Τα μικροπλαστικά «κατακλύζουν» τον εγκέφαλο και οι επιστήμονες προειδοποιούν για τις σοβαρές επιπτώσεις

Τα μικροπλαστικά συσσωρεύονται σε κρίσιμα ανθρώπινα όργανα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, όπως δείχνει ένας αυξανόμενος όγκος μελετών.

Οι άνθρωποι εκτίθενται στα μικροπλαστικά στον αέρα, στο νερό, ακόμη και στα τρόφιμα

Μελέτες έχουν ανιχνεύσει μικροσκοπικά θραύσματα και κηλίδες πλαστικού (μικροπλαστικά και νανοπλαστικά) σε ανθρώπινους πνεύμονες, πλακούντες, αναπαραγωγικά όργανα, ήπαρ, νεφρά, αρθρώσεις γονάτων και αγκώνων, αιμοφόρα αγγεία και μυελό των οστών, σύμφωνα με τον Guardian.

Δεδομένων των ερευνητικών ευρημάτων, «είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να κηρυχθεί παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης» για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης, δήλωσε ο Σεντάτ Γκουντογκντού, ο οποίος μελετά τα μικροπλαστικά στο Πανεπιστήμιο Cukurova στην Τουρκία.

Οι άνθρωποι εκτίθενται στα μικροπλαστικά -που ορίζονται ως θραύσματα διαμέτρου μικρότερης από 5 χιλιοστά- και στις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πλαστικών από την εκτεταμένη πλαστική ρύπανση στον αέρα, το νερό, ακόμη και τα τρόφιμα.

Οι κίνδυνοι για την υγεία από τα μικροπλαστικά που διεισδύουν στο ανθρώπινο σώμα δεν είναι ακόμη γνωστοί. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες υποδηλώνουν ότι θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο διαφόρων παθήσεων, όπως το οξειδωτικό στρες, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρική βλάβη και φλεγμονή, καθώς και σε καρδιαγγειακές παθήσεις.

Μελέτες σε ζώα έχουν επίσης συνδέσει τα μικροπλαστικά με προβλήματα γονιμότητας, διάφορους καρκίνους, διαταραχή του ενδοκρινικού και του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και διαταραχή της μάθησης και της μνήμης.

«Υπάρχει πολύ περισσότερο πλαστικό στον εγκέφαλο από ό,τι θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ»

Σε μία πρόσφατη μελέτη οι ερευνητές διαπίστωσαν μια ιδιαίτερα ανησυχητική συσσώρευση μικροπλαστικών σε δείγματα εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, τα 91 δείγματα εγκεφάλου που μελετήθηκαν, περιείχαν κατά μέσο όρο 10 έως 20 φορές μεγαλύτερη ποσότητα μικροπλαστικών σε σχέση με άλλα όργανα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Μάθιου Κάμπεν, τοξικολόγο και καθηγητή φαρμακευτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού, διαπίστωσαν ότι 24 από τα δείγματα εγκεφάλου, τα οποία συλλέχθηκαν στις αρχές του 2024, περιείχαν κατά μέσο όρο περίπου 0,5% πλαστικό κατά βάρος.

«Είναι αρκετά ανησυχητικό. Υπάρχει πολύ περισσότερο πλαστικό στον εγκέφαλό μας από ό,τι θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ» δήλωσε ο Κάμπεν.

Στη μελέτη τους οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο εγκέφαλος είναι «ένας από τους πιο μολυσμένους από πλαστικό ιστούς που έχουν δειγματοληπτηθεί μέχρι σήμερα».

Η συγκεκριμένη μελέτη εντόπισε επίσης μια ανησυχητική σύνδεση. Στη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν 12 δείγματα εγκεφάλου από άτομα που είχαν πεθάνει με άνοια, συμπεριλαμβανομένης της νόσου Αλτσχάιμερ. Αυτοί οι εγκέφαλοι περιείχαν έως και 10 φορές περισσότερο πλαστικό κατά βάρος από ό,τι τα υγιή δείγματα.

«Δεν ξέρω πόσο περισσότερο πλαστικό μπορεί να χωρέσει ο εγκέφαλός μας χωρίς να προκαλέσει κάποια προβλήματα», σημείωσε ο Κάμπεν.

Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η ποσότητα των μικροπλαστικών σε δείγματα εγκεφάλου από το 2024 ήταν περίπου 50% υψηλότερη από το σύνολο των δειγμάτων που χρονολογούνται από το 2016, γεγονός που υποδηλώνει ότι η συγκέντρωση των μικροπλαστικών που βρέθηκαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό όπως και στο περιβάλλον.

Οι ερευνητές μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό «Journal of Hazardous Materials» ανίχνευσαν μικροπλαστικά και στα 16 δείγματα μυελού των οστών που εξέτασαν. Όλα τα δείγματα περιείχαν πολυστυρένιο, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή συσκευασιών για ηλεκτρονικά είδη, και σχεδόν όλα περιείχαν πολυαιθυλένιο, μια ουσία που χρησιμοποιείται στο διαφανές περιτύλιγμα τροφίμων, σε μπουκάλια απορρυπαντικών και σε άλλα κοινά οικιακά προϊόντα.

«Τα επίπεδα μικροπλαστικών που ανιχνεύονται στα τρόφιμα αποτελούν κίνδυνο για την υγεία»

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Toxicological Sciences» ανίχνευσε μικροπλαστικά και στους 23 ανθρώπινους και 47 όρχεις σκύλων που μελετήθηκαν, διαπιστώνοντας ότι τα ανθρώπινα δείγματα είχαν σχεδόν τριπλάσια συγκέντρωση σε σχέση με αυτά των σκύλων. Η μεγάλη συγκέντρωση ορισμένων τύπων πλαστικών σωματιδίων – συμπεριλαμβανομένου του πολυαιθυλενίου – συσχετίστηκε με χαμηλότερο βάρος των όρχεων στους σκύλους.

Εν τω μεταξύ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ αναφέρει στον ιστότοπό της ότι «τα τρέχοντα επιστημονικά στοιχεία δεν αποδεικνύουν ότι τα επίπεδα μικροπλαστικών ή νανοπλαστικών που ανιχνεύονται στα τρόφιμα αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία».

Παρόλα αυτά, οι ερευνητές λένε ότι θα πρέπει να μειώσουμε την έκθεσή μας στα μικροπλαστικά αποφεύγοντας τη χρήση πλαστικού κατά την προετοιμασία των τροφίμων, ιδίως όταν μαγειρεύουμε σε φούρνο μικροκυμάτων, να προτιμούμε το νερό της βρύσης από το εμφιαλωμένο και να μην αφήνουμε τη σκόνη να συσσωρεύεται καθώς είναι μολυσμένη με μικροπλαστικά. Ορισμένοι ερευνητές συμβουλεύουν μείωση της κατανάλωσης κρέατος και επεξεργασμένων προϊόντων.