Πόνος στη μέση: Συμβουλές για την οσφυαλγία το καλοκαίρι

Τους καλοκαιρινούς μήνες, τα περιστατικά πόνου στη μέση αυξάνονται ή όπως λέγονται επιστημονικά τα επεισόδια οσφυαλγίας και αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους: Η θερμότητα, η υγρασία, η απότομη αύξηση των αθλητικών δραστηριοτήτων, αλλά και η σωματική αδράνεια, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, όπως και η αφυδάτωση είναι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε πόνο στη μέση. Αν και κάποιοι από αυτούς δεν επιδέχονται αλλαγής, άλλοι είναι τροποποιήσιμοι και η αντικατάστασή τους μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης άλγους σε αυτήν την πολύπαθη περιοχή της σπονδυλικής στήλης. 

«Το καλοκαίρι είναι εποχή που αλλάζουμε συνήθειες. Ασχολούμαστε με αθλήματα στην ύπαιθρο, πηγαίνουμε ταξίδια, απολαμβάνουμε τα παιχνίδια στην παραλία, πηγαίνουμε σε συναυλίες, χαιρόμαστε τη συντροφιά φίλων, ξεφεύγοντας συχνά από το διατροφικό πρόγραμμά μας, καταναλώνοντας συχνά περισσότερο αλκοόλ και καπνίζοντας περισσότερο. Δυστυχώς, παρά την ψυχική ευφορία που προσφέρουν, αυτές οι δραστηριότητες αποτελούν απειλή για πολλούς ανθρώπους που έχουν προβλήματα στη σπονδυλική τους στήλη και κυρίως στη μέση. Οι κλιματικές συνθήκες, όπως η μεταβολή των επιπέδων υγρασίας και η αλλαγή της ατμοσφαιρικής πίεσης που διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία στο σώμα, διεγείροντας τις νευρικές απολήξεις σε περιοχές με παθολογίες, παίζουν ρόλο στις εξάρσεις της οσφυαλγίας το καλοκαίρι. Υπάρχουν, ωστόσο, πρακτικές που μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες εμφάνισής του πόνου στη μέση, χωρίς να χάνεται η απόλαυση», επισημαίνει ο δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης & Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και επιστημονικός Διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος σπονδυλικής στήλης της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.  

Δραστηριότητες, κακές συνήθειες και τρόποι αποφυγής του πόνου στη μέση

Οι αποδράσεις για λίγες ή περισσότερες ημέρες σε αγαπημένους προορισμούς είναι από τα πρώτα σχέδια που γίνονται το καλοκαίρι. Η απόσταση, ωστόσο, που πρέπει να καλυφθεί απαιτεί συχνά πολύωρη οδήγηση ή παραμονή σε αυτοκίνητο ή αεροπλάνο. Τα μακρινά οδικά και αεροπορικά ταξίδια καταπονούν τη σπονδυλική στήλη, λόγω του παρατεταμένου χρόνου ακινησίας, που μπορεί να χαλαρώσει τους μύες και να ασκήσει πίεση στους δίσκους της σπονδυλικής στήλης. Η  μεταφορά δε των αποσκευών με μη ασφαλή τρόπο είναι επίσης λόγος πρόκλησης πόνου, ειδικά όταν προϋπάρχει δισκοκήλη, σπονδυλική στένωση ή άλλη πάθηση. Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι για την πρόληψη του πόνου κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η αφιέρωση περισσότερου χρόνου, που θα επιτρέψει τακτικές στάσεις  για ενεργοποίηση των μυών, μπορεί να αποτρέψει τα περιστατικά οσφυαλγίας. Η τυπική σύσταση είναι μια 15λεπτη στάση ανά δίωρο περίπου. Στις μακρινές πτήσεις οι επιβάτες πρέπει να σηκώνονται τακτικά και να περπατούν για λίγο στον διάδρομο. Συστήνεται, επίσης, η χρήση μαξιλαριού για στήριξη της μέσης καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής. 

Παραλία, σπορ και διασκέδαση 

Οι μεγαλύτερες ημέρες και η ζέστη ευνοούν τη χαλάρωση στην παραλία, την κολύμβηση, τα σπορ, και τη διασκέδαση σε εξωτερικούς χώρους. Καθένα από αυτά, όμως, ενέχει κινδύνους για τη μέση.

• Η ξεκούραση στην ξαπλώστρα ή ακόμα χειρότερα σε ψάθα σε ανώμαλο έδαφος για πολλές ώρες μπορεί να ασκήσει υψηλή πίεση στους σπονδύλους και να προκαλέσει οσφυαλγία. Και σε αυτήν την περίπτωση ισχύει η σύσταση για τακτικές εναλλαγές χαλάρωσης και δραστηριότητας, όπως κολύμπι ή περπάτημα στην παραλία ή άσκηση.
• Οποιοδήποτε σπορ ή παιχνίδι στη θάλασσα μπορεί να τραυματίσει τη σπονδυλική στήλη. Για την αποφυγή αυτού του ενδεχόμενου απαιτείται προετοιμασία.

Όσοι δεν γυμνάζονται όλο το έτος, καλό είναι να ξεκινούν ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης των μυών καιρό πριν επιχειρήσουν να παίξουν ποδόσφαιρο, beachvolley, ρακέτες ή σε νεροτσουλήθρες, ή ό,τι άλλο αγαπούν.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η προθέρμανση πριν από κάθε παιχνίδι ή άθλημα.

• Η παρακολούθηση συναυλιών και αθλητικών αγώνων είναι από τις πιο δημοφιλείς επιλογές το καλοκαίρι. Ακόμα όμως και καθήμενοι, όσοι έχουν κάποια πάθηση στη σπονδυλική στήλη μπορεί να νιώσουν πόνο και ο λόγος είναι ότι τα καθίσματα στους χώρους αυτούς δεν της προσφέρουν στήριξη. 

Ο κανόνας της αποφυγής της αδράνειας και της χρήσης μαξιλαριού ισχύει και γι’ αυτούς. 

Κηπουρική 

Η ενασχόληση με τον κήπο είναι για κάποιους ψυχική ανάγκη, ενώ για άλλους αναγκαιότητα. Οι διακοπές στο εξοχικό προϋποθέτουν την περιποίησή του, που για πολλούς γίνεται με εντατική προσπάθεια στον ελάχιστο διαθέσιμο χρόνο. Ουσιαστικά, όμως, η κηπουρική είναι μια μορφή άσκησης και προϋποθέτει καλή φυσική κατάσταση και δυνατούς μυς της σπονδυλικής στήλης. Διαφορετικά, εργασίες όπως το σκάψιμο (π.χ. για τον καθαρισμό των χόρτων), μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμούς και οξεία οσφυαλγία. Η προθέρμανση, καθώς και τα διαλείμματα για ξεκούραση και ενυδάτωση ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο. 

Ύπνος 

Ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος το καλοκαίρι και η επιθυμία για περιπέτειες, διασκέδαση, για συναντήσεις με φίλους ή απλώς για απόλαυση του έναστρου ουρανού κλέβει πολλές φορές ώρες από τον ύπνο. Η στέρηση της ξεκούρασης της σπονδυλικής στήλης, το κακό στρώμα (συχνό πρόβλημα στα καταλύματα) και η κακή στάση ύπνου είναι λόγοι οσφυαλγίας. Ο ποιοτικός και ποσοτικός ύπνος περιορίζουν τις πιθανότητες εμφάνισης ή επιδείνωσης του πόνου. 

Διατροφή, ενυδάτωση, αλκοόλ 

Το πρόχειρο φαγητό έχει την τιμητική του αυτήν την εποχή. Παγωτά λόγω ζέστης, μπισκότα για το ταξίδι, τυρόπιτες για πρωινό, πίτσα το βράδυ με τους φίλους είναι συνήθειες που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον πόνο στην μέση. Και ο λόγος είναι ότι αυξάνουν τη φλεγμονή και την πιθανότητα έξαρσης του πόνου. Η  σωστή διατροφή με φρούτα, λαχανικά και άπαχες πρωτεΐνες  μπορεί να αποτρέψουν αυτό το ενδεχόμενο.

Η αφυδάτωση είναι, επίσης, μια απειλή. Τόσο οι υψηλές θερμοκρασίες που προκαλούν εφίδρωση, όσο και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ το καλοκαίρι που είναι διουρητική, στερούν από τον οργανισμό τις ποσότητες νερού που είναι αναγκαίες για τη διατήρηση της καλής υγείας των δίσκων της σπονδυλικής στήλης. Η κατανάλωση άφθονων ποσοτήτων νερού και φυσικών χυμών (1 ποτήρι ανά δίωρο) αποτρέπει την αφυδάτωση. 

Κάπνισμα 

Το κάπνισμα είναι μια επιβλαβής συνήθεια για το σύνολο του οργανισμού, συνεπώς και για τη σπονδυλική στήλη. Συμβάλλει έμμεσα στην ανάπτυξη εκφυλιστικών προβλημάτων της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αφού η αθηροσκλήρωση που προκαλεί μειώνει τη ροή του αίματος και τα θρεπτικά συστατικά που διοχετεύονται στους μεσοσπονδύλιους δίσκους και τις αρθρώσεις της και προάγει την ανάπτυξη του χρόνιου πόνου σε αυτήν. Επομένως, η χαλαρή διάθεση δεν πρέπει να οδηγεί σε αύξηση του αριθμού των τσιγάρων, αλλά, αντιθέτως, στη διακοπή του καπνίσματος. «Στη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων ο πόνος στη μέση μπορεί να ανακουφιστεί με απλά παυσίπονα και διατάσεις, αλλά σε άλλους η οξεία οσφυαλγία και ο χρόνιος πόνος στη μέση και τη σπονδυλική στήλη δεν υποχωρεί εύκολα και μπορεί να καταστρέψει πολλές διασκεδαστικές εμπειρίες.

Γι’ αυτούς υπάρχουν μη χειρουργικές μέθοδοι, όπως οι ενδοτρηματικές,  περινευρικές και επισκληρίδιες εγχύσεις, που μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή των ερεθισμένων νωτιαίων νεύρων και να ανακουφίσουν την οσφυαλγία και την ισχιαλγία. Υπάρχει, ωστόσο περιορισμός στον αριθμό των επιτρεπόμενων ενέσεων ανά έτος. Όσοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη απ’ ότι μπορεί να καλύψουν οι εγχύσεις, θα πρέπει να σκεφθούν τη χειρουργική αντιμετώπιση της υφιστάμενης πάθησης, η οποία δίνει οριστική και μόνιμη απαλλαγή από τον πόνο», καταλήγει ο δρ Σταραντζής.