Στο δικό σου δρόμο

Με το πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου σε εξέλιξη, το σαββατοκύριακό μας είχε αναπόφευκτα κάποιες ώρες τηλεθέασης. Εικόνες της νίκης, προσωπικά ρεκόρ, αποτυχημένες προσπάθειες και απογοητεύσεις, όλα εκεί, στο real time της οθόνης. Και, αναμενόμενα, σε αντιστοιχία με το θέαμα, μια γερή δόση έμπνευσης για όλους, από αυτήν που γεννούν μοναδικά ο αθλητισμός και οι τέχνες.

Από τις πρώτες αντιδράσεις του οκτάχρονου Οδυσσέα ήταν η επιθυμία να ξαναρχίσει στίβο, όπως μας είπε χθες, παρασυρμένος από τους αγώνες. Τον στίβο που αντικατέστησε φέτος με άλλες παιδιές, με δική του απόφαση, αφήνοντας κάτι στο οποίο έχει αποδεδειγμένα κλίση για κάτι που ήθελε περισσότερο μα του ταιριάζει λιγότερο σε κατασκευή και ιδιοσυγκρασία.

«Θα κάνω στίβο, θα γίνω πρώτος και θα πηγαίνω κι εγώ στα πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα», επανήλθε σήμερα. «Μπορώ, μαμά;». «Αν το θέλεις αληθινά θα πρέπει να το προσπαθήσεις με κάθε τρόπο και να δώσεις σ΄αυτό τον καλύτερο εαυτό σου», απάντησα κι εγώ, μιλώντας ενθαρρυντικά, όπως πάντα, προσανατολισμένη από άποψη στο «μπορείς». Και μείναμε σ΄αυτό.

Αργότερα, στο κυριακάτικο τραπέζι, με αφορμή τα απαστράπτοντα πρόσωπα των νικητών και τις στιγμές της επιβράβευσής τους, συζητούσαμε για το ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να κάνεις για να πετύχεις έναν στόχο –έναν μεγάλο στόχο. Κι όσο κράτησε η κουβέντα μας, συμφωνήσαμε οι τρεις σε τρία πράγματα, απλά στη σύλληψη και κατανοητά. Τέτοια που να μπορούν να μεταφερθούν, με τις αναγκαίες προσαρμογές, σε όλους τους στόχους, να τα καταλάβει ένας μικρός και να τα θυμηθεί ένας μεγάλος.

Το πρώτο είναι πως πρέπει να θέλεις πολύ αυτό που προσπαθείς, τόσο που να αξίζει να θυσιάσεις γι΄αυτό άλλα πράγματα που επίσης αγαπάς. Να το ξεχωρίσεις ανάμεσα στις επιθυμίες σου και να το κάνεις προτεραιότητα. Να είναι αυτό ο «ένας» στόχος σου, ο μεγαλύτερος –γιατί, όπως υποστηρίζουν τεκμηριωμένα οι ειδικοί, αν έχεις έναν στόχο και προσπαθήσεις γι’ αυτόν είναι βέβαιο πως θα τον πετύχεις. Θα βρεις τη δύναμη, θα βρεις την αντοχή, θα βρεις τους τρόπους. Αντίθετα, οι πολλαπλοί στόχοι που δεν έχουν ιεράρχηση συχνά ξεθυμαίνουν, γίνονται επιθυμίες που δεν αντικρύζονται από προσπάθεια ούτε τροφοδοτούνται από την απαραίτητη φλόγα –γι΄αυτό και συχνά αποτυγχάνουν.

Το δεύτερο είναι πως πρέπει να κάνεις την προσπάθεια που απαιτείται. Να δουλεύεις συστηματικά γι΄αυτό που επέλεξες. Να δίνεις ώρες και προσπάθεια, να κάνεις τρόπο ζωής την επανάληψη, να επιμένεις μέχρι το καλό να γίνεται καλύτερο κι έπειτα μέχρι το καλύτερο να εμπεδώνεται, να γίνεται τρόπος ζωής. Να μη βαριέσαι, να μην κουράζεσαι, να μην κάμπτεσαι από την επανάληψη –γιατί ακριβώς εκεί, στην εξαντλητική επανάληψη, βρίσκεται το κλειδί για να πετύχεις. Οι πρακτικοί άνθρωποι της Δύσης, στην κάποτε ιδεοληπτική τους προσπάθεια να εφευρίσκουν κανόνες, κατέληξαν στον «κανόνα των 10.000 ωρών» ως βάση της επιτυχίας, υποστηρίζοντας πως ό,τι κι αν θέλεις να πετύχεις σε υψηλό επίπεδο –την «τελειότητα», όπως τη χαρακτηρίζουν– μπορείς να το καταφέρεις διαθέτοντας γι΄αυτό 10.000 ώρες έντιμης προσπάθειας. Απλουστευτικός ενδεχομένως ο κανόνας, καθώς αφήνει έξω από την ανάλυση θέματα όπως η ικανότητα του προσπαθούντος και ο βαθμός δυσκολίας του στόχου, είναι σίγουρα ενδεικτικός της απαιτούμενης προσπάθειας.

Τρίτο είναι να μην φοβάσαι την αποτυχία. Να την θεωρείς μέρος της διαδικασίας, να τη βλέπεις σαν αναπόφευκτη και δημιουργική. Να την αποδέχεσαι ξέροντας πως χωρίς αυτήν δεν προχωράς παρά μόνον στις ρόδινες συνθήκες των παραμυθιών. Η αποτυχία είναι φίλη της προσπάθειας, ακόλουθός της. Και όσο πιο νωρίς τη δεχτείς ως δημιουργία και την ξεπεράσεις μαθαίνοντας από αυτήν όσα έρχεται να σε διδάξει, τόσο πιο καλά και πιο γρήγορα θα προχωρήσεις στο δρόμο που διάλεξες. Το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει ένας αθλητής –κι όχι μόνον- είναι να φοβάται πως ίσως κάνει λάθος.

Άφησα για το τέλος ένα ακόμα, σχεδόν τέταρτο, καθώς συναρτάται στενά με το τρίτο. Να μην αφήνεις ποτέ τη γνώμη των άλλων να καθορίζει την αίσθησή σου για τις δυνατότητές σου, να μην την αφήνεις να κρίνει το δικό σου αποτέλεσμα. Να την ακούς, να μαθαίνεις από αυτήν ό,τι χρήσιμο έχει να σου δώσει, μα να μην της επιτρέπεις να μηδενίζει την προσπάθειά σου. Να την κοσκινίζεις για τα καλά, αφήνοντας έξω τα αρνητικά που σκάβουν τα θεμέλια του δικού σου στόχου. Να κάνεις την κριτική αρωγό στη δράση, όπου χρειάζεται, μα να μην πάψεις να ονειρεύεσαι τα μεγάλα. Τα δικά σου μεγάλα. Ακόμα κι όταν οι άλλοι –οι όποιοι άλλοι- έχουν αντίθετη άποψη, ακόμα κι όταν σε γελούν. Να προχωράς στο δικό σου δρόμο.