Νέα επιδημία mpox: Θα κάνουμε τα ίδια λάθη;

Βρισκόμαστε σε ένα οριακό σημείο. Τα Αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης των Νοσημάτων (Africa CDC) βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με την Bavarian Nordic, μία βιοφαρμακευτική εταιρεία με έδρα την Δανία, για να προμηθευθούν άμεσα περίπου 200.000 δόσεις του εμβολίου δύο δόσεων mpox της εταιρείας. Όμως, ακόμη και εάν προσθέσει κανείς τις 215.420 δόσεις του εμβολίου, τις οποίες ανακοίνωσε η Κομισιόν ότι θα δωρίσει άμεσα στις πληττόμενες αφρικανικές χώρες, το σύνολο απέχει παρασάγγας από τις 10 εκατομμύρια δόσεις, που τα CDC της Αφρικής εκτιμούν ότι χρειάζονται για να σταματήσει η τρέχουσα επιδημία της Ευλογιάς των πιθήκων.

Ευλογιά των πιθήκων: Ας μάθουμε πλέον από τα λάθη μας

Μάλιστα, ενώ η λοίμωξη mpox εντοπίζεται ακόμη στην Κεντρική Αφρική, η Bavarian Nordic δήλωσε έτοιμη για την παραγωγή ποσότητας έως 10 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου, αλλά μέχρι το 2025, όλες για την Αφρική, με τα Africa CDC να έχουν ζητήσει και να φιλοδοξούν να παραλάβουν μόλις 2 εκατομμύρια δόσεις εντός του 2024…

Όλοι αναρωτιόμαστε πότε θα έχουμε εισαγόμενα κρούσματα του νέου στελέχους του ιού mpox στην Ελλάδα, καθώς και πόσα θα είναι αυτά τελικά. Εύλογα ερωτήματα. Πόσοι σκέφτονται, όμως, το δράμα των χωρών της Κεντρικής Αφρικής, μεταξύ των οποίων τη Δημοκρατία του Κονγκό, με περισσότερα από 27.000 κρούσματα και περισσότερους από 1.100 θανάτους από τις αρχές του 2023, κυρίως σε παιδιά, αλλά και το Μπουρούντι, την Κένυα, τη Ρουάντα, την Ουγκάντα, χώρες οι οποίες δεν είχαν σημειώσει κρούσματα του ιού mpox, κατά τη διάρκεια της επιδημίας του 2022; Το ίδιο συμβαίνει με τους πολίτες των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ: Κοντή μνήμη, μυωπική υπεροψία, κανένα μάθημα από την ιστορία των επιδημιών...

Ακόμη κι εάν ευοδωθούν ceteris paribus οι διαπραγματεύσεις Africa CDC - Bavarian Nordic, Αμερικανοί αναλυτές έχουν ήδη επισημάνει ότι πρέπει να γίνει ακόμη πολλή δουλειά: Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να παραδοθούν οι δόσεις του εμβολίου σε περιοχές με πολύ κακή υποδομή στην δημόσια υγεία, με κυριολεκτικά ανύπαρκτη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, με κοινωνικά στιγματισμένους πληθυσμούς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από τη λοίμωξη mpox, με πληθυσμούς οι οποίοι βρίσκονται σε πολεμικές εχθροπραξίες μεταξύ τους. Όμως, ακόμη κι εάν η αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά του clade Ib, του νέου στελέχους του ιού mpox, παραμένει ασαφής, αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει ουσιώδη λόγο για να καθυστερήσει η παραλαβή των δόσεων του εμβολίου, δεδομένης της δεινής κατάστασης η οποία σοβεί στην Κεντρική Αφρική.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε διεθνής δήλωση έκτακτης ανάγκης για την υγεία ακολουθείται από τη συγκέντρωση εμβολίων και θεραπειών αποκλειστικά σε χώρες υψηλού εθνικού εισοδήματος είναι άνευ ουσίας. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό να θυμόμαστε ότι το πιο ισχυρό στοίχημά μας για τον έλεγχο των επιδημιών είναι να παρέχουμε την προσήκουσα βοήθεια στις χώρες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνιση και την εξάπλωση του ιού, ώστε αυτές να διαθέτουν τα μέσα για τον έλεγχο των εστιών στην πηγή», τονίζουν χαρακτηριστικά τα επιτελικά στελέχη των Africa CDC.

Σε κάθε περίπτωση, πλανάται στην ατμόσφαιρα η ανησυχία ότι οι χώρες με υψηλό ΑΕΠ ετοιμάζονται να κάνουν τα ίδια λάθη: Υπερσυσσώρευση εμβολίων, θεραπειών και ιατρικής τεχνογνωσίας, άδικες ταξιδιωτικές απαγορεύσεις για τους πολίτες τους.

Τα στελέχη των Africa CDC ανησυχούν βασίμως, λοιπόν, μήπως «ο υπόλοιπος κόσμος καταφύγει, για ακόμη μια φορά, σε μεροληπτική φιλανθρωπία και αποτύχει να ενεργήσει με αυθεντική αλληλεγγύη, ως προς την Αφρική. Αυτή η περιοχή είναι πάντα η τελευταία στη σειρά για πρόσβαση σε μέσα διάσωσης, όπως συνέβη με τον HIV/AIDS, τον Έμπολα στη Δυτική Αφρική, τη λοίμωξη covid-19 και το ξέσπασμα του mpox το 2022».