Πρόληψη και αντιμετώπιση των εποχικών λοιμώξεων

Λόγω απότομων αλλαγών στις καιρικές συνθήκες, αυτή την εποχή παρατηρούμε αύξηση των λοιμώξεων, όπως του κοινού κρυολογήματος και άλλων ιογενών ή βακτηριακών λοιμώξεων, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν σε μικρό βαθμό την καθημερινότητα των ατόμων που νοσούν. «Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου χρειάζεται λήψη αντιβιοτικών, καθώς και αυστηρή ανάπαυση και καλή διατροφή για να μην υπάρξει υποτροπή», δηλώνει η κ. Χρυσούλα Λιάρου Διευθύντρια Παθολόγος στο Μetropolitan Hospital. 

Λοιμώξεις του αναπνευστικού 

Οι αναπνευστικές λοιμώξεις αποτελούν μία από τις πιο διαδεδομένες κατηγορίες νοσημάτων που επηρεάζουν ή ακόμη και απειλούν την υγεία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως. «Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα όπως συνάχι, βήχα, πονόλαιμο ή πυρετό, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε μολυνθεί από κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. Αυτές οι λοιμώξεις περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων, από το απλό κρυολόγημα έως την πνευμονία και παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αντιμετώπισή τους τις τελευταίες δεκαετίες, η ανθεκτικότητα και η μετάλλαξη των μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά αποτελούν αυξανόμενο πρόβλημα. Η ανεξέλεγκτη χρήση αντιβιοτικών, μάλιστα, έχει οδηγήσει στην εμφάνιση νέων παθογόνων παραγόντων και μεταλλάξεων. Είναι πλέον παγκοσμίως αποδεκτό, ότι η λήψη αυθαίρετης θεραπείας με αντιβιοτικά δεν οδηγεί στα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς η αντίσταση των μικροοργανισμών αυξάνεται», αναφέρει η ειδικός. 

Κατηγορίες των λοιμώξεων του αναπνευστικού 

Οι λοιμώξεις αναπνευστικού χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες:

Λοιμώξεις ανωτέρου αναπνευστικού

Αυτές οι λοιμώξεις οφείλονται συνήθως σε ιούς, επηρεάζουν το φάρυγγα, το λάρυγγα, τις αμυγδαλές και ονομάζονται αντιστοίχως φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα. Άλλα συνηθισμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν τη γρίπη, την ιγμορίτιδα και την ωτίτιδα. Επίσης, η λοιμώδης μονοπυρήνωση ανήκει σε αυτήν την κατηγορία.

Λοιμώξεις κατωτέρου αναπνευστικού

Αυτές οι λοιμώξεις επηρεάζουν τους πνεύμονες και την τραχεία. Είναι πιο σοβαρές και συνήθως προκαλούνται από μικρόβια, αλλά και από ιούς, γι’ αυτό και πολλές φορές απαιτείται νοσοκομειακή νοσηλεία. Παραδείγματα αυτών των λοιμώξεων περιλαμβάνουν την πνευμονία, την τραχειΐτιδα, την τραχειοβρογχίτιδα, τη βρογχίτιδα (τόσο οξεία όσο και χρόνια), καθώς και την επιδείνωση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). 

Αιτίες εμφάνισης αυτών των λοιμώξεων 

Οι παράγοντες που προκαλούν τις λοιμώξεις ανήκουν στις παρακάτω ομάδες μικροοργανισμών:

• Ιοί
• Μικρόβια
• Μύκητες
• Παράσιτα 

Ποια συμπτώματα εμφανίζει ο ασθενής; 

«Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία της λοίμωξης και την κατάσταση του ατόμου, όπως η ηλικία και η ύπαρξη άλλων παθολογικών παθήσεων. Για παράδειγμα, το κοινό κρυολόγημα προκαλεί αρχικά αίσθημα ξηρότητας στο στόμα και τη μύτη, ακολουθούμενο από ρινική καταρροή, υπεραιμία οφθαλμών, βήχα και φτάρνισμα, ενώ συνήθως δεν υπάρχει πυρετός. Η γρίπη, από την άλλη πλευρά, προκαλεί υψηλό πυρετό, έντονη κόπωση, πόνους στα κόκαλα, στις αρθρώσεις και τους μύες, με συνήθη επιπλοκή την πνευμονία. Οι λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού, όπως η τραχειοβρογχίτιδα και η πνευμονία, προκαλούν κυρίως κατάπτωση, πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες και βήχα, ενώ πολλές φορές προσβάλλουν το φάρυγγα και τον λάρυγγα παράλληλα, προκαλώντας αντίστοιχα συμπτώματα», εξηγεί η κ. Λιάρου. 

Πώς γίνεται η διάγνωση; 

«Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γίνει σωστή διάγνωση της λοίμωξης, καθώς αυτή θα καθορίσει την κατάλληλη θεραπεία. Πέρα από τα συμπτώματα, η γενική κατάσταση του ασθενούς μπορεί να δώσει σημαντικές ενδείξεις. Για παράδειγμα, η έντονη κόπωση, η έλλειψη όρεξης ή η μειωμένη δραστηριότητα ενδέχεται να υποδεικνύει μικροβιακή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού. Αντίστοιχα, η διατήρηση της δραστηριότητας και του ενδιαφέροντος για φαγητό είναι συνήθως ενδεικτική της ιογενούς λοίμωξης, ακόμη και αν ο ασθενής παρουσιάζει υψηλό πυρετό. Η εξέλιξη της νόσου παίζει επίσης κρίσιμο ρόλο, καθώς μια ξαφνική επιδείνωση των συμπτωμάτων ενδέχεται να υποδεικνύει μικροβιακή λοίμωξη. Αντίστοιχα, εάν ένα μέλος της οικογένειας αρρωστήσει την ίδια περίοδο ή υπάρχουν περιστατικά λοίμωξης στον χώρο εργασίας, είναι πιθανόν να πρόκειται για ιογενή λοίμωξη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απλές εργαστηριακές εξετάσεις, όπως η γενική ανάλυση του αίματος, μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες. Για παράδειγμα, η ύπαρξη αυξημένου αριθμού λευκών αιμοσφαιρίων, κυρίως πολυμορφοπύρηνων, μπορεί να υποδείξει μικροβιακή λοίμωξη. Επιπλέον, η ακτινογραφία θώρακος και η κλινική εξέταση από τον γιατρό αποτελούν σημαντικά μέσα για τη διάγνωση», επισημαίνει.

Αντιμετώπιση των λοιμώξεων 

«Ο βασικός στόχος της θεραπείας κατά των λοιμώξεων είναι πρωτίστως η ανακούφιση των συμπτωμάτων όσο το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει τη λοίμωξη. Πρώτη και πιο σημαντική προϋπόθεση είναι η ανάπαυση. Στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, συνήθως δεν υπάρχει καθορισμένη θεραπεία και συχνά ο ασθενής ανακάμπτει από μόνος του μετά από μερικές ημέρες. 

Οι πιο χρήσιμες θεραπείες που προτείνει η ιατρός σε αυτές τις περιπτώσεις είναι:

• Χορήγηση αντιπυρετικών για τη μείωση του υψηλού πυρετού και την ανακούφιση των πόνων και των κεφαλαλγιών.
• Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών για την αποφυγή αφυδάτωσης, ιδίως σε περιπτώσεις πυρετού.
• Διακοπή του καπνίσματος, καθώς οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού και οι πνευμονοπάθειες είναι συχνότερες και πιο σοβαρές στους ασθενείς που καπνίζουν». 

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε τις λοιμώξεις του αναπνευστικού; 

Ένα σημαντικό θέμα που αφορά τις λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι ο τομέας της πρόληψης. Είναι δύσκολο να προλάβουμε μια λοίμωξη λόγω του μεγάλου αριθμού ιών που μπορούν να την προκαλέσουν και του γεγονότος ότι πολλοί εξ’ αυτών κυκλοφορούν ελεύθερα στο περιβάλλον. Ωστόσο, υπάρχουν συστάσεις που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού που προκαλεί τη λοίμωξη. «Αρχικά, τονίζει η κ. Λιάρου, «απαιτείται προσοχή και επιμελής τήρηση των κανόνων υγιεινής. Σε περίπτωση λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, είναι σημαντικό να αποφεύγεται η πολύ κοντινή επαφή με άλλα άτομα και φυσικά η σωματική επαφή. Πρέπει να πλένονται συχνά τα χέρια με σαπούνι και νερό, καθώς πολλοί ιοί μεταδίδονται ακόμη και με την απλή χειραψία. Δεν πρέπει οι ασθενείς, να μοιράζονται τα ίδια αντικείμενα υγιεινής (όπως πετσέτες) ή οικιακά σκεύη με άλλα άτομα. Τα παιδιά που νοσούν από λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού δεν πρέπει να μοιράζονται τα παιχνίδια τους με άλλα παιδιά και σαφώς να πλένονται τα παιχνίδια μετά τη χρήση τους. Τέλος, η σωστή διατροφή με φρέσκα φρούτα και λαχανικά και η τακτική άσκηση, έχουν ευεργετικές επιδράσεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που γυμνάζονται πέντε ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα έχουν μειωμένο κίνδυνο να αναπτύξουν λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, σε σχέση με αυτούς που δεν γυμνάζονται ή γυμνάζονται λιγότερο. Ακόμα και αν νοσήσουν, τα συμπτώματα είναι πιθανότατα λιγότερο σοβαρά σε σύγκριση με αυτούς που γυμνάζονται λιγότερο», καταλήγει.