The Birth Center: Ένα σύγχρονο κέντρο φυσικού τοκετού έρχεται στην Αθήνα
Όταν αποφάσισα να ανταποκριθώ στην πρόσκληση της εκδήλωσης από το γραφείο της Εριέττας Κούρκουλου Λάτση για την παρουσίαση του πρώτου ανεξάρτητου Κέντρου Τοκετού στην Ελλάδα, γνώριζα ελάχιστα. Δεν είναι ένα θέμα που με είχε απασχολήσει προσωπικά, δεν έχω περάσει εγκυμοσύνη, δεν είμαι μητέρα. Στη διαδρομή, καθώς πήγαινα, προσπαθούσα να ανακαλέσω στο μυαλό μου ιστορίες γυναικών από το περιβάλλον μου. Όπως της Χριστίνας, που διάλεξε έναν γυναικολόγο για να γεννήσει φυσικά αλλά μια Παρασκευή απόγευμα ο γιατρός της τής είπε ότι κάτι έβλεπε και ότι θα έπρεπε να κάνει καισαρική το επόμενο πρωί, όπως αποδείχθηκε κι άλλες 4 γυναίκες μαζί μέχρι το μεσημέρι. Τραυματική εμπειρία που την κουβαλούν ακόμα, αν και μάλλον μια τυπική ιστορία. Όλοι γνωρίζουμε ότι, στη χώρα μας, το ποσοστό καισαρικών είναι αδικαιολόγητα υψηλό. Είναι κοινό μυστικό ότι οι γιατροί κάνουν πιο συχνά καισαρικές από ό,τι χρειάζεται για να μπορούν να τις προγραμματίζουν.
Μου ήρθε στο μυαλό και η ιστορία της Άννας, που διάλεξε καισαρική επειδή φοβόταν τους πόνους και γιατί ήταν «πολύτιμη εγκυμοσύνη», με εξωσωματική. Την έκαναν λίγο νωρίτερα επειδή ήταν μεγάλο το παιδί και τελικά χρειάστηκε να μείνει δύο μήνες στην Εντατική. Θυμάμαι να μας λέει συχνά πόσο το μετάνιωσε, ότι τους πόνους που νόμιζε ότι θα γλιτώσει στη γέννα τους πέρασε μετά για μέρες, χωρίς το μωρό της, ενώ η διπλανή της με φυσικό τοκετό μετά από μισή ώρα σηκώθηκε, κι ότι ήταν τρομακτική η πίεση και ο φόβος τους δύο πρώτους μήνες τα οποία θα μπορούσαν να είχαν γλιτώσει. Φυσικά η κάθε ιστορία τοκετού είναι εντελώς ξεχωριστή και κάθε γυναίκα έχει κάτι διαφορετικό να μας διηγηθεί.
Δεν γνώριζα ότι η δημιουργία ενός Κέντρου Φυσικού Τοκετού ήταν κάτι που έλειπε από τη χώρα μας και ότι τόσοι άνθρωποι το οραματίζονταν, που τους έβλεπα τώρα να κλαίνε με δάκρυα χαράς
Φτάνοντας στον χώρο της εκδήλωσης, και τις δύο ώρες που κράτησε, μου ανοίχτηκε ένας ολόκληρος κόσμος τον οποίο δεν γνώριζα. Δεν γνώριζα ότι υπάρχουν εκατοντάδες ανεξάρτητες μαίες που είναι επαγγελματίες υγείας και έχουν θέσει ως στόχο την ενημέρωση, την ενδυνάμωση και την υποστήριξη των γυναικών που είναι αποφασισμένες να πάρουν τον τοκετό τους στα χέρια τους. Ότι υπάρχει σύλλογος μαιών, και ότι αυτό το Κέντρο είναι η εκπλήρωση ενός ονείρου και μια αναγνώριση, καθώς η ειδικότητά τους τόσα χρόνια βρίσκονται στο περιθώριο. Ούτε γνώριζα ότι η δημιουργία ενός Κέντρου Φυσικού Τοκετού ήταν κάτι που έλειπε από τη χώρα μας, ότι τόσοι άνθρωποι το οραματίζονταν, που τους έβλεπα τώρα στην εκδήλωση να κλαίνε με δάκρυα χαράς. Δεν περιγράφεται η συγκίνηση εκείνη τη μέρα, ήταν άλλωστε το εισιτήριο να μπεις σε αυτό τον κόσμο και να γίνεις μέρος του.
Δεν είναι όμως μόνο το συναισθηματικό κομμάτι. Αυτό που κυρίως καταλάβαινες και είχε τεράστια σημασία είναι ότι όλο αυτό θα έδινε σε πολλές γυναίκες το δικαίωμα στην επιλογή και τον σεβασμό που δικαιούνται στην πιο ευάλωτη στιγμή της ζωής τους.
Να σας συστήσουμε, λοιπόν, το The Birth Center. Είναι μια πρωτοβάθμια δομή υγείας που θα προσφέρει επιστημονικά τεκμηριωμένη και ολοκληρωμένη φροντίδα και υποστήριξη στις γυναίκες που θέλουν να γεννήσουν με φυσικό τοκετό, εντός ενός ασφαλούς περιβάλλοντος. Θα στεγαστεί σε ένα σύγχρονο κτίριο, που πληροί τις χαρτογραφημένες προδιαγραφές, με πολύ υψηλά πρότυπα λειτουργίας. Είδαμε εικόνες του και από το εσωτερικό του, διαπιστώνοντας ότι έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τη δημιουργία ενός ζεστού και ασφαλούς χώρου, που συνδυάζει την ηρεμία, την άνεση και την οικειότητα, όπως δηλαδή οφείλει να είναι ένα περιβάλλον τοκετού.
Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ότι το The Birth Center θα λειτουργεί με βάση το μαιοκεντρικό μοντέλο φροντίδας, με στόχο να ενδυναμώνει τις γυναίκες να λαμβάνουν αποφάσεις με πλήρη επιστημονική ενημέρωση, θέτοντας εκείνες στο επίκεντρο. Oι μαίες και οι μαιευτές θα αποτελούν την καρδιά του και ως κύριοι επαγγελματίες υγείας θα παρέχουν ολιστική στήριξη κατά την κύηση, τον τοκετό και τη λοχεία, δημιουργώντας μια εμπειρία που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες της κάθε οικογένειας.
Όταν η Εριέττα Κούρκουλου Λάτση συνάντησε την Κατερίνα Γεωργακούλα
Το Birth Center στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα μιας συνάντησης, από αυτές που όταν συμβούν παράγουν αποτελέσματα. H Κατερίνα Γεωργακούλα ξεκίνησε να σπουδάζει μαιευτική. «Πάντα αισθανόμουν ότι αυτό το επάγγελμα έχει μια δυναμική, μια κρυμμένη σοφία, μια τεράστια αγάπη για τη ζωή που έρχεται. Λίγο αργότερα κατάλαβα ότι πράγματι όλα αυτά υπάρχουν, αλλά είναι ξεχασμένα και κρυμμένα πίσω από πρακτικές που ακολουθούν την πεπατημένη» όπως μας είπε. Πήγε στην Αγγλία όπου κατάφερε να συγκεντρώσει και να επεξεργαστεί ό,τι πληροφορία της συμμετέχοντας σε όσους περισσότερους τοκετούς μπορούσε και εκεί ήρθε σε επαφή σε μια άλλη κουλτούρα γέννησης.
«Πάντα αισθανόμουν ότι αυτό το επάγγελμα έχει μια δυναμική, μια κρυμμένη σοφία, μια τεράστια αγάπη για τη ζωή που έρχεται» -Κ.Γ.
Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, ήξερε ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν διαφορετικά. Κάπως έτσι το 2017 δημιούργησε το IROIS, ένα κέντρο μαιευτικής φροντίδας μέσα από το οποίο υποστήριξε πολλές γυναίκες, πολλά ζευγάρια, πολλές οικογένειες στο ταξίδι τους στη γονεϊκότητα. Στο κέντρο αυτό γνωρίστηκε με την Εριέττα Κούρκουλου Λάτση στη διάρκεια της πρώτης της εγκυμοσύνης.
Όπως μας είπε η Εριέττα στην εναρκτήρια ομιλία της: «Ήμουν τυχερή, γιατί υποστηριζόμουν από έναν γιατρό που ήταν διατεθειμένος να παραδώσει τον έλεγχο στη μαιευτική ομάδα που είχα επιλέξει και να σεβαστεί την επιθυμία μου για έναν τοκετό με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις. Και ήμουν ακόμα πιο τυχερή, που μια γνωστή μου μού πρότεινε το κέντρο Irois, μέσα από το οποίο είχα την τύχη να γνωρίσω το σημαντικότατο έργο και να εκτιμήσω τις βαθύτατες γνώσεις των ανεξάρτητων μαιών στην Ελλάδα. Λίγους μήνες μετά την προετοιμασία που έκανα με την Κατερίνα Γεωργακούλα, ιδρύτρια του κέντρου Irois, έφερα στον κόσμο τον πρώτο μας γιο, Νίκο, σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσε ο σεβασμός, η ενσυναίσθηση και η αγάπη!
Όμως πλέον γνώριζα την αλήθεια. Η δική μου εμπειρία αποτελούσε την εξαίρεση, όχι τον κανόνα. Με αυτή τη σκέψη, λιγότερο από έναν μήνα μετά την γέννηση του Νίκου, γεννήθηκε και κάτι άλλο, η ιδέα της δημιουργίας του πρώτου ανεξάρτητου κέντρου τοκετού στην Ελλάδα. Η ιδέα αυτή δεν ήταν δική μου. Εγώ ήθελα απλά να δοθεί με κάποιον τρόπο η δυνατότητα στις γυναίκες στην χώρα μας να λάβουν την φροντίδα, την υποστήριξη και την ενημέρωση που τους αξίζει».
Η ιδέα του κέντρου ανήκει στην Κατερίνα, που είχε αυτό το όραμα γιατί το είχε δει στις χώρες του εξωτερικού. Το The Birth Center, το να δώσουν μια ακόμα επιλογή τοκετού στις γυναίκες, έγινε κοινό όραμα και των δύο. «Όσο περνούσε ο καιρός και η ιδέα μεγάλωνε, καταλάβαινα ότι δεν πρόκειται μόνο για μια επιλογή αλλά για κάτι πολύ μεγαλύτερο. Για την αλλαγή κουλτούρας και προσέγγισης του φυσιολογικού τοκετού. Για την επιθυμία μας να υπερασπιστούν το δικαίωμα κάθε γυναίκας να γεννά με σεβασμό» μας είπε χαρακτηριστικά η Κατερίνα.
Πολλοί νομίζουμε ότι ο φυσικός τοκετός είναι μια κουλτούρα εναλλακτική. Εκείνη τη μέρα κατάλαβα ότι είναι μια εμπειρία ενδυνάμωσης για την ίδια τη γυναίκα, που αφορά και στην ψυχή και στο σώμα. «Η ασφάλεια της μητέρας και του παιδιού είναι απόλυτη προτεραιότητα μαζί με την ψυχική υγεία και των δύο. Για αυτό και η ανάγκη για μια δομή όπως αυτή που δημιουργούμε, είναι επιτακτική. Η ενθάρρυνση του φυσικού τοκετού δεν σημαίνει απόρριψη των ιατρικών παρεμβάσεων, όταν αυτές κρίνονται αναγκαίες. Στόχος είναι να βρεθεί μια ισορροπία που θα δίνει στις γυναίκες περισσότερες επιλογές και θα τις ενδυναμώνει κατά τη διάρκεια του τοκετού τους».
Η ατμόσφαιρα ήταν τρομερά συγκινητική, δεν υπήρχε τίποτα το τυπικό, και όλοι μίλησαν από καρδιάς
Η ατμόσφαιρα ήταν τρομερά συγκινητική, δεν υπήρχε τίποτα το τυπικό, και όλοι μίλησαν από καρδιάς. «Η Κατερίνα ήταν αυτή που έκανε τη διαφορά και στη δική μου γέννα. Ήταν εκείνη που με ενημέρωσε κατάλληλα για τις επιλογές και τα δικαιώματα που είχα σε ότι αφορούσε τον τοκετό μου, αλλά και τις πρώτες ώρες στο μαιευτήριο μετά τον ερχομό του Νίκου. Ήταν εκείνη που στάθηκε δίπλα μας ακούραστα επί δώδεκα ώρες στο σπίτι και αργότερα στο Μητέρα, υπενθυμίζοντας στο προσωπικό του μαιευτηρίου ότι δεν ήθελα καμία περιττή παρέμβαση και διατηρώντας ένα περιβάλλον ηρεμίας και σεβασμού απέναντι σε εμένα και το μωρό μου.
Κατερίνα Γεωργακούλα, μαία, Διευθύνουσα Σύμβουλος και η Εριέττα Κούρκουλου Λάτση, συν-ιδρύτριες του The Birth Center
»Εύχομαι σε λίγα χρόνια να πάψω να θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που κατάφερα να απολαύσω την γέννα του παιδιού μου. Γιατί ένας όμορφος τοκετός, δεν θα έπρεπε να εξαρτάται από την τύχη της κάθε γυναίκας. Ένας τοκετός με σεβασμό θα έπρεπε να αποτελεί τον κανόνα, όχι την εξαίρεση. Θα έπρεπε να είναι έμφυτο δικαίωμα, όχι προνόμιο. Ζούμε σε μια χώρα όπου έχει χαθεί εμπιστοσύνη στην επίτοκο και την ικανότητα του σώματός της να φέρει ένα παιδί στον κόσμο χωρίς βολικές παρεμβάσεις, που επισπεύδουν την διαδικασία και τις περισσότερες φορές ωφελούν όλους τους εμπλεκόμενους εκτός της μητέρας και του νεογνού» είπε συγκινημένη η Εριέττα.
«Εύχομαι σε λίγα χρόνια να πάψω να θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που κατάφερα να απολαύσω την γέννα του παιδιού μου. Ένας όμορφος τοκετός δεν θα έπρεπε να εξαρτάται από την τύχη της κάθε γυναίκας»
Ακούγοντάς την δεν μπορούσες να μη σκεφτείς πόσο δυνατός είναι ο δεσμός που χτίζεται ανάμεσα στη μαία και στη γυναίκα που φέρνει στον κόσμο το παιδί της. Πόση εμπιστοσύνη χτίζεται, σε μια πορεία που κάθε μία από εμάς ξέρει, ακόμα κι αν δεν έχει η ίδια γεννήσει, ότι είναι η πιο μοναδική εμπειρία ζωής. Δεν είναι τραγικό να αντιμετωπίζεται αυστηρά σαν ιατρική πράξη; Τι γίνεται με όλη αυτή την ευάλωτότητα της εγκυμοσύνης; Ποιος την υπολογίζει έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα;
Τι λένε τα στοιχεία Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά και δείχνουν ακριβώς την πραγματικότητα που περιγράψαμε.
Το ποσοστό των καισαρικών στη χώρα μας αγγίζει το 58%-60% έναντι 21,1% των καισαρικών τομών παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ενώ μέχρι το 2030 αναμένεται να φτάσει το 29%. Μάλιστα, ο ΟΗΕ από το 2013 έχει καταγγείλει την Ελλάδα για κακοποίηση των γυναικών λόγω της κατάχρησης των καισαρικών και για έλλειψη σεβασμού προς τις εγκύους.
Στο 85-90% των τοκετών ο φυσιολογικός τοκετός αποτελεί την πιο ασφαλή επιλογή για τη μητέρα και το παιδί.
Στην παρούσα συνθήκη ο γιατρός ελέγχει τη συνολική διαδρομή της εγκύου από τη σύλληψη (αν όχι και πιο πριν) έως τη γέννηση (και ίσως πιο μετά) και επηρεάζει ενεργά την απόφαση της μητέρας για τον τρόπο γέννησης. Σε περίπτωση που η μητέρα επιθυμεί μια διαφορετική προσέγγιση συνήθως προχωρά στην αντίστοιχη έρευνα μόνη της.
Όπως μας είπε η Κατερίνα Γεωργακοπούλου, τα εντυπωσιακά δεδομένα των Ανεξάρτητων Κέντρων Τοκετού επιβεβαιώνονται με έρευνες παγκοσμίως. Μέσα από αυτά αναδεικνύεται η συμβολή τους στην προαγωγή του φυσιολογικού τοκετού, στη μείωση των παρεμβάσεων και των καισαρικών τομών, στην αύξηση της ικανοποίησης των γυναικών, τη μείωση της επιλόχειας κατάθλιψης, αλλά και του οικογενειακού προϋπολογισμού και του κόστους νοσηλίων.
Μόνο το 1% των γυναικών στην Ελλάδα επιλέγει τον φυσικό τοκετό. Μόνον το 1%! Είναι κάτι τέτοιο φυσιολογικό;
Όσο για την Ελλάδα… «Η σημασία του φυσικού τοκετού. Από την έρευνα που υλοποιήσαμε σε δείγμα 500 γυναικών, πριν λίγους μήνες, προέκυψε ότι μόνο το 1% των γυναικών στην Ελλάδα επιλέγει τον φυσικό τοκετό. Μόνον το 1%! Είναι κάτι τέτοιο φυσιολογικό; Και πόσο λογικό είναι το ότι οι περισσότερες γυναίκες αντιμετωπίζουν τον τοκετό ως μια ιατρική διαδικασία και όχι ως μια φυσική, δυναμική εμπειρία.
»Και υπάρχουν κι άλλα σημαντικά ευρήματα της έρευνας που δείχνουν ότι: Σχεδόν έξι στις δέκα γυναίκες επηρεάζονται από τον γιατρό για την επιλογή του τρόπου τοκετού. Ενώ περισσότερες από μία στις δύο γυναίκες βλέπουν τον τοκετό ως ένα αποκλειστικά ιατρικό γεγονός και μόνον μία στις πέντε τον αντιλαμβάνεται ως φυσική διαδικασία. Από την άλλη, οι γυναίκες που βιώνουν τον φυσικό τοκετό αναφέρουν τα εξής πλεονεκτήματα: σεβασμός στο σώμα τους, λιγότερος πόνος, ταχύτερη επάνοδος, ισχυρότερη σύνδεση με το παιδί τους».
Ένα hub ενημέρωσης και ενδυνάμωσης κάθε εγκύου Όπως μας είπαν, ο στόχος του The Birth Center δεν είναι κάθε γυναίκα να γεννήσει στο νερό, ούτε να μειώσουν εκείνες που από επιλογή αποφασίζουν να φέρουν το παιδί τους στον κόσμο στο περιβάλλον ενός μαιευτηρίου. «Στόχος είναι το κέντρο μας να αποτελέσει ένα hub ενημέρωσης και ενδυνάμωσης κάθε εγκύου, έτσι ώστε όπου και όπως και να επιλέξει να γεννήσει, να έχει τις γνώσεις που χρειάζεται για να απαιτήσει τον σεβασμό που της αναλογεί, διεκδικώντας τα δικαιώματά της σε ένα σύστημα που την θεωρεί παθητικό δέκτη και όχι ενεργό παράγοντα στον ίδιο της τον τοκετό».
Είναι πραγματικά κάτι εντελώς νέο και πρωτοποριακό για την Ελλάδα. «Οι μαίες και μαιευτές του The Birth Center θα μπορούν να προσφέρουν εξατομικευμένη φροντίδα προστατεύοντας τη φυσιολογική πορεία της εγκυμοσύνης, τον τοκετό, τον δεσμό μητέρας-νεογνού, τη νεογνική φροντίδα και τη μετάβαση από την εγκυμοσύνη στη μητρότητα, με επιστημονική και επαγγελματική κατάρτιση, υψηλά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας, συστηματική εκπαίδευση και ενσυναίσθηση. Ακολουθώντας και εφαρμόζοντας πρωτόκολλα του Κέντρου βασισμένα σε διεθνείς και εθνικές οδηγίες».
Τις εκπαιδευτικές ανάγκες του The Birth Center θα καλύψει το Midwifery Unit Network, ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που παρέχει εκπαίδευση και συμβουλευτική για τα Κέντρα Φυσικού Τοκετού
Τις εκπαιδευτικές ανάγκες του The Birth Center θα καλύψει το Midwifery Unit Network, ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που παρέχει εκπαίδευση και συμβουλευτική για τα Κέντρα Φυσικού Τοκετού, μέσα από ένα άκρως εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης και θα αποτελέσει έναν σταθερό υποστηρικτή του Κέντρου σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του. Η φροντίδα των έγγειων θα υποστηρίζεται από ένα δίκτυο συνεργατών που περιλαμβάνει γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, όπως μαιευτήρες-γυναικολόγους και νεογνολόγους, διατροφολόγους, ψυχολόγους και άλλους ειδικούς, οι οποίοι θα συμβάλλουν όπου χρειάζεται. Ενώ δίπλα ακριβώς βρίσκεται η Κλινική ΛΗΤΩ, διασφαλίζοντας στενή συνεργασία και διασύνδεση, τόσο σε επίπεδο ιατρικών υπηρεσιών όσο και μεταφοράς, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
Το The Birth Center θα ξεκινήσει τη λειτουργία του την άνοιξη του 2025 και θα είναι οικονομικά προσιτό. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στις ιδρύτριές του. Θα το περιμένουμε με ενθουσιασμό.
15°
