Παίρνεις φάρμακα; Μάθε πώς να τα παίρνεις σωστά

Τα μπέρδεψα. Τα ξέχασα. Τα ανάμειξα. Πήρα λάθος δόση. Τα πήρα το βράδυ, ενώ έπρεπε το πρωί…

Υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι να τα κάνεις κάποια στιγμή «μαντάρα» με τα φάρμακά σου, ειδικά όταν η καθημερινή σου ρουτίνα διαταράσσεται ξαφνικά από μια πολύπλοκη φαρμακευτική αγωγή. Η σωστή λήψη των φαρμάκων είναι εξαιρετικά σημαντική για να αποφύγεις δυσάρεστες εκπλήξεις που ενδεχομένως θα μπορούσαν να επιβαρύνουν περαιτέρω, αντί να αποκαταστήσουν, την υγεία σου.

Τα 5 πιο κοινά λάθη στη λήψη φαρμάκων

Παίρνεις το φάρμακο όποτε σε βολεύει
Για κάποια φάρμακα, ο χρόνος που θα τα πάρεις είναι καθοριστικός για την αποτελεσματικότητά τους. Η ικανότητα του σώματος να απορροφήσει ένα φάρμακο μπορεί να εξαρτάται από την τροφή. Για παράδειγμα, ένα φάρμακο πρέπει να το πάρεις με άδειο στομάχι. Αν δεν το κάνεις, αυτό μπορεί να μην απορροφηθεί πλήρως από τον οργανισμό σου. Κάποιο άλλο, ίσως χρειάζεται να το παίρνεις μαζί με ένα γεύμα. Εάν πάλι χρειαστεί να πάρεις περισσότερα από ένα φάρμακα, όσο βολικό κι αν θα ήταν να τα παίρνεις ταυτόχρονα, ο τρόπος δράσης τους ίσως επηρεαζόταν, κάνοντάς το ένα ή το άλλο ισχυρότερο ή λιγότερο δραστικό. Συμβουλέψου τον γιατρό σου ή τον φαρμακοποιό για το πότε πρέπει να παίρνεις ένα φάρμακο, μπορεί να μην έχει σημασία, μπορεί όμως και να είναι ένας καθοριστικός παράγοντας.

Αγνοείς τις αλληλεπιδράσεις 
Κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένες τροφές ή με μη συνταγογραφούμενα φάρμακα ή με συμπληρώματα διατροφής. Αλληλεπίδραση σημαίνει όταν ένα φάρμακο επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο δρα κάποιο άλλο. Και κανείς δεν ξέρει την καθημερινότητά σου καλύτερα από εσένα. Για παράδειγμα, ταυτόχρονα με ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο μπορεί εσύ να παίρνεις ένα κοινό αναλγητικό για το επίμονο «πιάσιμο» στη μέση. Θα αλληλεπιδράσει αυτή η συνταγή με τα συστατικά του αναλγητικού; Επιπλέον, υπάρχουν κάποιες ουσίες σε φάρμακα, οι οποίες αλληλεπιδρούν με θρεπτικά συστατικά ή βιταμίνες που υπάρχουν στις τροφές, όπως η βιταμίνη Κ που βρίσκεται σε υψηλές ποσότητες στα φυλλώδη λαχανικά και η οποία αλληλεπιδρά, για παράδειγμα, με συγκεκριμένα φάρμακα που αντιμετωπίζουν τις θρομβώσεις. Η παράλληλη λήψη τους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κάποια αιμορραγίας.

Δεν θυμάσαι αν το πήρες
Καλύτερα να μην βρεθείς να αμφιβάλεις για το αν πήρες ή όχι το φάρμακό σου. Και εδώ θα βοηθούσε, σίγουρα, να έχεις ένα σύστημα: Κράτησε το φάρμακο που πρέπει να πάρεις δίπλα σε κάτι που χρησιμοποιείς καθημερινά. Για παράδειγμα, αν πρέπει να πάρεις κάποιο χάπι νωρίς το πρωί, φύλαξέ το δίπλα στην καφετιέρα σου. Δυο διαφορετικά σημεία στον πάγκο της κουζίνας, στην εταζέρα του μπάνιου ή στο γραφείο σου, θα σου έλυναν επίσης την απορία αν το πήρες ή όχι. Μόλις πάρεις ένα φάρμακο, μετακίνησε τη συσκευασία του στο σημείο εκείνων που έχεις «ήδη πάρει». Υπάρχουν και οι θήκες «οργάνωσης» χαπιών που έχουν χωρισμένα τμήματα για κάθε ημέρα της εβδομάδας. Έτσι γνωρίζεις πάντα, όχι μόνο ποια χάπια πρέπει να πάρεις σήμερα, αλλά και αν όντως τα έχεις πάρει όλα.

Σταματάς νωρίτερα την αγωγή
Είτε λόγω κάποιας παρενέργειας που σε ανησυχεί ή επειδή άρχισες να νοιώθεις καλύτερα ή ακόμα και επειδή ένα φάρμακο δεν σου είναι ευχάριστο, ας πούμε, στη γεύση, αποφασίζεις να διακόψεις νωρίτερα μια συγκεκριμένη αγωγή. Είναι όμως σημαντικό να λαμβάνεις τα φάρμακα όπως και για όσο χρόνο ακριβώς σού έχουν συνταγογραφηθεί.  Η πρόωρη διακοπή ενός αντιβιοτικού, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης μιας ανθεκτικής στη θεραπεία λοίμωξης. Εάν θέλεις να διακόψεις ένα φάρμακο ή να το αλλάξεις με κάποιο αντίστοιχης δράσης, συμβουλέψου τον γιατρό σου για τους κινδύνους ή τις εναλλακτικές επιλογές.

Δεν τα αποθηκεύεις σωστά
Αν υπάρχει «φαρμακείο» μέσα στο σπίτι, το πιθανότερο είναι να βρίσκεται κάπου μέσα στο μπάνιο σου και δεν θα μπορούσες να φυλάξεις σε χειρότερο σημείο τα φάρμακά σου. Πιστολάκι μαλλιών, πλυντήριο, υδρατμοί από τα ντους που κάνεις καθημερινά, η συχνά ζεστή και υγρή ατμόσφαιρα που δημιουργείται στο μπάνιο μπορεί να επηρεάσει τη σύσταση και τις δραστικές ουσίες των ευαίσθητων φαρμάκων, καθιστώντας τα με τον καιρό, αναποτελεσματικά. Το ντουλαπάκι των αυτοκινήτων ή το περβάζι του παραθύρου της κουζίνας, επίσης δεν είναι ιδανικά για να φυλάς τα φάρμακά σου. Διάλεξε ένα σημείο ξηρό και δροσερό που δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τον ήλιο ή άλλες πηγές θερμότητας. Ένα ντουλάπι στην κουζίνα ή στο υπνοδωμάτιο είναι η καλύτερη επιλογή. Και φροντίζεις πάντα να μην έχουν πρόσβαση σε αυτό μικρά παιδιά με μεγάλη περιέργεια ή τα εξίσου περίεργα αγαπημένα σου τετράποδα. 

Λήψη φαρμάκων: Πώς να αποφύγεις τα λάθη (και τις σοβαρές επιπτώσεις τους)

Εάν λαμβάνεις φάρμακα καθημερινά, φτιάξε μια λίστα αυτών και φρόντισε να είναι πάντα «ενημερωμένη», ώστε ανά πάσα στιγμή ή σε κάποια έκτακτη περίπτωση να γνωρίζει ο φαρμακοποιός ή ο γιατρός για τα φάρμακα που λαμβάνεις συστηματικά.

Και μιλώντας για φαρμακοποιούς, εκτός από κάτι έκτακτο, είναι καλό να προμηθεύεσαι πάντα τα φάρμακά σου από ένα συγκεκριμένο φαρμακείο και τον «δικό» σου φαρμακοποιό, ο οποίος έχει εξοικειωθεί με τις ανάγκες σου και θα μπορεί να σε συμβουλέψει μια δεδομένη στιγμή για τυχόν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις ενός σκευάσματος, με τα φάρμακα που συνήθως παίρνεις.

Μείνε στα «δικά σου». Μην παίρνεις φάρμακα που έχουν συνταγογραφηθεί για κάποιον άλλο, γνωστό, φίλο ή συγγενή, επειδή θεωρείς ότι έχεις εμφανίσει παρόμοια συμπτώματα ή τα έχεις κι εσύ ανάγκη. Κάποια χάπια ή συσκευασίες ή ονόματα φαρμάκων μοιάζουν, επίσης, πολύ μεταξύ τους που θα μπορούσες εύκολα να τα μπερδέψεις. Αν ζουν περισσότεροι από ένας μέσα στο σπίτι, καλό είναι να φυλάει ο καθένας τα φάρμακά του σε διαφορετικό σημείο. Γράψε όνομα ή φτιάξε το δικό σου σημάδι, ώστε να ξεχωρίζεις τα φάρμακά σου από εκείνα του «συγκάτοικου».

Διάβαζε πάντα τις οδηγίες χρήσης και την ενδεδειγμένη δοσολογία. Οι δυο κουταλιές της σούπας αντιβηχικό διαφέρουν πολύ από τα δυο κουταλάκια του γλυκού… Σε όλα τα φάρμακα αναγράφεται η συνιστώμενη δοσολογία και κάποια παρέχουν ήδη δοσομετρητές για την αποφυγή τέτοιων «λαθών». Στην περίπτωση που δεν υπάρχει στη συσκευασία δοσομετρητής, ρώτησε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου για τον πιο αξιόπιστο τρόπο μέτρησης. Να θυμάσαι, οι δοσολογίες των ρευστών φαρμάκων δεν έχουν οριστεί με βάση τα… μεγέθη των κουταλιών οικιακής χρήσης.

Μην λαμβάνεις συμπληρώματα διατροφής ή άλλα «κοινά» και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής, χωρίς να έχεις πρώτα συμβουλευτεί τον γιατρό σου.

Αν ξέχασες να πάρεις μια δόση, μην διπλασιάζεις την επόμενη, όπως δεν πρέπει να διακόπτεις τη λήψη ενός φαρμάκου χωρίς την έγκριση ή την καθοδήγηση του γιατρού σου.

Ταξινόμησε τα φάρμακα (και τις δόσεις) ανά ημέρα ή εβδομάδα χρησιμοποιώντας τις πολύ πρακτικές θήκες φαρμάκων. Μια ματιά αρκεί για να βεβαιωθείς πως έχεις (ή δεν έχεις) πάρει τα φάρμακα που έπρεπε να πάρεις μέσα στη μέρα. Ένα σημειωματάριο επίσης, θα μπορούσε να κάνει την ίδια καλή δουλειά, αρκεί να θυμάσαι να σημειώνεις κάθε φορά ότι πήρες το φάρμακό σου… Μια υπενθύμιση στο κινητό είναι ένας ακόμη τρόπος να μην ξεχνάς να παίρνεις τα φάρμακά σου τη ώρα που πρέπει.

Φύλαξε όλα τα φάρμακα σε συγκεκριμένο σημείο, σύμφωνα πάντα και με τις οδηγίες αποθήκευσής τους που αναγράφονται στην περιγραφή του φαρμάκου.

Θα μπορούσε να συμβεί: 

«Πήρα ένα σιρόπι για τον βήχα και ένα ακόμη φάρμακο για τα συμπτώματα του κρυολογήματος και είδα μετά πως κάποιες από τις δραστικές τους ουσίες είναι ίδιες»…

Πολλά, ευρείας κυκλοφορίας και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, για το βήχα, για παράδειγμα ή το απλό κρυολόγημα, έχουν παρόμοια σύνθεση. Κάποια φάρμακα για την αντιμετώπιση των αλλεργιών, μπορεί επίσης να έχουν ίδιες δραστικές ουσίες με εκείνα του κρυολογήματος. Παυσίπονα, αντιπυρετικά, αντιισταμινικά (για το φτέρνισμα), αποσυμφορητικά, αντιβηχικά… εύκολα παίρνεις «υπερβολικές» δόσεις δραστικών ουσιών.

Το σωστό είναι:

• Αν σε ταλαιπωρεί βήχας, θα πάρεις αντιβηχικό. Μην επιλέγεις ένα φάρμακο που έχει επίσης αποσυμφορητική και παυσίπονη δράση.
• Πριν καταφύγεις σε έναν «συνδυασμό» φαρμάκων, διάβασε προσεκτικά και σύγκρινε τα δραστικά τους στοιχεία. Για παράδειγμα, εάν ένα φάρμακο περιέχει «ακεταμινοφαίνη» (αλλιώς παρακεταμόλη), μην πάρεις κι άλλο φάρμακο που περιέχει και αυτό ακεταμινοφαίνη.
• Διάβασε τις προειδοποιήσεις και τις αντενδείξεις. Για παράδειγμα, άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση ενδέχεται να μην μπορούν να πάρουν ένα συγκεκριμένο αποσυμφορητικό.
• Πάρε το φάρμακο για όσο χρόνο και στις δοσολογίες που συνέστησε ο γιατρός. Η υπερβολική λήψη δεν θα σε κάνει να αισθανθείς καλύτερα σε λιγότερο χρόνο.

Μην κάνεις ποτέ του κεφαλιού σου, επειδή άκουσες ή διάβασες ή σου είπαν για κάποιο φάρμακο ή κάποιο θαυματουργό συμπλήρωμα διατροφής. Πριν πάρεις οποιοδήποτε σκεύασμα, από το πιο «αθώο» μέχρι το πιο εξειδικευμένο, συμβουλέψου τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου.