Ο Μάθιου Πέρι και η «επιδημία των οπιούχων» – Τι λέει ο ψυχίατρος Ανδρέας Καπονικολός
Στις 28 Οκτωβρίου του 2023 ο ηθοποιός Μάθιου Πέρι βρέθηκε νεκρός, πιθανόν από πνιγμό, στο τζακούζι του σπιτιού του στο Μαλιμπού. Πέθανε μόνος, στα 54 του χρόνια, και ενώ είχε περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του υποφέροντας από χρόνιο εθισμό στα οπιοειδή παυσίπονα. Δεν ήταν ακόμη ένας διάσημος εθισμένος στα παράνομα ναρκωτικά. Δεν έκανε χρήση κοκαΐνης, ηρωίνης, LSD ή κάποιου άλλου παράνομου ναρκωτικού. Ήταν εθισμένος στα νόμιμα ναρκωτικά. Στα συνταγογραφούμενα οπιοειδή παυσίπονα. Αυτά που σκοτώνουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο. Τα ναρκωτικά, παράνομα και νόμιμα, έχουν έναν στόχο. Να σταματήσουν τον ανθρώπινο πόνο. Σωματικό και ψυχικό. Ο εθισμός στα οπιοειδή παυσίπονα χαρακτηρίζεται πια ως επιδημία. Μια επιδημία που δεν κάνει διακρίσεις και τους αφορά όλους, διάσημους και μη, πλούσιους και φτωχούς, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και όχι. Σαρώνει κυρίως στην Αμερική, αλλά «έρχεται» και στην Ευρώπη.
Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαικής Επιτροπής, Ίλβα Γιόχανσον, ανέφερε τον Σεπτέμβριο του ’23 (Politico) πως «η Ευρώπη θα πρέπει να προετοιμαστεί για μια ενδεχόμενη κρίση φαιντανύλης το προσεχές διάστημα». Ενδεικτικά, μόνο το 2022, η φαιντανύλη, πανίσχυρο οπιοειδές, εκτιμάται ότι προκάλεσε 70.000 θανάτους από υπερβολική δόση, από τους συνολικά 106.000 θανάτους στην Αμερική. Σίγουρα αυτό δεν είναι μια καινούργια ιστορία. Ήδη εδώ και 30 χρόνια η Αμερική ζει αυτήν την εθνική επιδημία/τραγωδία. Στα αμερικανικά δικαστήρια εκκρεμούν πάνω από 2.000 μηνύσεις κατά φαρμακευτικών εταιρειών, οι οποίες έχουν πληρώσει εκατομμύρια δολάρια σε εξωδικαστικού συμβιβασμούς.
Το σκάνδαλο: με εξαιρετικό μάρκετινγκ και με συνταγή γιατρού έκαναν πολλούς Αμερικανούς ναρκομανείς. Το 2017 οι ΗΠΑ και άλλες χώρες ανακηρύξαν την κατάχρηση οπιοειδών ως κρίση της δημόσιας υγείας και λαμβάνουν (;) μέτρα για την καταπολέμησή της. Ωστόσο, η «επιδημία των οπιούχων» παραμένει μια μπίζνα δισεκατομμυρίων.
Ο Μάθιου Πέρι και ο εθισμός του στα οπιοειδή παυσίπονα
Ο Μάθιου Πέρι ξεκίνησε να παίρνει Vicodin το 1997 μετά από ένα ατύχημα που είχε με τζετ σκι κατά τη διάρκεια γυρισμάτων για μία ταινία. Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα μπήκε για πρώτη φορά σε κλινική αποτοξίνωσης. Ακολούθησαν σχεδόν 30 χρόνια επαναλαμβανόμενων προσπαθειών απεξάρτησης και εντωμεταξύ στο κοκτέιλ της απελπισίας του προστέθηκε το αλκοόλ και η κατάθλιψη.
Προκειμένου να μοιραστεί την ιστορία του, αλλά κυρίως για να βοηθήσει και άλλους, ο Πέρι κυκλοφόρησε πέρυσι το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Φιλαράκια, εραστές και το μεγάλο φριχτό πράγμα» (εκδόσεις Αθens Bookstore). Ένα βιβλίο στο οποίο γράφει για τα βιώματά του, για τη μάχη με τις εξαρτήσεις, αλλά και για τη βαθιά μοναξιά του.
Ένα βιβλίο που σε συγκινεί και ταυτόχρονα σε κάνει να χαμογελάς, στο οποίο ο Πέρι παρουσιάζει την ιστορία του με γενναία ειλικρίνεια. Προσφέροντας παράλληλα και ένα χέρι βοήθειας σε αυτούς που το χρειάζονται. Η Μάρτα Κάουφμαν, δημιουργός της σειράς «Φιλαράκια», είπε για το βιβλίο: «Μια ωμή, γενναία αυτοβιογραφία που ήθελε κότσια για να γραφτεί. Μας μιλάει για τις εξαρτήσεις του, για τις ασθένειές του και για την παραλυτική μοναξιά του... Στην ουσία του, το βιβλίο αυτό είναι γεμάτο ελπίδα για το μέλλον». Ο ίδιος σε κάθε συνέντευξη που έδινε για την προώθηση του βιβλίου έλεγε πως επιθυμία και σκοπός του ήταν να βοηθάει ανθρώπους. «Αν έρθει σε εμένα ένας εθισμένος και μου ζητήσει βοήθεια, θα απαντήσω “Ναι, ξέρω πώς να το κάνω αυτό. Θα το κάνω για εσένα, ακόμη κι αν δεν μπορώ πάντα να το κάνω για τον εαυτό μου”» δήλωνε. Και το έκανε. Και από ό,τι φαίνεται θα συνεχίσει να το κάνει και μετά θάνατον. Όπως ανακοινώθηκε λίγες ημέρες μετά τον θάνατό του, οι πολύ δικοί του άνθρωποι θα ιδρύσουν το «The Matthew Perry Foundation». Ένα ίδρυμα που θα βοηθάει εθισμένους ανθρώπους να απεξαρτηθούν και να αναρρώσουν.
«Η κόλαση υπάρχει», δήλωσε ο Μάθιου Πέρι σε συνέντευξή του στους NYT. «Μην αφήσετε κανέναν να σας πει το αντίθετο. Την έχω επισκεφτεί. Υπάρχει. Τέρμα η συζήτηση». Και επιλέγω να τον πιστέψω. Γιατί αυτό σημαίνει πως θα υπάρχει και ο παράδεισος. Και κάπως έτσι θα μπορούμε να σκεφτόμαστε ότι είναι ήδη εκεί. Γαλήνιος, επιτέλους.
Οπιοειδή παυσίπονα - Τι λέει ο ψυχίατρος Ανδρέας Καπονικολός
Τι είναι τα οπιοειδή και γιατί είναι τόσο εθιστικά; Τα οπιοειδή είναι ισχυρά αναλγητικά που συνταγογραφούνται με σκοπό να ανακουφίσουν τον πόνο. Έχουν όμως και την ιδιότητα να προκαλούν μεγάλη ευφορία. Αυτή τους η δράση είναι που τα καθιστά εξαιρετικά εθιστικά. Ο εγκέφαλος τα «προτιμά» από τις ενδορφίνες (φυσικά οπιοειδή) που παράγει ο ίδιος. Κάνουν σχετικά εύκολα και γρήγορα ανοχή. Αρχίζει δηλαδή ο οργανισμός να τα συνηθίζει και χρειάζεται ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα για να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Η επιθυμία (craving) για τις ουσίες είναι τόσο μεγάλη που ξεπερνά τόσο τη θέληση όσο και τη δύναμη για αυτόβουλη διακοπή. Η διακοπή τους γίνεται σταδιακά με ιατρική παρακολούθηση καθώς αν αυτό γίνει απότομα προκαλεί σοβαρά στερητικά συμπτώματα.
Οπιοειδή και κατάθλιψη ή κατάθλιψη και οπιοειδή; Η σχέση μεταξύ κατάθλιψης και κατάχρησης οπιοειδών είναι αμφίδρομη. Όταν κάποιος υποφέρει από το ένα, διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να αναπτύξει και το άλλο.
Τι συμβουλεύετε;
Ακολουθούμε πιστά τις ιατρικές οδηγίες και τα παίρνουμε σύμφωνα με αυτές. Σε περίπτωση που χαθεί ο έλεγχος ζητάμε άμεσα βοήθεια από εξειδικευμένα ιατρεία πόνου και προγράμματα απεξάρτησης. Οι εξαρτήσεις δεν οδηγούν ποτέ σε οριστική λύση του προβλήματος παρά μόνο σε έναν φαύλο κύκλο με αποτέλεσμα τη συνεχώς επιδεινούμενη απογοήτευση και θλίψη.
Η ύπαρξή είναι σημαντική καθώς προστατεύει τα όργανα αλλά και επειδή λειτουργεί ως ενδοκρινές όργανο. Τι γίνεται όμως σε περιπτώσεις που τα επίπεδά του είναι ιδιαίτερα αυξημένα;
16°
