Την αρθρίτιδα μπορεί να επιταχύνουν οι ενέσεις κορτιζόνης σε γόνατο και ισχίο

Σοβαρές επιπλοκές οι οποίες ακυρώνουν τα οφέλη τους  μπορεί να έχουν οι ενέσεις κορτιζόνης στο γόνατο και στο ισχίο για την αντιμετώπιση του πόνου της οστεοαρθρίτιδας, σύμφωνα με μία νέα έρευνα. Επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης ανακάλυψαν ότι ναι μεν οι ενέσεις αυτές καταπραΰνουν τον πόνο, αλλά επιταχύνουν σε αρκετούς ασθενείς την εκφύλιση των αρθρώσεων εξαιτίας της νόσου, με συνέπεια να επισπεύδουν την ανάγκη για ολική αρθροπλαστική γόνατος ή ισχίου.

Στην πραγματικότητα, στην παρούσα μελέτη το 10% των ασθενών που έκαναν ενέσεις κορτιζόνης στο ισχίο παρουσίασαν μέσα σε 12 μήνες σοβαρές επιπλοκές. Το ίδιο και το 4% όσων έκαναν τις ενέσεις στο γόνατό τους. Εκτός από την επιτάχυνση της οστεοαρθρίτιδας, άλλες επιπλοκές ήταν κατάγματα κοπώσεως και καθίζηση της άρθρωσης ή καταστροφή των οστών. Τα ευρήματα αυτά δεν προκαλούν έκπληξη, δεδομένου ότι η καταπράυνση του πόνου δημιουργεί ψευδή αίσθηση ίασης, ενώ τα κορτικοστεροειδή καθαυτά διαβρώνουν τον χόνδρο των αρθρώσεων, σχολιάζει ένας Έλληνας ειδικός.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συχνή νόσος των αρθρώσεων του γόνατος και του ισχίου. Η συχνότητά της είναι ήδη πολύ υψηλή, αλλά αναμένεται να αυξηθεί τις προσεχείς δεκαετίες λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης της παχυσαρκίας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το 2016 έπασχαν από οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο 265 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και σχεδόν 70 εκατομμύρια είχαν οστεοαρθρίτιδα στο ισχίο.

Από τους ασθενείς αυτούς, περισσότεροι από ένας στους έξι είχαν μέτρια έως σοβαρή αναπηρία εξαιτίας της νόσου, η οποία συχνά προκαλεί ανυπόφορο πόνο και δυσκινησία που περιορίζει σημαντικά την κινητικότητα και πλήττει την ποιότητα ζωής.

Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στο ιατρικό περιοδικό Radiology. Όπως γράφουν οι ερευνητές, παρακολούθησαν την πορεία της υγείας 459 ασθενών οι οποίοι υποβλήθηκαν το 2018 σε ενδαρθρικές εγχύσεις κορτικοστεροειδών στο γόνατο ή το ισχίο. Οι ασθενείς είχαν ηλικία 37 έως 79 ετών. Οι ασθενείς είχαν κάνει μία έως τρεις εγχύσεις κορτιζόνης μέσα στην άρθρωση (οι 307 από αυτούς στο ισχίο και οι υπόλοιποι στο γόνατο).

Από τους 459 ασθενείς, οι 36 (ή ποσοστό 8%) παρουσίασαν επιπλοκές. Οι 30 από αυτούς είχαν κάνει εγχύσεις κορτικοστεροειδών στο ισχίο και οι 6 στο γόνατο. Δεν υπήρχε ιδιαίτερη διαφορά μεταξύ των φύλων στη συχνότητα των επιπλοκών (οι 19 από αυτούς ήταν γυναίκες και οι υπόλοιπο άνδρες). Οι 26 από τους ασθενείς (το 6% του συνόλου) είδαν την οστεοαρθρίτιδά τους να επιταχύνεται και να επιδεινώνεται σημαντικά μέσα σε 1 χρόνο.  Τέσσερις ασθενείς (ποσοστό 0,9%) υπέστησαν υποχόνδριο κάταγμα ανεπάρκειας, ενώ τρεις ασθενείς (ποσοστό 0,7%) ανέπτυξαν ταχεία καταστροφή της άρθρωσής τους και απώλεια οστικής μάζας. Άλλοι τρεις ασθενείς παρουσίασαν μία επιπλοκή που λέγεται οστεονέκρωση.

«Οι εγχύσεις κορτικοστεροειδών εντός της άρθρωσης του γόνατος ή του ισχίου είναι συνήθης πρακτική για την καταπράυνση του πόνου στις αρθρώσεις και τη μείωση της φλεγμονής», σχολιάζει ο Δρ. Φώτης Τσούκας, ορθοπεδικός χειρουργός εξειδικευμένος στην ρομποτική και αρθροσκοπική χειρουργική. «Συνήθως συνιστώνται για την αντιμετώπιση του μέτριου έως σοβαρού πόνου παθήσεων όπως η οστεοαρθρίτιδα, όταν έχουν αποτύχει οι άλλοι συντηρητικοί τρόποι θεραπείας (π.χ. αδυνάτισμα, φυσικοθεραπεία, παγοθεραπεία, ανάπαυση, λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων από το στόμα κ.λπ.). Συνιστώνται επίσης συχνά σε αθλητές, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να αγωνίζονται παρά την κάκωση ή τον τραυματισμό που έχουν. Ωστόσο οι εγχύσεις αυτές δεν είναι άμοιρες κινδύνων και ολοένα περισσότερες μελέτες δείχνουν πως σε αρκετές περιπτώσεις κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό».

Όπως εξηγεί ο Δρ. Τσούκας, η κορτιζόνη μπορεί να ανακουφίσει γρήγορα τη φλεγμονή και τον πόνο των ασθενών, χωρίς όμως να θεραπεύει την υποκείμενη αιτία του πόνου. Χωρίς πόνο, όμως, οι ασθενείς γίνονται απρόσεκτοι, ξαναρχίζουν να κινούνται ελεύθερα και έτσι επιβαρύνουν τις αρθρώσεις τους.

Είναι, εξάλλου, γνωστό ότι «η κορτιζόνη διαβρώνει τον χόνδρο που επιστρώνει τις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατος», συνεχίζει. «Η διάβρωση αυτή είναι σοβαρή βλάβη, γιατί μπορεί να εξασθενήσει την άρθρωση και να την καταστήσει ευάλωτη στην εκφύλιση». Μάλιστα, η διάβρωση που προκαλεί η κορτιζόνη στις δομές των αρθρώσεων «είναι ο λόγος για τον οποίο καταργήθηκαν οι εγχύσεις της για την αντιμετώπιση προβλημάτων στους τένοντες, όπως ο Αχίλλειος στο πόδι και ο υπερακάνθιος στον ώμο», συνεχίζει ο Δρ. Τσούκας. «Διαπιστώσαμε πως η κορτιζόνη κατέστρεφε ολόκληρα τμήματα του τένοντα. Έτσι, όταν υπήρχε ανάγκη για συρραφή μιας ρήξης αχιλλείου ή υπερακάνθιου τένοντα έπειτα από επαναλαμβανόμενες εγχύσεις κορτιζόνης, έπρεπε να αφαιρεθούν αρκετά μεγάλα τμήματα του τένοντα, ώστε να γίνει συρραφή υγιών τμημάτων του».

«Λέμε στους ασθενείς μας πως, ακόμα κι αν δεν καταπολεμήσουν τον πόνο οι ενδαρθρικές εγχύσεις κορτικοστεροειδών, δεν θα τους βλάψουν. Διαπιστώνουμε όμως πως αυτό δεν είναι απαραιτήτως σωστό», δήλωσε ο επικεφαλής της νέας έρευνας Dr Ali Guermazi, καθηγητής Ακτινολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. «Βλέπουμε ότι μερικές φορές οι εγχύσεις αυτές είναι πολύ επιβλαβείς για τις αρθρώσεις. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να γνωρίζουν γιατροί και ασθενείς, ώστε να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις για το αν θα προχωρήσουν σε αυτές ή όχι».

Και συνέχισε: «Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ασθενείς οι οποίοι έχουν ελάχιστες ενδείξεις οστεοαρθρίτιδας στις ακτινογραφίες των αρθρώσεών τους. Η μελέτη μας έδειξε πως όταν ο πόνος που αισθάνονται οι ασθενείς αυτοί είναι δυσανάλογος με τα ευρήματα των ακτινογραφιών, είναι αυξημένος ο κίνδυνος καταστροφικής αρθρίτιδας μετά από τις εγχύσεις κορτικοστεροειδών».

«Σε αρκετές περιπτώσεις αντί για ενδαρθρικές εγχύσεις κορτικοστεροειδών μπορεί να γίνει αρθροσκόπηση στο γόνατο ή και στο ισχίο ακόμα», προσθέτει ο Δρ. Τσούκας. «Στη διάρκειά της καθαρίζονται οι εμφανείς οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να γίνουν και συρραφές χόνδρου (επιχείλιος χόνδρος) για να καταπραϋνθούν τα συμπτώματα του ασθενούς».

Το υποχόνδριο κάταγμα ανεπάρκειας είναι ένα είδος μη-τραυματικού κατάγματος κόπωσης, που εκδηλώνεται κάτω ακριβώς από τον χόνδρο της άρθρωσης. Συνήθως οφείλεται στην επαναλαμβανόμενη άσκηση φυσιολογικής αλλά μεγάλης πίεσης (όπως με την πολύωρη ορθοστασία) σε ένα εξασθενημένο τμήμα του οστού. Η οστεονέκρωση είναι μία παθολογική κατάσταση κατά την οποία νεκρώνονται τα κύτταρα των οστών επειδή μειώνεται η αιμάτωσή τους. Οι τραυματισμοί που διαταράσσουν την παροχή αίματος σε ένα οστό και η παρατεταμένη λήψη υψηλών δόσεων κορτικοστεροειδών είναι δύο από τις πιο συχνές αιτίες οστεονέκρωσης.