Η προπαγάνδα για την τεστοστερόνη και γιατί αυτή τη στιγμή σαρώνουν οι κλινικές ευεξίας ανδρών || Επιμέλεια - μετάφραση: Χριστίνα Γαλανοπούλου
Ο Kade ήταν 21 ετών όταν άρχισε να κάνει ενέσεις τεστοστερόνης. Και πριν έδειχνε υγιής, όμως ισχυρίζεται ότι δεν ένιωθε καλά, ότι ένιωθε χωρίς κίνητρο και συνεχώς αγχωμένος, τόσο αγχωμένος που δεν μπορούσε να οδηγήσει. «Είχα πολύ χαμηλά επίπεδα ενέργειας. Δεν είχα κίνητρο για τίποτα. Δυσκολευόμουν να σηκωθώ από το κρεβάτι το πρωί», λέει ο Κέιντ, ο οποίος ζει μεταξύ Αϊντάχο και Φλόριντα. Τα πράγματα άλλαξαν όταν ο γιατρός του έκανε εκτεταμένες εξετάσεις αίματος και το μόνο που βρήκε ήταν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, στο εύρος 219 έως 239 νανογραμμάρια ανά δεκάγραμμο. Οι γιατροί διαφωνούν σχετικά με το «τυπικό» εύρος, αλλά γενικά λένε ότι οι άνδρες γύρω στα 20 τους χρόνια έχουν περίπου 400 έως 600. Για τον Kade, αυτό ήταν μια αχτίδα ελπίδας: επιτέλους, κάτι που μπορούσε να προσπαθήσει να διορθώσει.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Kade είναι στο TikTok και δίνει συμβουλές ευεξίας στους 74.000 followers του: τους λέει για το πώς μεταμόρφωσε το σώμα του με ένα σχήμα ενέσεων τεστοστερόνης δύο φορές την εβδομάδα. Στα 25 του νιώθει ακριβώς στην ηλικία που είναι. Νέος, υγιής, μυώδης, αδύνατος, με πλούσιο μούσι και εξαιρετικά ερεθισμένος. Όπως είπε, νιώθει πλέον μια ανανεωμένη σεξουαλική ορμή που τον απελευθερώνει.
Η ιστορία του Kade δεν είναι μοναδική. Αντιπροσωπεύει μια αυξανόμενη μάζα νεαρών ανδρών που στρέφονται στη θεραπεία αντικατάστασης τεστοστερόνης (γνωστή επίσης ως TRT ή απλά Τ) για να βελτιστοποιήσουν, κατά την άποψή τους, το σώμα τους, την ψυχολογία τους, την προσωπική τους ζωή.
Υπάρχουν όμως και διασημότητες που στηρίζουν αυτή την επιλογή, μεταξύ αυτών και ο Alexis Ohanian, ο 41χρονος συνιδρυτής του Reddit και σύζυγος της Serena Williams, ο οποίος πρόσφατα δημοσίευσε στο Χ τα (σχετικά υψηλά) επίπεδα τεστοστερόνης του. Βέβαια, ο Ohanian, ισχυριζεται ότι αυτό το οφείλει στην άρση βαρών, στη μείωση του κρέατος και του αλκοόλ στη διατροφή του, ε, και στη φαρμακευτική εταιρεία Ro, στην οποία είναι επενδυτής.
Άλλη διασημότητα; Ο γνωστός για τις μισογυνικές απόψεις του Τζο Ρόγκαν, ο οποίος μέσα από τη σειρά podcast του το 2018 είχε δηλώσει ότι όταν έγινε 40 ξεκίνησε να λαμβάνει TRT για να κάνει το σώμα του «να λειτουργεί καλύτερα».
Ομοίως, το 2021 ο ηθοποιός Dax Shepard, 46 ετών τότε, είχε δηλώσει στο podcast του ότι είχε πάρει 24 κιλά μυών χάρη, εν μέρει, σε «βαριές ενέσεις τεστοστερόνης».
Οι συνταγές για θεραπεία αντικατάστασης τεστοστερόνης έχουν αυξηθεί δραματικά σε όλες τις ΗΠΑ τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με αύξηση 20% από το 2016 έως το 2019. Πιο πρόσφατα στοιχεία, αν και περιορισμένα λόγω ασυνεπούς παρακολούθησης, υποδηλώνουν ότι το ποσοστό ανεβαίνει σταθερά. Μόνο ένα μικρό μέρος αυτού μπορεί να αποδοθεί στην τρανς υγειονομική περίθαλψη. (0,3% του πληθυσμού των ΗΠΑ είναι τρανς, σύμφωνα με το CDC).
Αυτή η τάση αφηγείται μια ιστορία ενός νέου είδους φροντίδας που επιβεβαιώνει το φύλο, αλλά αυτή τη φορά αφορά cisgender άνδρες. Η τεστοστερόνη συνταγογραφείται για τη θεραπεία ενός συνόλου ασαφών συμπτωμάτων για τους άνδρες που ελπίζουν να αισθανθούν «καλύτερα», αν και δεν είναι ακριβώς σαφές τι κάνει ή ποιος τη χρειάζεται. Στην ανάλυσή του το 2007 για την αγορά τεστοστερόνης, ο θρυλικός ιατρικός κοινωνιολόγος Peter Conrad είπε: «Η τεστοστερόνη έγινε ένα φάρμακο που αναζητούσε μια ασθένεια για να θεραπεύσει». Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, η αναζήτηση συνεχίζεται, με την ανδρική ανασφάλεια να αναφέρεται πλέον ως κυρίαρχη πάθηση...
Η τεστοστερόνη και ο ιθύνων νους πίσω από το Viagra
Η γοητεία μας με την τεστοστερόνη χρονολογείται πάνω από έναν αιώνα πίσω, όταν οι ενδοκρινολόγοι διαπίστωσαν ότι η τεστοστερόνη σχετίζεται με την ανδρική γήρανση. Το 1889, ο Charles-Édouard Brown-Séquard, ένας εκκεντρικός Γάλλος φυσιολόγος, έκανε ένεση στον εαυτό του με αίμα όρχεων και σπερματικά υγρά από σκύλους και ινδικά χοιρίδια, λέγοντας ότι το πείραμα αναζωογόνησε την ενέργεια και τη λίμπιντο του στα 72 του χρόνια.
Αν και σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό είναι αδύνατο με βάση τον τρόπο με τον οποίο οι όρχεις αποθηκεύουν τις ορμόνες -στην καλύτερη περίπτωση, ήταν ένα φαινόμενο placebo- η ιδέα αυτή έδωσε το έναυσμα για μια νέα εποχή στην έρευνα των ορμονών. Αυτό που ακολούθησε ήταν ένας αιώνας αποσπασματικών ερευνών, με κάποιες πρωτοποριακές ανακαλύψεις που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη εποχή της φροντίδας των τρανς ατόμων, αλλά όχι με αρκετή σαφήνεια ώστε να δικαιολογούνται ευρέως διαδεδομένες συνταγές τεστοστερόνης για cisgender άνδρες.
Γνωστή ως η ορμόνη που είναι υπεύθυνη για το ότι κάνει έναν άνδρα «ανδροπρεπή», η τεστοστερόνη ήταν το φυσικό επόμενο βήμα σε αυτή την αναπτυσσόμενη αγορά υγειονομικής περίθαλψης. Τώρα, μπορείτε να πάτε σε μια κλινική για να διορθώσετε κάτι περισσότερο από τη δύναμη της στύσης σας και τα μαλλιά στο κεφάλι σας. Η θεραπεία με τεστοστερόνη υπόσχεται να σας κάνει πιο μυώδεις, πιο ορεξάτους για σεξ και πιο δραστήριους. Σύμφωνα με τους συμβατικούς ορισμούς, υπόσχεται να σας κάνει περισσότερο άνδρες, γενικώς, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.
Μεταξύ του 2017 και του 2019, ορισμένοι από τους κορυφαίους ιστότοπους για άνδρες παρουσίασαν αύξηση 1688% στις μοναδικές επισκέψεις, με μέσο όρο 5 εκατομμύρια επισκέψεις τον μήνα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Sexual Medicine. Αυτές οι εταιρείες που προωθούν λύσεις και θεραπείας ευεξίας για άνδρες συνέχισαν να βελτιώνουν τις πωλήσεις τους και κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο πρακτικά χτίστηκε μόνο του», έγραψε ο Δρ Justin Houman, ουρολόγος και επίκουρος καθηγητής στο Cedars-Sinai στο Λος Άντζελες, σε πρόσφατη ανάλυσή του για τη βιομηχανία των κλινικών ανδρικής υγείας και ευεξίας.
Όταν ο συνιδρυτής της LaSara, John Snedegar, άνοιξε τη δική του κλινική υγείας ανδρών το 2017, «κανείς» δεν ειδικευόταν στη σεξουαλική υγεία τους, λέει ο ίδιος. Ένας ουρολόγος θα μπορούσε να ελέγξει τα επίπεδα τεστοστερόνης σας αν ήσασταν άνω των 40 ετών και παλεύατε με τα προβλήματα στο σεξ ή τη γονιμότητα. Επτά χρόνια αργότερα, η κλινική του είναι ένα μικροσκοπικό ψάρι σε έναν ωκεανό χιλιάδων ανταγωνιστών που προσφέρουν εξειδικευμένες θεραπείες τεστοστερόνης σε υγιείς άνδρες όλων των ηλικιών.
«Συνήθιζε να θεωρείται θεραπεία για ηλικιωμένους άνδρες», δήλωσε ο Snedegar, επιχειρηματίας και πρώην δάσκαλος γιόγκα. «Τώρα έχουμε ασθενείς στα 20, στα 30 και στα 40 τους με χαμηλή τεστοστερόνη που αναζητούν θεραπεία».
Πώς λειτουργούν, όμως, αυτές οι κλινικές; Συνήθως ο ενδιαφερόμενος εγγράφεται στον ιστότοπο της κλινικής και καλείται να απαντήσει σε μία σειρά από ερωτήσεις σχετικά με τα επίπεδα ενέργειας, την ευτυχία, τις στύσεις και τη σεξουαλική του δραστηριότητα. Ορισμένες κλινικές στέλνουν ένα σετ δοκιμών στο σπίτι για να αξιολογήσουν τα επίπεδα τεστοστερόνης του ενδιαφερόμενου. Οι γιατροί εξετάζουν και εγκρίνουν τα αποτελέσματα των τεστ. Άλλες κλινικές, όπως η LaSara, απαιτούν πρώτα να γίνουν αιματολογικές εξετάσεις σε συνεργαζόμενο εργαστήριο.
Στο LaSara, οι ασθενείς πληρώνουν 170 δολάρια το μήνα για ενέσεις, εξετάσεις και επιπλέον συνεδρίες. Το Low T Center με έδρα το Τέξας προσφέρει συνταγές για 105 δολάρια τον μήνα και αφού ο ενδιαφερόμενος πληρώσει 160 δολάρια για δύο εργαστηριακές εξετάσεις. Ορισμένες κλινικές προσφέρουν εκπτώσεις για ετήσιες ή εξαμηνιαίες εγγραφές.
Το Gameday Men's Health που εξελίσσεται σε μεγάλο παίκτη στον χώρο της ανδρικής ευεξίας, προσφέρει –εκτός από ιατρικές υπηρεσίες- και κάτι που μοιάζει με καταφύγιο ή ησυχαστήριο για άνδρες. Σύμφωνα με τον Evan Miller, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Gameday, «τα παιδιά αράζουν στο λόμπι, βλέπουν ESPN, τρώνε σνακ με φρούτα. Κάθε τύπος που μπαίνει στην πόρτα, τον κάνουμε να νιώθει σαν αδελφός μας, τον βοηθάμε να νιώθει όσο καλύτερα μπορεί σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες».
Ωραία, αλλά όλη αυτή η μανία με την τεστοστερόνη είναι υγιεινή;
Η ανεπάρκεια τεστοστερόνης που απαιτεί ιατρική παρέμβαση δεν είναι συνηθισμένη, ούτε είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός που περιμένει όλους τους άνδρες καθώς φτάνουν στη μέση ή ακόμα και στην Τρίτη ηλικία.
Έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 20% των νέων ανδρών θεωρούνται χαμηλής τεστοστερόνης ή υπογοναδικοί, μια κατάσταση κατά την οποία οι όρχεις –κυρίαρχοι σεξουαλικοί αδένες του ανδρικού σώματος- παράγουν ελάχιστες ή καθόλου ορμόνες. Ωστόσο, υπάρχει διαφωνία σχετικά με το τι θεωρείται φυσιολογικό εύρος, και οι προσπάθειες για την καθιέρωση κλινικών ορισμών για τη χαμηλή τεστοστερόνη και την ανδρόπαυση («ανδρική εμμηνόπαυση») έχουν βαλτώσει. Τα επίπεδα τεστοστερόνης επίσης αυξομειώνονται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής ενός άνδρα, ακόμα και μέσα σε μια δεδομένη ημέρα.
Όπως συνηθίζεται στην ιατρική, τα συμπτώματα που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν μια συνταγή είναι ασαφή και πανταχού παρόντα. Τα προφανή συμπτώματα χαμηλής τεστοστερόνης είναι η μειωμένη λίμπιντο, η κόπωση, η οστεοπόρωση και τα κατάγματα και η στυτική δυσλειτουργία - πράγματα που είναι σχετικά διαδεδομένα μεταξύ των ανδρών σε διαφορετικό βαθμό και για διαφορετικούς λόγους. Η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 συνδέονται με χαμηλή τεστοστερόνη, αν και δεν είναι σαφές αν η πτώση της τεστοστερόνης επηρεάζει αυτές τις καταστάσεις ή το αντίθετο.
Ο Ντέρεκ αναζήτησε κλινικές στο διαδίκτυο και έφτασε στο Gameday Men's Health. Ενάμιση χρόνο μετά –και φυσικά μετά από εβδομαδιαίες ενέσεις τεστοστερόνης- δεν μπορεί να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό του. «Λατρεύω την τεστοστερόνη. Δεν θα σταματούσα ποτέ να παίρνω τεστοστερόνη, ποτέ», λέει και δηλώνει ότι έχει τόση ενέργεια ώστε να δουλεύει δύο δουλειές, επτά ημέρες την εβδομάδα.
Είναι, λοιπόν, η τεστοστερόνη το νέο ελιξίριο για τους άνδρες; Όχι, δα!
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χαμηλή τεστοστερόνη έχει πραγματικές επιπτώσεις στην υγεία. «Όταν έχετε χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης, η διάθεσή σας για ζωή, το σθένος σας, η όρεξή σας για σεξ, για άσκηση, για κοινωνικοποίηση είναι πάντα πολύ χαμηλό», δηλώνει ο Houman. Συνήθως όμως συνιστά αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως περισσότερη άσκηση, καλύτερη διατροφή και καλό ύπνο, που όλα αυτά βοηθούν φυσικά στην αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης.
Και για να απαντηθεί το ερώτημα: όχι δεν πρόκειται για ελιξήριο. Ναι, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα η τεστοστερόνη κι ας έχει γίνει και πάλι trend.
Η συνταγογράφηση TRT σε υγιείς νέους άνδρες είναι μια αμφιλεγόμενη πρακτική στην κυρίαρχη ιατρική. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οφέλη είναι μικτά.
Όμως, κανείς δεν μιλά για τις συνέπειες της χρήσης τεστοστερόνης: απώλεια μαλλιών, ακμή και πιθανή επιδείνωση της υπνικής άπνοιας. Επίσης, υπογονιμότητα. Οι ουρολόγοι σε όλο το φάσμα των ΗΠΑ δηλώνουν ότι τα τελευταία δύο χρόνια αντιμετωπίζουν έναν εκπληκτικό αριθμό προβληματισμένων νεαρών ασθενών που δεν γνώριζαν ότι η αύξηση της τεστοστερόνης μειώνει επίσης την παραγωγή σπέρματος.
«Έβλεπα όλο και περισσότερους νεαρούς άνδρες να έρχονται στο ιατρείο μετά από θεραπεία με τεστοστερόνη», δήλωσε ο Δρ Justin Dubin, ουρολόγος στο Μαϊάμι. «Ερχόντουσαν για θέματα υπογονιμότητας και όταν τους ρωτούσα αν παίρνουν TRT και μου έλεγαν ‘ναι’, η απάντησή μου ήταν ξεκάθαρη: ‘Λοιπόν, αυτό σκοτώνει το σπέρμα σας!’».
Το ακόμα χειρότερο; Καμία από αυτές τις κλινικές περί ανδρικής ευεξίας δεν προειδοποιεί τους ενδιαφερόμενους ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα γονιμότητας, αν τους χορηγηθεί επί μακρόν τεστοστερόνη.
Ορισμένοι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις που έχει αυτή η τάση στην ευρύτερη πολιτισμική αντίληψη του ανδρισμού. Η Gwen Berumen, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν, ανέλυσε το φαινόμενο της φρενήρους διαφήμισης της τεστοστερόνης στο TikTok και διαπίστωσε ότι οι κλινικές και οι influencers είναι στοχοπροσηλωμένοι στην ιδέα της «βελτιστοποίησης» του ανδρικού σώματός σας. Όπως λέει, «ο βασικός στόχος είναι να επιτευχθεί μια άπιαστη αρρενωπότητα – την οποία δεν πρόκειται ποτέ να αγγίξετε, γιατί δεν υπάρχει!».
Το 2019, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση εξέδωσε την πρώτη προειδοποίηση για τους κινδύνους του ανδρισμού. Ο οργανισμός δήλωσε ότι τα αυστηρά πρότυπα για το τι σημαίνει να είσαι άνδρας σήμερα έκαναν τα αγόρια και τους άνδρες να αισθάνονται απομονωμένοι, αδύναμοι και ανίκανοι να εκφραστούν. Ερευνητές όπως η Berumen ανησυχούν ότι το branding των κλινικών υγείας των ανδρών στηρίζει αδύναμα πρότυπα ανδρισμού. Και ότι το μόνο πράγμα που χωρίζει τους σύγχρονους άνδρες από την αχαλίνωτη ανδρική τελειότητα είναι λίγη θέληση και μια ένεση τεστοστερόνης.
«Η ιατρικοποιημένη αρρενωπότητα έχει υψηλότερα διακυβεύματα», δηλώνει η Berumen. Η φροντίδα που επιβεβαιώνει το φύλο γίνεται όλο και πιο προσιτή, αλλά μόνο για ένα είδος άνδρα: Οι κλινικές τεστοστερόνης για cisgender άνδρες πολλαπλασιάζονται εν μέσω ενός κύματος αντι-τρανς νομοθεσίας που περιορίζει την πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική κάλυψη τρανς ατόμων στην Αμερική. Ενώ η θεραπεία με τεστοστερόνη για cisgender άνδρες μπορεί να είναι ή να μην είναι ευεργετική μακροπρόθεσμα, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η θεραπεία με τεστοστερόνη σχετίζεται με βελτιωμένη ψυχική και σωματική υγεία, καθώς και χαμηλότερα επίπεδα αυτοκτονικών ιδεασμών για τους τρανς άνδρες.
Κατά τον Dubin, τον ουρολόγο από το Μαϊάμι που μιλά λίγο παραπάνω, υπάρχει κάτι θετικό σε όλη αυτή την προπαγάνδα με την τεστοστερόνη: το ότι εμπνέει κάπως τους άνδρες να νοιάζονται περισσότερο για την υγεία τους. Οι άνδρες, ιστορικά επιδεικνύουν λιγότερο «υγιείς» συμπεριφορές από τις γυναίκες, σε ό,τι αφορά την καλή διατροφή και τη τακτική επίσκεψη σε γιατρό. «Είναι πιο προσιτό για πολλούς άνδρες να μιλήσουν για τα προβλήματα υγείας τους με αυτόν τον τρόπο, ειδικά για τα προβλήματα υγείας των ανδρών, τα οποία έχουν ένα στίγμα», εξηγεί ο Dubin.
Αυτές οι κλινικές βοηθούν επίσης τους άνδρες να δημιουργήσουν δίκτυα υποστήριξης.
«Κάθε μέρα ξυπνάω, διαβάζω τα DM μου, διαβάζω τα σχόλιά μου και μπαίνω να απαντήσω με ένα νέο βίντεο», λέει ο Kade. «Κυριολεκτικά καίγομαι να βοηθήσω άλλους άνδρες να δημιουργήσουν μια μεγάλη κοινότητα ανθρώπων που βελτιώνουν τον εαυτό τους», καταλήγει. Φυσικά, αγνοώντας ή ακόμα και περιφρονώντας τα περί παρενεργειών της τεστοστερόνης...
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
20°
