Η σιωπηλή ανάγνωση και πώς αυτή είναι μία απαραίτητη διαδικασία για την ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήττων μας.
Όταν ξεκινάμε πρώτη φορά να διαβάζουμε, διαβάζουμε δυνατά. Αυτή η ανάγνωση μπορεί να κάνει το κείμενο πιο κατανοητό όταν είμαστε αρχάριοι αναγνώστες ή όταν διαβάζουμε κάτι που είναι δύσκολο. Το να ακούμε τον εαυτό μας καθώς διαβάζουμε βοηθάει στην κατανόηση.
Μετά από αυτό το πρώτο βήμα, μπορεί να διαβάζουμε ενώ μουρμουρίζουμε (mumble read), δηλαδή να ψιθυρίζουμε ή να κινούμε τα χείλη μας καθώς διαβάζουμε. Αλλά αυτή η πρακτική σιγά-σιγά εξασθενεί καθώς αναπτύσσονται οι δεξιότητές μας στην ανάγνωση και αρχίζουμε να διαβάζουμε σιωπηλά μέσα στο κεφάλι μας. Τότε είναι που μπαίνει στο παιχνίδι η εσωτερική μας φωνή.
Αυτή η μετάβαση από το να διαβάζουμε δυνατά στη σιωπηλή ανάγνωση είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης των δεξιοτήτων ανάγνωσης. Συνήθως, τα παιδιά είναι καλά στο να διαβάζουν σιωπηλά από την τέταρτη ή την πέμπτη τάξη.Η μετάβαση αυτή μοιάζει πολύ με το πώς τα παιδιά αναπτύσσουν δεξιότητες σκέψης και ομιλίας.
Τα μικρά παιδιά συχνά μιλούν στον εαυτό τους σε μία προσπάθεια να σκεφτούν και να ξεπεράσουν προκλήσεις. Ο Lev Vygotsky, ένας Ρώσος ψυχολόγος, ονόμασε αυτή την πρακτική «ιδιωτική ομιλία» (private speech). Και τα παιδιά δεν είναι τα μόνα που μιλούν στον εαυτό τους. Αρκεί να παρακολουθήσουμε έναν ενήλικα να προσπαθεί να φτιάξει, για παράδειγμα, μια νέα ηλεκτρική σκούπα. Μπορεί να τους ακούσουμε να μουρμουρίζουν στον εαυτό τους καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν τις οδηγίες συναρμολόγησης.
Καθώς τα παιδιά μαθαίνουν να σκέφτονται καλύτερα, η εξωτερική αυτή ομιλία γίνεται εσωτερική. Όταν είσαι καλός αναγνώστης, είναι πολύ πιο εύκολο να διαβάζεις σιωπηλά. Η ανάγνωση γίνεται πιο γρήγορη γιατί δεν χρειάζεται να αρθρώσεις κάθε λέξη. Και μπορείς να επιστρέψεις ξαναδιαβάζονταςκάποια κομμάτια χωρίς να διαταράξεις τη ροή της ανάγνωσης. Μπορείς ακόμη και να παραλείψειςμικρές λέξεις που είναι οικείες.
Η σιωπηλή ανάγνωση είναι πιο ευέλικτη και μας επιτρέπει να εστιάσουμε σε ό,τι είναι πιο σημαντικό. Και κατά τη διάρκεια της σιωπηλής ανάγνωσης μπορούμε να ανακαλύψουμε την εσωτερική μας φωνή.
Το να «ακούμε» μια εσωτερική φωνή κατά την ανάγνωση είναι σχετικά σύνηθες. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι 4 στους 5 ανθρώπους λένε ότι ακούνε συχνά ή πάντα μια εσωτερική φωνή όταν διαβάζουν σιωπηλά στον εαυτό τους.
Υποστηρίζεται επίσης ότι υπάρχουν πολλοί τύποι εσωτερικών φωνών. Η εσωτερική μας φωνή μπορεί να είναι η δική μας: Μπορεί να είναι παρόμοια με τον τρόπο που μιλάμε ή μπορεί να είναι ακριβώς όπως η προφορική φωνή μας. Όμως, μπορεί επίσης να έχει έναν εντελώς διαφορετικό τόνο ή χροιά.
Μια μελέτη που διεξήχθη σε ενήλικες αναγνώστεςκαι δημοσιεύτηκε στο Journal of Cognitive Neuroscience διαπίστωσε ότι η φωνή που ακούμε στο κεφάλι μας μπορεί να αλλάξει ανάλογα με το τι διαβάζουμε. Για παράδειγμα, εάν τα λόγια σε ένα βιβλίο αρθρώνονται από έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα, μπορεί να ακούσουμε τη φωνή αυτού του χαρακτήρα στο κεφάλι μας.
Χρησιμοποιώντας μαγνητική τομογραφία, οι ερευνητές διέκριναν τα μέρη του εγκεφάλου μας που ενεργοποιούνται κατά την ανάγνωση διαφορετικών τμημάτων βιβλίων. Όταν οι αναγνώστες φτάνουν σε λίγο διάλογο, πιθανότατα δημιουργούν «αυθόρμητες εικόνες» της αναφερόμενης φωνής των ομιλητών.
Προηγούμενες μελέτες έχουν αναγνωρίσει ότι η εσωτερική ομιλία είναι φυσιολογική. Στην πραγματικότητα όσοι δεν φαντάζονται φωνές στο κεφάλι τους μπορεί να έχουν προβλήματα υγείας. Ένας καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Sheffield βρήκε τη σχέση μεταξύ της έλλειψης εσωτερικών φωνών και της φτωχής ικανότητας ανάγνωσης σε άτομα με δυσλεξία. «Όλοι υποθέτουν ότι όλοι είναι ίδιοι. Ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι δεν έχουν όλοι μια εσωτερική φωνή. Και σε όσους δεν έχουν, τα επίπεδα αλφαβητισμού είναι συχνά φτωχά», είπε στην εφημερίδα Daily Mail. «Το να ακούς φωνές σημαίνει στην πραγματικότητα ότι είσαι καλός αναγνώστης.»
Επομένως, μην φοβάστε όταν ακούτε μια πληθώρα φωνών στο κεφάλι σας όταν «μπαίνετε» σε ένα βιβλίο - σημαίνει ότι έχετε ήδη γίνει ένας επιδέξιος σιωπηλός αναγνώστης.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
12°
