Πότε θα πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό στοματολόγο για τις επώδυνες άφθες
Η ενόχληση που προκαλούν οι μικρές πληγές στο στόμα, οι στοματικές άφθες, είναι ομολογουμένως «βασανιστική», ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται τί επιπτώσεις μπορεί να έχουν στην στοματική υγεία ή αν αποτελούν σύμπτωμα άλλων προβλημάτων υγείας.
«Οι άφθες υπολογίζεται ότι ταλαιπωρούν έναν στους δέκα κατοίκους της χώρας μας, αποτελώντας το πιο συχνό και γνωστό νόσημα της στοματικής κοιλότητας. Πρόκειται για ελκώσεις, δηλαδή πληγές στο στόμα οι οποίες πονάνε πολύ και συχνά υποτροπιάζουν. Οι πληγές αυτές καλύπτονται από μια άσπρη μεμβράνη, ενώ γύρω από αυτήν ο βλεννογόνος είναι ερεθισμένος και κόκκινος. Εμφανίζονται αποκλειστικά στο εσωτερικό του στόματος και συχνότερα στα χείλη, στη γλώσσα, κάτω από τη γλώσσα και στα μάγουλα, δηλαδή στα σημεία του στόματος που κινούνται και όχι, λόγου χάρη, στον ουρανίσκο», εξηγεί η κ. Φωτεινή Καλιακάτσου, BDS, Msc Οδοντίατρος-Στοματολόγος.
Οι άφθες διακρίνονται σε:
Μικρές (<1 cm), που συνήθως υποχωρούν από μόνες τους μετά από 1-2 εβδομάδες. Είναι οι άφθες που παρουσιάζονται με τη μεγαλύτερη συχνότητα.
Μεγάλες (>1 cm), ενώ περιφερικά της πληγής ο βλεννογόνος είναι διογκωμένος και πρησμένος. Συνήθως επιμένουν περισσότερο καιρό σε σχέση με τις μικρές άφθες, περίπου 1-2 μήνες.
Ερπητόμορφα έλκη (1-3 mm), που μοιάζουν με κεφαλή καρφίτσας. Παρουσιάζονται σε ομάδες, π.χ. 30-40 άφθες συγκεντρωμένες στην ίδια περιοχή του στόματος. Αν και μοιάζουν με τις πληγές του έρπητα, δεν οφείλονται στον ιό του έρπητα. Παρά το μικρό τους μέγεθος, είναι επώδυνες. Δυσκολεύουν την κατάποση, ακόμη και την ομιλία. Η επούλωσή τους είναι γρήγορη (συνήθως διαρκεί 3-4 μέρες), αλλά στο μεταξύ εμφανίζονται νέα έλκη, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο, που μπορεί να διαρκέσει ακόμη και ένα μήνα, κατά μέσο όρο.
«Η εμφάνιση των αφθών συνήθως ξεκινάει από την παιδική ηλικία και οι υποτροπές τους μπορεί να είναι συχνές και βασανιστικές. Σε κάποιες περιπτώσεις καινούργιες άφθες εμφανίζονται αμέσως μετά την επούλωση των παλιών, δημιουργώντας έτσι έντονη δυσφορία στον ασθενή. Η αιτιολογία τους παραμένει άγνωστη αλλά πρόσφατες μελέτες “φωτογραφίζουν” διαταραχές του ανοσολογικού μηχανισμού. Ο οργανισμός δεν αναγνωρίζει το βλεννογόνο του στόματος ως δικό του και του επιτίθεται. Το αποτέλεσμα της “επίθεσης” είναι οι άφθες.
Επίσης, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η κληρονομικότητα είναι ένας βασικός παράγοντας για την εμφάνιση του προβλήματος. Αν ο γονιός ενός παιδιού ταλαιπωρείται από άφθες, τότε το παιδί έχει 50% πιθανότητες να παρουσιάσει το ίδιο πρόβλημα. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι οι άφθες εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες και στα παιδιά. Συνήθως, όμως, μετά την ηλικία των 30 ετών μειώνονται η συχνότητα και η ένταση εμφάνισής τους», σύμφωνα με την κ. Καλιακάτσου.
Παρόλο που πρόκειται για ένα αθώο αλλά επώδυνο νόσημα, συνιστάται η αξιολόγηση του από ειδικό στοματολόγο, καθώς υπάρχουν πολλά συστηματικά νοσήματα που μπορεί να προκαλέσουν άφθες ή άλλες βλάβες που μοιάζουν με αυτές.
«Μερικά από αυτά είναι παθήσεις του αιμοποιητικού (π.χ. αναιμία, λευχαιμία), παθήσεις του πεπτικού συστήματος (π.χ. νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα), ιογενείς λοιμώξεις, η νόσος Αδαμαντιάδη-Behҫet, αλλά και ο καρκίνος του στόματος ο οποίος συχνά εμφανίζεται στο στόμα σαν μία πληγή η οποία δεν επουλώνεται. Συνεπώς, καλό είναι να σας εξετάσει ένας ειδικός προκειμένου να ελέγξει τη μορφή και τον αριθμό των πληγών που έχετε στο στόμα. Συνήθως η κλινική εξέταση αρκεί, μια και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι άφθες είναι αθώες. Εάν όμως εμφανίζετε συχνά άφθες (π.χ. 4-5 φορές το χρόνο) ή παρατηρείτε ότι παρουσιάζονται πολύ πιο συχνά σε σχέση με τις προηγούμενες φορές, ίσως χρειαστούν και επιπλέον εξετάσεις, όπως αιματολογικές ή λήψη δείγματος για βιοψία, για να αποκλειστούν άλλα νοσήματα.
Πώς να αντιμετωπίσετε τις στοματικές άφθες
Επειδή, όπως προαναφέρθηκε, το αίτιο των αφθών εξακολουθεί να παραμένει άγνωστο, αποτελεσματική αγωγή η οποία να τις θεραπεύει για πάντα δεν υπάρχει. Η θεραπεία που συστήνεται έχει κυρίως στόχο την ανακούφιση από τον πόνο, τη μείωση της διάρκειας των βλαβών, αλλά και τη μείωση του αριθμού των επαναλαμβανόμενων επεισοδίων.
- Όταν οι άφθες είναι μικρές και λίγες, χορηγούνται τοπικά σκευάσματα σε μορφή spray ή gel, αναισθητικές ή κορτιζονούχες αλοιφές, πλύσεις της στοματικής κοιλότητας με ήπια αντισηπτικά για την αποφυγή επιμόλυνσης, χάπια που λιώνουν στο στόμα κ.τ.λ., τα οποία δημιουργούν προστατευτικά φιλμ πάνω από τις άφθες.
- Αν οι άφθες είναι μικρές αλλά πολλές και ο πόνος είναι έντονος, συνιστάται η λήψη φαρμάκων από το στόμα, κυρίως κορτιζονούχων. Στις μεγάλες άφθες μπορεί να γίνει και ένεση κορτιζόνης στο πάσχον σημείο.
- Σε πολλαπλές ή μεγάλες βλάβες, με συχνές υποτροπές, μπορεί να χρειαστεί συστηματική θεραπεία, συνήθως με κορτικοστεροειδή.
- Επίσης, η θεραπεία με laser βοηθάει στην ανακούφιση του πόνου, ενώ συμπληρώματα διατροφής, όπως η βιταμίνη C, το σύμπλεγμα βιταμινών Β, βοηθούν έμμεσα επιταχύνοντας τη διαδικασία της επούλωσης.
Τέλος, η κ. Καλιακάτσου τονίζει ότι «οι πλύσεις με σοδόνερο, χαμομήλι, αλατόνερο ή με ήπιο αντισηπτικό διάλυμα είναι ένας τρόπος για να αποφύγετε την επιμόλυνση του στόματος, όχι όμως και για να αντιμετωπίσετε τις άφθες. Με αυτές τις μεθόδους ουσιαστικά καθυστερείτε την επίσκεψη στο στοματολόγο, εφόσον αντέχετε τον πόνο».
Η ύπαρξή είναι σημαντική καθώς προστατεύει τα όργανα αλλά και επειδή λειτουργεί ως ενδοκρινές όργανο. Τι γίνεται όμως σε περιπτώσεις που τα επίπεδά του είναι ιδιαίτερα αυξημένα;
16°
