλειστά και το στόμα ανοιχτό, καλύτερα να το κλείσουν πριν μπει ο ιός.
Συμφωνείτε με το μοντέλο που υιοθέτησε η Μεγάλη Βρετανία;
Όχι φυσικά. Αν είναι ακριβή αυτά που ακούω, αυτό είναι Ανοησία Αγέλης, όχι Ανοσία Αγέλης. Ο Μπόρις πάει την Μεγάλη Βρετανία αιώνες πίσω και θα το πληρώσει ή θα κάνει πίσω, ελπίζω για το καλό όλων. Η Μεγάλη Βρετανία ουσιαστικά παραδίνεται πριν τη μάχη στον εχθρό. Δεν μπορεί να είναι σωστό αυτό, και θα τρίζουνε τα κόκαλα του Τσώρτσιλ. Πάντως, είναι πολλά που δεν ξέρουμε με βεβαιότητα, η Μεγάλη Βρετανία διάλεξε έναν δρόμο. Γίνεται ένα τεράστιο πείραμα με μεγάλο ρίσκο και εγώ προτιμώ την μέθοδο της Ελλάδας. Έχω εμπιστοσύνη ότι οι Έλληνες γιατροί και επιστήμονες, και η Ελλάδα έχει πολλούς και εκλεκτούς, ετοιμάζονται και κάνουν το καθήκον τους.
Συγκρίνετε αυτό που ζούμε με άλλη επιδημία του παρελθόντος;
Η επιδημία του κορωνοϊού είναι η μεγαλύτερη επιδημία που έχω ζήσει. Έκανε όλο τον κόσμο ένα χωριό, όλοι περνάμε τα ίδια, είναι πρωτόγνωρο και θα αλλάξει τον κόσμο. Είναι πράγματι προάγγελος της νέας εποχής, όπως προφητεύαμε για χρόνια. Ξαναζώ αυτά που πέρασα με την αρχή του AIDS που βλέπαμε ανθρώπους να λιώνουν και ψάχναμε απεγνωσμένα για φάρμακα και εμβόλια. Ο πανικός, η υστερία, ο φόβος και το στίγμα, η δυνατή επιθυμία να βρούμε φταίχτες, οι θεωρίες συνωμοσίας, η προσπάθεια για εκμετάλλευση, τα βλέπω να ξανα-ξεδιπλώνονται και γελάω πικρά, γιατί κάνουμε τα ίδια λάθη αντί να επικεντρωνόμαστε μόνο σε λύσεις.
Τα εμβόλια και τα φάρμακα πότε να τα περιμένουμε;
Εμβόλια θα πάρουν πάνω από χρόνο για να έχουμε κάποια αποτελέσματα. Σήμερα άρχισαν στο Σιάτλ οι δοκιμές του πρώτου εμβολίου που φτιάχτηκε γρήγορα από RNA. Θα ακολουθήσουν αρκετά άλλα, αλλά θα πάρει μήνες, τουλάχιστον, για δοκιμές. Τα γενετικά εμβόλια είναι τα γρηγορότερα να προετοιμαστούν και οι τεχνολογίες που έχουμε βγάλει εμείς στο εργαστήριο θα εφαρμοστούν σε πολλά DNA εμβόλια στους επόμενους λίγους μήνες.
Ξεχάστε τα εμβόλια για το πρώτο κύμα της επιδημίας. Πρέπει φυσικά να τα φτιάξουμε για το μέλλον, για τα επόμενα κύματα.
Φάρμακα: Υπάρχει περιθώριο για μια ευχάριστη έκπληξη, γιατί αρκετά υπάρχοντα φάρμακα είναι σε δοκιμές. Θα ξέρουμε σε 1-3 μήνες αν κάτι δουλεύει. Τώρα που οι κορωνοϊοί, και είναι πολλοί, έδειξαν τα δόντια τους, αναμένω πολλά φάρμακα, αλλά θα πάρει χρόνια.
Η πιο ρεαλιστική ελπίδα είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα, δηλαδή ανοσοθεραπεία, που είναι περισσότερο στα χωράφια μου. Πάρα πολλές εταιρίες και οργανισμοί ψάχνουν για προστατευτικά αντισώματα που μπορούν να παραχθούν και να δοθούν για προστασία ή για θεραπεία. Δεν είναι τόσο εύκολο όσο στις ταινίες του Χόλυγουντ, αλλά είναι ελπιδοφόρο. Με συντονισμένη προσπάθεια η παραγωγή μπορεί να γίνει σε μερικούς μήνες, ώστε να είμαστε έτοιμοι αν ο ιός επιστρέψει το φθινόπωρο.
14°
