Η Δρ. Άννα Παπαγεωργίου γράφει για το πώς έχει διαμορφωθεί ο σημερινός τρόπος ζωής και πώς επηρεάζεται η σωματική και ψυχική μας υγεία
Πόσες φορές ευχηθήκατε μέσα σε έναν χρόνο σε γιορτές, γενέθλια στους αγαπημένους σας συγγενείς και φίλους; Θα συμφωνήσουμε ότι συνήθως ευχόμαστε χρόνια πολλά, χιλιόχρονος/η, να τα εκατοστίσεις, ευτυχία, επιτυχίες, τύχη, υγεία, μακροζωία, ευδαιμονία. Έννοιες που διεισδύουν στους εγκεφάλους μας και χτυπούν διαφορετικές χορδές ξεχωριστά στον καθένα. Είναι βέβαιο ότι τις περισσότερες από αυτές τις ευχές-έννοιες θα θέλαμε να τις έχουμε στη βιβλιοθήκη της ζωής μας και να περάσουμε τα περισσότερα χρόνια μας μαζί τους.
Εντούτοις παρ' όλες τις φιλοσοφικές παρακαταθήκες και τη βαθιά γνώση, η τέχνη τού να κατακτήσεις την τέλεια υγεία και ευδαιμονία παραμένει ζητούμενο. Αναπάντητο παραμένει και το παράδοξο: Παρ’ όλο που το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί, εκατομμύρια χρόνια ζωής χάνονται λόγω αναπηρίας-ανικανότητας που προκαλούν οι χρόνιες ασθένειες.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: 41 εκατομμύρια άνθρωποι τον χρόνο χάνουν τη ζωή τους από καρδιαγγειακά, καρκίνο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνιες αναπνευστικές νόσους. To μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων λόγω covid-19 είχε ως αιτία τα παραπάνω νοσήματα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μέχρι σήμερα, τα δύο τρίτα όλων των ασθενειών παγκοσμίως είναι αποτέλεσμα των επιλογών του τρόπου ζωής. Αν σε αυτό προστεθούν και οι σύγχρονες πανδημίες, τότε το μείγμα γίνεται εκρηκτικό! Το 2017 η επίσημη καταγραφή των θανάτων παγκοσμίως λόγω ελλιπούς διατροφής άγγιξε τα 11.000.000 άτομα, με 9,5 εκατομμύρια θανάτους να αφορούν καρδιαγγειακά νοσήματα, 913.000 περιστατικά καρκίνου και 338,714 άλλα συνοδά νοσήματα.
Επιδημιολογικές οικολογικές προοπτικές και παρεμβατικές κλινικές μελέτες έχουν δείξει επανειλημμένα ότι οι περισσότερες χρόνιες ασθένειες είναι αποτέλεσμα του τρόπου ζωής (υποκινητικότητα, κάπνισμα, αλκοόλ, λανθασμένο διατροφικό μοντέλο, υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας).
Έχουμε χακάρει τη μακροζωία
Η Ελλάδα έχει χάσει χρόνια τώρα την πρωτοπορία της στη μακροβιότητα. Είχαμε το μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης, αλλά δεν το κατέχουμε πια. Το διατροφικό μοντέλο της ελληνικής μεσογειακής διατροφής έχει αλλάξει, και η παχυσαρκία δυστυχώς καλπάζει. Πλήττει όλα τα οικονομικά, κοινωνικά και ηλικιακά στρώματα του ελληνικού πληθυσμού μαζί με τα χρόνια νοσήματα.
Το μη υγιεινό διατροφικό μοντέλο, η υποκινητικότητα και η παχυσαρκία είναι φαινόμενα που αγγίζουν πολλούς, αλλά στο μεγαλύτερο ποσοστό άτομα με χαμηλό εισόδημα, χαμηλό εκπαιδευτικό και μορφωτικό επίπεδο και μέλη μειονοτήτων. Δεν είναι μόνο θέμα κόστους. Δηλαδή, το να καταναλώνω παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα στις απαραίτητες αναλογίες και ποσότητες δεν είναι απαραίτητα ακριβότερο από το να τρώω συνεχώς κρέας, τηγανητά, γλυκά, ραφιναρισμένους υδατάνθρακες, που αυξάνουν διαρκώς την όρεξη και οδηγούν στην κατανάλωση μεγαλύτερων ποσοτήτων. Πρόκειται για ένα κοινωνικό ζήτημα ενός διατροφικού πολιτισμού και μιας παιδείας που δεν κατέχουμε, και κρίνεται σημαντική η διά βίου εκπαίδευση των καταναλωτών. Εδώ χρειάζεται και η παρέμβαση της πολιτείας με οργανωμένα, συντονισμένα προγράμματα προαγωγής της υγείας με συγκεκριμένους στόχους και στρατηγική μείωσης των χρόνιων νοσημάτων.
Η Ιατρική του Τρόπου Ζωής (Lifestyle Medicine) είναι μια νέα ιατρική προσέγγιση που επικεντρώνεται στη προαγωγή της υγείας μέσω της συμβουλευτικής ασθενών και γενικού πληθυσμού στις συμπεριφορικές αλλαγές, με στόχο την πρόληψη αλλά και τη διαχείριση της νόσου. Η Ιατρική του Τρόπου Ζωής δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να έχει τον έλεγχο της υγείας του, ενδυναμώνοντάς τον μέσω της εκπαίδευσης και των επιστημονικών τεχνικών αλλαγής συνηθειών.
Διατροφική εκπαίδευση, σωματική δραστηριότητα, διαχείριση του στρες, αυτογνωσία και ψυχική ενδυνάμωση μπαίνουν στο επίκεντρο ενδιαφέροντος του ασθενή και θα παραμείνουν εκεί για όλη του τη ζωή. Το σώμα ακολουθεί πάντα τους ιερούς νόμους της ψυχικής και νοητικής κατάστασης και φυσικά ο άνθρωπος είναι βιο-ψυχο-κοινωνική οντότητα και ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στην εκπαίδευση υγείας και διαχείρισης νόσου.
Η εφαρμογή της Ιατρικής του Τρόπου Ζωής έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα όταν γίνεται διεπιστημονικά και βιωματικά από ειδικούς επιστήμονες υγείας (ιατρούς, κλινικούς διαιτολόγους, διατροφολόγους, γυμναστές, επιστήμονες ψυχικής υγείας). Πραγματικά η ολιστική προσέγγιση θα είναι ένα επίτευγμα που θα αυξήσει τον βαθμό επιτυχίας. Η «ισχύς εν τη ενώσει» είναι το όπλο, και έτσι θα πρέπει να προχωρήσουμε στα νέα θεραπευτικά και προληπτικά πρωτόκολλα υγείας.
Σε μια οργανωμένη κοινωνία που στοχεύει στη δημόσια υγεία, η χρήση της διαδραστικής τεχνολογίας, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της τηλεόρασης μέσω παγκόσμιων δικτύων θα μπορούσε να προσφέρει τη δυνατότητα στους επαγγελματίες υγείας και στους πολίτες να συνεργαστούν, επιταχύνοντας τις δυνατότητες βελτίωσης της υγείας τους, με αποτέλεσμα την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής τους.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής θα αλλάξουν και τις μελλοντικές γενιές. Τα παιδιά πρέπει να γίνουν φορείς αυτής της γνώσης. Είναι υποχρέωσή μας να πληροφορήσουμε τη νέα γενιά ορθά και με αποδείξεις, ώστε να εφαρμόσει τη γνώση αυτή με στόχο να κατακτά την υγεία και να αποφεύγει τη νόσο. Για να πιάσει τόπο το «Χρόνια πολλά, να τα εκατοστίσεις!».
Η Δρ. Άννα Παπαγεωργίου είναι: Πτυχιούχος του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ΕΚΠΑ, Πτυχιούχος του Τμήματος Επιστήμης Κλινικής Διαιτολογίας και Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Ερευνήτρια Γ΄ βαθμίδας στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας-Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας, με πεδία εξειδίκευσης: παιδική παχυσαρκία, μεταβολισμός, προαγωγή της υγείας, Γενική γραμματέας στο Ελληνικό Κολέγιο Τρόπου Ζωής και Υγείας.
17°
