Επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία και η συμβολή της βιώσιμης ανάπτυξης

Οι σοβαρές επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Υγεία καθώς και η συμβολή της βιώσιμης ανάπτυξης στη δημιουργία αξίας τόσο για το περιβάλλον όσο και για τους ασθενείς, συζητήθηκαν στο πλαίσιο εκδήλωσης, που διοργάνωσε η βιοφαρμακευτική εταιρεία Chiesi Hellas, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Στην εκδήλωση συμμετείχαν Επαγγελματίες Υγείας, ειδικοί σε θέματα Περιβάλλοντος καθώς και εκπρόσωποι της Πολιτείας και της φαρμακοβιομηχανίας, προκειμένου να γίνει σαφές το μήνυμα ότι το κλίμα και η υγεία είναι αλληλένδετα και ότι πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα πολιτικές και δράσεις για την αντιστροφή της κλιματικής κρίσης με την υποστήριξη και την προσπάθεια όλων των ενδιαφερόμενων μερών. 

Η Chiesi υποστηρίζει πλήρως τις στρατηγικές για την απαλλαγή από τον άνθρακα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, με τελικό στόχο να συμβάλει στην υγεία και την ευημερία αλλά και στη διασφάλιση της δυνατότητας ελεύθερης επιλογής θεραπείας των ασθενών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της δέσμευσης είναι ότι ήδη από το 2019 ο Όμιλος ανακοίνωσε επενδυτικό πλάνο (πρόγραμμα «Carbon MinimalInhaler») κόστους 350 εκατ. ευρώ για την εισαγωγή του πρώτου pMDI (δοσιμετρική συσκευή εισπνοής υπό πίεση), με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα για τη θεραπεία του άσθματος και της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) έως το 2025, αντικαθιστώντας το τρέχον προωθητικό υδροφθοράνθρακα (HFA 134a) με νέο προωθητικό (HFA 152a). Η Chiesi αναπροσαρμόζει τις δραστηριότητές της με σκοπό να μειώσει τις έμμεσες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 90%. Στις δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνεται και η επένδυση σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον συσκευές pMDI.

Την εκδήλωση, που συντόνισε η δημοσιογράφος, κα. Νίκη Λυμπεράκη, χαιρέτισε ο κ. Σταύρος Γ. Θεοδωράκης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Chiesi Ελλάδας και Κύπρου. 

Την εναρκτήρια ομιλία της εκδήλωσης πραγματοποίησε ο κ. Γιάννης Μανιάτης, Καθηγητής του Πανεπιστηµίου Πειραιά &πρ. Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιµατικής Αλλαγής, αναλύοντας τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο. Μεταξύ άλλων, ο κ. Μανιάτης αναφέρθηκε στην πρόσφατη απόφαση της Παγκόσμιας Διάσκεψης για το Κλίμα του ΟΗΕ (COP28) για την σταδιακή εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων αλλά και στη μεγάλη πρόκληση που αποτελεί η Πράσινη Μετάβαση για την Ελλάδα, όχι μόνο με εισαγωγές έτοιμων προϊόντων αλλά και με παραγωγή και εξαγωγές πράσινων ελληνικών. Στο πρώτο στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Υγεία και Βιωσιμότητα», ο λόγος δόθηκε στους Επαγγελματίες Υγείας, προκειμένου να συζητηθεί η συσχέτιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και άλλων επιβαρυντικών παραγόντων, όπως το κάπνισμα, με την επιδείνωση της αναπνευστικής υγείας και την περιβαλλοντική επιβάρυνση. 

Ο κ. Στυλιανός Λουκίδης, Καθηγητής Πνευµονολογίας& Πρόεδρος της ΕΠΕ, δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι η επιστημονική εταιρεία συντάσσεται πλήρως με την εν εξελίξει αναθεώρηση της Οδηγίας για την ποιότητα του αέρα του περιβάλλοντος και την πλήρη ευθυγράμμιση των νέων οριακών τιμών ατμοσφαιρικής ρύπανσης βάσει των πρόσφατων σχετικών κατευθυντήριων γραμμών του ΠΟΥ και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Την ίδια στιγμή, καλεί τους γιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας σε όλο τον κόσμο να λειτουργήσουν ως «πρότυπα» για την προστασία του πλανήτη και της υγείας των ανθρώπων που ζουν και εξαρτώνται από αυτόν. 

Η κα. Παρασκευή Κατσαούνου, Αν. Καθηγήτρια Πνευµονολογίας & Μέλος ∆.Σ. της ΕΠΕ, επισήμανε ότι το κάπνισμα παύει πλέον να αφορά μόνο το άτομο και γίνεται «πρόβλημα υγείας» του πλανήτη, παραθέτοντας στοιχεία που καταδεικνύουν την περιβαλλοντική επιβάρυνση από το κάπνισμα. Επιπλέον, αναφέρθηκε στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός καπνιστή, που καπνίζει ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα για 50 έτη, το οποίο αφορά 5,1 τόνους εκπομπών ισοδύναμων με διοξείδιο του άνθρακα, κατανάλωση 1.355m3 νερού και κατανάλωση ενέργειας ισοδύναμης με την ηλεκτροδότηση ενός νοικοκυριού στην Ινδία για 15 έτη. 

Στις σοβαρές συνέπειες που μπορεί να έχει στα παιδιά και τους εφήβους με αλλεργικό άσθμα η υπερθέρμανση του πλανήτη - με την επακόλουθη παράταση των εποχών γυρεοφορίας-, αναφέρθηκε ο κ. Εµµανουήλ Παρασκάκης, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής & Πρόεδρος της Ελληνικής Παιδοπνευµονολογικής Εταιρείας, ο οποίος σημείωσε ότι οι παιδίατροι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή και την προώθηση στρατηγικών για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και την παροχή εκπαίδευσης στα παιδιά και τους φροντιστές τους. 

Η συζήτηση κατά τη δεύτερη ενότητα της εκδήλωσης με θέμα «Καινοτομία και Βιωσιμότητα» επικεντρώθηκε στην ανάγκη απαλλαγής των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης από τον άνθρακα, τη συμβολή της φαρμακοβιομηχανίας μέσω της καινοτομίας, πάντα με επίκεντρο τη διασφάλιση της υγείας και ποιότητας ζωής των ασθενών. 

Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Δρ. Στέλιος Κυµπουρόπουλος, Ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος & μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, αναφέρθηκε στην αναθεώρηση του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τα φθοριούχα αέρια θερμοκηπίου (F-Gases), η οποία επικυρώθηκε πρόσφατα με ψήφο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τόνισε, παράλληλα, την ανάγκη για πολιτικές και πρωτοβουλίες, που λαμβάνουν υπόψη ένα ολοκληρωμένο όραμα βιωσιμότητας, διασφαλίζοντας ότι διατηρείται η ποιότητα της φροντίδας των ασθενών και ότι οι πόροι χρησιμοποιούνται προς όφελος της κοινωνίας και του πλανήτη.

Στο πλαίσιο της συζήτησης παρουσιάστηκαν και τα αποτελέσματα έρευνας σχετικά με το αποτύπωμα των εκπομπών προωθητικών αερίων που χρησιμοποιούνται στις συσκευές pMDI στην Ελλάδα, η οποία ανατέθηκε από την Chiesi Hellas στο Εργαστήριο Ατμοσφαιρικών αιωρούμενων Σωματιδίων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Σύμφωνα με την έρευνα, οι εκπομπές αυτών των προωθητικών αερίων σε εθνικό επίπεδο αντιπροσωπεύουν το 0,05% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παρά το γεγονός ότι το ποσοστό είναι μικρό, δράσεις, όπως η αντικατάσταση των χρησιμοποιούμενων αερίων με αέρια περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον, έχει ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των εκπομπών, έως και 95%. 

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο κ. Μιχάλης Λαζαρίδης, Καθηγητής Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Κλιματικών Αλλαγών του Πολυτεχνείου Κρήτης, υπογράμμισε ότι οι δράσεις για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου θα έχουν και παράπλευρα οφέλη εκτός από το κλίμα, καθώς για παράδειγμα η μείωση των συγκεντρώσεων των αέριων ρύπων, θα έχει άμεση θετική επίδραση στη δημόσια υγεία. Από την πλευρά του, ο ∆ρ. Θόδωρος Γλυτσός, Ερευνητής στα Εργαστήρια Ατμοσφαιρικών Αιωρούμενων Σωματιδίων & Δομημένου Περιβάλλοντος-Διαχείρισης Ενέργειας του Πολυτεχνείου Κρήτης, ανέλυσε περισσότερο το ζήτημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που σχετίζεται με τις ανθρωπογενείς εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, όπως είναι τα F-gases, στην κατηγορία των οποίων ανήκουν και τα προωθητικά αέρια που χρησιμοποιούν οι - σημαντικές για τη θεραπεία και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με άσθμα και ΧΑΠ - συσκευές pMDI. 

Ο MSc ∆ηµήτρης Κοντοπίδης, Πρόεδρος του European Lung Foundation, ιδρυτής του “Patients Hub” & Υπεύθυνος Ψηφιακής Υγείας της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος, τόνισε και εκείνος με τη σειρά του ότι οι πολιτικές Υγείας, η προστασία του περιβάλλοντος, η καινοτομία και η βιωσιμότητα είναι αξίες αλληλένδετες. Υπογράμμισε δε, ότι για να επιτευχθεί η συμμόρφωση του ασθενή και κατά συνέπεια η καλύτερη αξιοποίηση των πεπερασμένων πόρων στην Υγεία, με όρους αποδοτικότητας και δικαιοσύνης χρειαζόμαστε patientdriven πολιτικές, με τους ασθενείς να συμμετέχουν ως experts στον σχεδιασμό, υλοποίηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών Υγείας. 

Κλείνοντας τη συζήτηση, η κ. Sara Panigone, Sustainable Device Transition Leader του Chiesi Group, υπογράμμισε ότι η Chiesi ως εταιρεία Benefit Corporation, στοχεύει, όσον αφορά την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στην επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών αερίων έως το 2035. Για την επίτευξη του στόχου αυτού υιοθετεί συγκεκριμένες και μετρήσιμες δράσεις, όπως είναι το πρόγραμμα «Carbon MinimalInhaler» ενώ παράλληλα εξακολουθεί να επενδύει σε εναλλακτικές συσκευές εισπνοής και να υποστηρίζει πλήρως τις στρατηγικές για την απαλλαγή από τον άνθρακα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. 

Η Chiesi υποστηρίζει πλήρως τις στρατηγικές για την απαλλαγή από τον άνθρακα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, ενώ παράλληλα καλεί τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να διασφαλίσουν ότι αυτές δεν περιορίζουν τις θεραπευτικές επιλογές και δεν εμποδίζουν την έγκαιρη πρόσβαση και τη διαθεσιμότητα των θεραπειών. Η ποιότητα της περίθαλψης του ασθενούς και η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής θεραπείας δεν πρέπει να διακυβεύονται.

Κεντρική φωτογραφία: Από αριστερά: Παρασκευή Κατσαούνου, Αν. Καθηγήτρια Πνευµονολογίας & Μέλος ∆.Σ. της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στυλιανός Λουκίδης, Καθηγητής Πνευµονολογίας & Πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Νίκη Λυμπεράκη, δημοσιογράφος, Εµµανουήλ Παρασκάκης, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής & Πρόεδρος της Ελληνικής Παιδοπνευµονολογικής Εταιρείας, Γιάννης Μανιάτης, Καθηγητής του Πανεπιστηµίου Πειραιά & πρ. Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιµατικής Αλλαγής