Ιός HPV: Ο εμβολιασμός που σώζει ζωές – H καθηγήτρια Άρτεμις Κ. Τσίτσικα εξηγεί γιατί είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός αγοριών και κοριτσιών 9-18 ετών
Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV είναι ιδιαίτερα συχνός στον άνθρωπο και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι 5% των καρκίνων παγκοσμίως σχετίζονται με τον ιό HPV. Υπάρχουν αποδεδειγμένα ογκογόνοι τύποι του ιού που προκαλούν καρκινογένεση σε άνδρες και γυναίκες στο γεννητικό σύστημα, τον πρωκτό και τον στοματοφάρυγγα, ενώ κάποιοι άλλοι ορότυποι προκαλούν τα καλοήθη μαλακά ογκώματα στη γεννητική περιοχή, τα κονδυλώματα, τα οποία είναι ωστόσο ενοχλητικά και δύσμορφα και επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή και την καθημερινότητα νέων ανθρώπων, όπως επισημαίνει η κ. Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, Καθηγήτρια Af. UNESCO GHE, Αναπλ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Ε.Κ.Π.Α., Επιστ. Υπεύθυνη Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β΄ Παιδιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α. - Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας», Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ).
Lifestyle και ιός HPV
Η πρόληψη της μόλυνσης από τον ιό και η εξέλιξή της σε χρόνια λοίμωξη, που μπορεί να οδηγήσει σε καρκινογένεση, έχουν σχέση με επιλογές του τρόπου ζωής (lifestyle) και την κατάκτηση της ευεξίας (wellbeing). Η ποιοτική διατροφή, η φυσική άσκηση, η θετική ψυχολογία και η αποφυγή της χρήσης καπνού και τοξικών ουσιών αποτελούν «ασπίδα» κατά της HPV νόσου. Στην κουλτούρα της βέλτιστης φροντίδας υγείας σημαντική θέση κατέχουν πάντα οι απαραίτητοι εμβολιασμοί, σε όλες τις ηλικίες, και ένα από τα αποτελεσματικότερα εμβόλια είναι αυτό έναντι του ιού HPV.
Εμβόλιο έναντι του ιού HPV
Ο εμβολιασμός αγοριών και κοριτσιών έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι απαραίτητος. Από τον Μάρτιο του 2022, ο εμβολιασμός χορηγείται χωρίς καμία χρέωση και στα αγόρια, αφού έχει αποδειχθεί ότι τα αφορά και τα προφυλάσσει από μορφές ανδρικού καρκίνου και από τα κονδυλώματα. Επίσης, με τον εμβολιασμό και των αγοριών, ενισχύεται και η προστασία των κοριτσιών και εξασφαλίζεται η ισότητα στο πολύτιμο αγαθό του εμβολιασμού.
Το εμβόλιο προστατεύει από επτά ογκογόνους τύπους του ιού HPV (16, 18, 31, 33, 45, 52, 58), οι οποίοι σχετίζονται με το 90% των καρκίνων στους οποίους εμπλέκεται ο ιός: τραχήλου μήτρας, αιδοίου, κόλπου, πρωκτού και στοματοφάρυγγα. Το εμβόλιο προστατεύει και από τους τύπους 6, 11, που προκαλούν το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων, το συχνότερο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, με πιθανότητα εκδήλωσης σε 1 στα 100 άτομα κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Σημειώνεται ότι, στις ανεπτυγμένες χώρες, η συχνότητα του καρκίνου του στοματοφάρυγγα που συνδέεται με τον HPV είναι 4 φορές πιο συχνός στους άντρες και τείνει να ξεπεράσει τη συχνότητα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας των γυναικών, που κατεξοχήν συνδεόταν με τον ιό HPV. Ένας επιπλέον σημαντικός στόχος του εμβολιασμού και των δύο φύλων, που ήδη αναφέρθηκε, είναι η μείωση της κυκλοφορίας του ιού στην κοινότητα, με αποτέλεσμα την προστασία (συλλογική ανοσία) και ακολούθως τη δραστική μείωση της συχνότητας όλων των HPV σχετιζόμενων νοσημάτων.
Εμβολιασμός στις ηλικίες 9-18 ετών
Ο εμβολιασμός των εφήβων στην Ελλάδα συστήνεται και χορηγείται δωρεάν στις ηλικίες 9-18 ετών. Είναι απαραίτητος για όλους τους εφήβους, κατά προτίμηση στην ηλικία των 9-11 ετών, όπου υπάρχει ακόμη συστηματική παρακολούθηση από τον παιδίατρο, η ανοσολογική απάντηση είναι η μέγιστη, η συμμόρφωση των εφήβων στις ιατρικές οδηγίες είναι υψηλή, ενώ η πρόληψη παρέχεται εγκαίρως πριν την πιθανότητα έκθεσης στον ιό (ο ιός HPV μεταδίδεται και με μη ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή). Εφαρμόζονται δύο δόσεις εμβολίου, με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 6 μηνών, και προτείνεται η πρώτη εφηβεία (9-11 ετών) ως ιδανική για τη χορήγηση, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Σε περίπτωση που χαθεί η ευκαιρία να γίνει το εμβόλιο σε αυτή τη χρονική συγκυρία, τότε μεταβαίνουμε στην ηλικία των μεγαλύτερων εφήβων. Να θυμίσουμε όμως ότι το προνόμιο της δωρεάν χορήγησης ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους 2025.
Αυξάνοντας τα ποσοστά εμβολιασμού και στα δύο φύλα μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση των HPV-σχετιζόμενων νόσων και καρκίνων. Χρειάζεται, όμως, μεγαλύτερη κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αρχών υγείας, επιστημονικών φορέων, παιδιάτρων και γονέων, ώστε να εμβολιαστούν, ει δυνατόν, όλοι οι έφηβοι και να προστατευτούν από τις μορφές καρκίνου και τα γεννητικά κονδυλώματα με τα οποία συσχετίζεται ο ιός HPV. Ειδικά για τα αγόρια, που είναι σε μεγάλο ποσοστό ανεμβολίαστα, καθώς είναι σχετικά πρόσφατη η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου. Το όραμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για καταρχήν εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και ακολούθως και των άλλων HPV σχετιζόμενων καρκίνων μπορεί έτσι να γίνει πραγματικότητα.
Η Άρτεμις Κ. Τσίτσικα είναι Καθηγήτρια Af. UNESCO GHE, Αναπλ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Ε.Κ.Π.Α., Επιστ. Υπεύθυνη Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.), Β΄Παιδιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α. - Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας», Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ)
13°
