Η εξομολόγηση ενός ανθρώπου ο οποίος μόλις βίωσε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
Την πρώτη φορά μετά το περιστατικό που χρειάστηκε να υπογράψω ηλεκτρονικά σε κάποια ιατρική υπηρεσία, πήρα βαθιά ανάσα και αργά, προσεκτικά, σχημάτισα μια τζίφρα που θα μπορούσε να είναι η υπογραφή μου, αλλά και όχι. Το πρώτο κεφαλαίο ήταν υπερβολικά μεγάλο, όμως, μικραίνοντας το μέγεθος, κάπως χάθηκε η συνοχή, έτσι που το τελικό αποτέλεσμα έδειχνε σαν να υπέγραφα ενώ κάποιος με τραβούσε απ’ το μανίκι να φύγουμε… Σήκωσα τα μάτια στον υπάλληλο απολογητικά. «Συγγνώμη» είπα μασώντας, κυριολεκτικά, τα λόγια μου. «Μόλις το Σββτκύρ’ ακο ειχένα μικρό εγκφαλικό.»
«Α, μάλιστα» απάντησε συγκαταβατικά, «συμβαίνει, ξέρετε, εντυπωσιακά συχνά. Βέβαια,» πρόσθεσε, «άλλο τόσο συχνά, κανείς δεν παίρνει χαμπάρι τίποτα.»
Ούτε εγώ. Για πάνω από ένα εικοσάωρο δεν είχα ιδέα τι μου συνέβαινε. Πάντα φανταζόμουν τα εγκεφαλικά σαν κεραυνό εν αιθρία, ένα βίαιο μάγκωμα στο σύστημα, τον κεντρικό πίνακα ελέγχου να μην ανταποκρίνεται, κάτι τέλος πάντων που δεν υπήρχε περίπτωση να αμφισβητηθεί. Όμως σε αυτή την περίπτωση, δεν ήταν καθόλου έτσι.
Πώς είναι να παθαίνεις εγκεφαλικό;
Το μούδιασμα γύρω από το στόμα το βράδυ της Παρασκευής, μετά την ημερήσια έξοδο στο εξοχικό, το απέδωσα σε αλλεργική αντίδραση στα σταφύλια που είχα κόψει από το κλήμα και είχα φάει χωρίς να τα πλύνω. Έκανα μια νοερή σημείωση να είμαι πιο προσεκτικός στο μέλλον και έπεσα για ύπνο. Το ότι είχα περάσει δυόμιση ώρες κάνοντας χειρωνακτική δουλειά στον κήπο κάτω από τον ήλιο, όπως και ο γερός τηλεφωνικός καυγάς με τον αδελφό μου το ίδιο βράδι, θα αποκτούσαν σημασία μόνο αναδρομικά.
Κοιμήθηκα και ξύπνησα κανονικά, αν εξαιρέσει κανείς την κούπα του πρωινού καφέ που μου γλίστρησε κι έσπασε στον νεροχύτη καθώς και τα κλειδιά του σπιτιού που είχαν μια ασυνήθιστα ανυπάκουη συμπεριφορά. Δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία, ανέβηκα στο ποδήλατο και βγήκα να συναντήσω την ημέρα.
Μέσα στις επόμενες ώρες, η ομιλία και ο μυϊκός συντονισμός χειροτέρευαν σταθερά. Μέχρι το απόγευμα χρειαζόταν πλέον συνειδητή προσπάθεια για να αρθρώσω μια απλή πρόταση και, πάλι, ακουγόμουν σαν μεθυσμένος. Η αίσθηση έμοιαζε πολύ με την αναισθησία μετά τον οδοντίατρο, αλλά συμπεριλάμβανε και την κατάποση. Κάθε απόπειρα να φάω ή να πιω συνοδευόταν από σοβαρό ενδεχόμενο πνιγμού. Εκεί που πραγματικά θορυβήθηκα, ήταν όταν ένας φίλος πρότεινε να δω αν μπορώ να γράψω το όνομά μου. Η περιγραφή ‘ορνιθοσκάλισμα’ είναι πολύ κυριολεκτική και παρόλα αυτά φτωχή. Ήταν μάλλον σα να στριφογυρίζεις κουπί μέσα σε πηχτό λάδι.
Επιστροφή στο σπίτι για τα απαραίτητα για την επίσκεψη στο πλησιέστερο νοσοκομείο: βιβλίο, φορτιστή κινητού, μια αλλαξιά ρούχα για την περίπτωση εισαγωγής. Οι πρώτες εικόνες από το Νευρολογικό που εφημερεύει είναι, φυσικά, πολύ σκληρές: μισόγυμνα αγκυλωμένα σώματα σε φορεία, αλλόφρονες συγγενείς, μάτια γεμάτα φόβο ή παραίτηση… Μετά τα πρώτα διαγνωστικά τεστ, ένας σκανδαλωδώς νέος γιατρός χαρακτηρίζει την περίπτωσή μου ως ‘πιθανό εγκεφαλικό σε εξέλιξη’ που με κάνει ν’ αναρωτηθώ, «Μα πόσο αργά μπορεί εξελίσσεται ένα εγκεφαλικό;» Δεν παραπονιέμαι όμως, καθώς αυτό μου εξασφαλίζει απόλυτη προτεραιότητα για τον αξονικό τομογράφο, πράγμα ευπρόσδεκτο μέσα στο τόσο φορτισμένο περιβάλλον της εφημερίας.
Όταν ούτε η αξονική τομογραφία φωτίζει τα αίτια αυτού που συμβαίνει, η επικεφαλής νευρολόγος μου δίνει την επιλογή: «Είτε σας κάνω εισαγωγή για περαιτέρω εξετάσεις, όχι αύριο Κυριακή, από Δευτέρα, είτε σας τις γράφω και τις κάνετε μόνος σας.»
Ανακουφισμένος, διαλέγω το δεύτερο. Αναγνωρίζω το καμπανάκι που έχει χτυπήσει και είμαι πρόθυμος να συμμορφωθώ με όσα συνεπάγεται: την κλειστοφοβική εμπειρία της μαγνητικής τομογραφίας, τον υπέρηχο των νεφρικών αρτηριών για τον οποίο πρέπει να μείνεις νηστικός μια μέρα πριν, και όλα τα υπόλοιπα. Αλλά δεν είμαι πρόθυμος να υποστώ τις ατέλειωτες ώρες στον κοιτώνα του νοσοκομείου ανάμεσα σε ξένους, ούτε το φαγητό τους, ούτε τις επαναληπτικές συζητήσεις με τους φίλους που θα έρχονται για επίσκεψη.
Ούτε ένας από αυτούς τους φίλους δεν ενέκρινε αυτή μου την επιλογή. Η προτροπή να βάλω την υγεία μου πάνω από την καλοπέραση (όπως το θέτουν) έχει υπάρξει η επωδός των τελευταίων ημερών. Δεν επιχειρηματολογώ πλέον, με κουράζει. Σχεδόν μια εβδομάδα αργότερα, τα συμπτώματα του εγκεφαλικού παρουσιάζουν αργή αλλά σταθερή βελτίωση – μπορώ πια, για παράδειγμα, και διαβάζω τι γράφω! Ταυτόχρονα, ωστόσο, έχω κάνει επαφή με μια μεγάλη και βαθιά κούραση που δεν την έχω ξανανιώσει. Στον δρόμο νιώθω σαν να πρέπει να σπρώχνω το σώμα μου για να περπατήσει. Λες και, σε κάποια ανύποπτη στιγμή, άδειασα τελείως από ενέργεια και μόνο από κεκτημένη ενέργεια έχω συνεχίσει να κινούμαι.
Για τις προσεχείς ημέρες, λοιπόν, προτεραιότητα έχουν η εξοικονόμηση ενέργειας και οι εξετάσεις, από όπου ίσως προκύψουν κάποιες απαντήσεις. Τέρμα η μετακίνηση με ποδήλατο και οι εξωτερικές δουλειές μέσα στη ζέστη. Δεν υποτιμώ πόσο τυχερός ήμουν. Σαν να σε έπιασαν να κάνεις παράβαση και να σε άφησαν να φύγεις μόνο με μια φιλική προειδοποίηση. Η παράβαση, βέβαια, είναι κοινή: όλοι μεγαλώνουμε. «Ποιος θέλει να ζήσει μέχρι τα 100;» «Αυτός που είναι 99!», όπως χαριτολόγησε η πρώην γυναίκα μου.
Όσο για το κατά πόσον η τρίτη μας ηλικία είναι προνόμιο ή καταδίκη, αυτό εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την συντήρηση που έχουμε κάνει, κάνουμε και θα κάνουμε.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
18°
