Ντέιβιντ Μπέκαμ: Το ντοκιμαντέρ στο Netflix και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) του ποδοσφαιριστή – Τι λέει η ψυχολόγος Ευαγγελία Κόλλια
Σειρά ντοκιμαντέρ με ακυκλοφόρητο υλικό, που ακολουθεί τη ραγδαία άνοδο του Ντέιβιντ Μπέκαμαπό το ταπεινό του ξεκίνημα μέχρι την παγκόσμια ποδοσφαιρική του δόξα. Η σκηνοθεσία του βραβευμένου με Όσκαρ Φίσερ Στίβενς εγγυάται ένα εξαιρετικά καλογυρισμένο ντοκιμαντέρ 4 επεισοδίων για να ευχαριστηθείς binge watching (αν είσαι από αυτούς). Και από ό,τι φαίνεται είμαστε πολλοί καθώς από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του, το ντοκιμαντέρ τρεντάρει σε όλον τον πλανήτη.
Δύο συναισθήματα μου άφησε το ντοκιμαντέρ: λίγη στεναχώρια για το παιδί Μπέκαμ και μεγάλη συμπάθεια για το ζεύγος Μπέκαμ, που δεν είχα σε ιδιαίτερη εκτίμηση πριν δω τα επεισόδια.
Ντέιβιντ Μπέκαμ: ο ψυχαναγκασμός όπως παρουσιάζεται στο «Beckham» στο Netflix
Η προσωπική του ιστορία, όπως παρουσιάζεται στο «Beckham», θίγει πολλά θέματα ψυχολογικής φύσεως: κατάθλιψη, δημόσιο μπούλινγκ (social bullying), κρίση στον γάμο, ψυχαναγκασμούς. Σε αυτούς τους τελευταίους θα σταθούμε και με τη βοήθεια ψυχολόγου θα δούμε τι κρύβεται πίσω από την ανάγκη πολλών ανθρώπων για τάξη, οργάνωση, καθαριότητα και συμμετρία. Την ανάγκη μας για έλεγχο, δηλαδή.
Από πού πηγάζει, μέχρι ποιο σημείο μπορεί να φτάσει, πότε αγγίζει την παθολογία και τι μπορούμε να κάνουμε για να γίνει η ζωή του ψυχαναγκαστικού ανθρώπου (και των γύρω του) ευκολότερη;
Ας εξετάσουμε όμως πρώτα την περίπτωση του Μπέκαμ. Από την πρώτη σκηνή στα μελίσσια (δεν έχω δει καθαρότερο μελίσσι) μέχρι την τελευταία γίνεται σαφές ότι ο Μπέκαμ είναι άνθρωπος της τάξης, για την οποία μάλιστα φροντίζει ο ίδιος προσωπικά. Όλα καθαρά και στη θέση τους. Όπως δηλώνει από το πρώτο επεισόδιο, κάθε βράδυ αφού όλοι πάνε για ύπνο περιπολεί την οικία του και επαναφέρει την τάξη.
Καθαρίζει πολύ σχολαστικά την κάπνα που έχει βάψει τα γυάλινα βαζάκια των κεριών και τριμάρει όλα τα καμένα φιτίλια.
Μαζεύει, πλένει, σκουπίζει και βάζει στις θέσεις τους τις κούπες, τα ποτήρια και τα πιάτα που έχουν αφήσει τα παιδιά και η Βικτόρια.
Ευθυγραμμίζει τις καρέκλες στην τραπεζαρία.
Τέλος, ρυθμίζει όλα τα φώτα του σπιτιού στον κατάλληλο για τη νύχτα φωτισμό.
Σε άλλο σημείο του ντοκιμαντέρ μάς παρουσιάζει τις ντουλάπες του. Μία δίφυλλη με τα κοστούμια, μια δίφυλλη με τα πουκάμισα, μια άλλη για τα πουλόβερ και τα τζιν πουκάμισα, συρτάρια με κάλτσες, εσώρουχα και t-shirts, όλα τοποθετημένα κατά χρώμα και σε απόλυτη συμμετρία. Δεν θα εντυπωσιαζόμουν αν μάθαινα ότι χρησιμοποιεί αλφάδι κατά το δίπλωμα, είναι όλα απολύτως ευθυγραμμισμένα και μάλιστα με τέτοια κλίση ώστε να φαίνονται ακόμη και τα κάτω κάτω της στοίβας.
Εκεί όμως που πέφτουν σαγόνια είναι όταν ο δημοσιογράφος τον ρωτάει τι είναι αυτά τα ρούχα που έχει σε μια κρεμάστρα στην άκρη του δωματίου.
«Α αυτά είναι τα ρούχα μου για την εβδομάδα», δηλώνει ο Μπέκαμ λίγο ντροπαλά. «Παλιά έβγαζα μόνο τα ρούχα της επόμενη ημέρας, τώρα ετοιμάζω τα ρούχα που θα φορέσω όλη την εβδομάδα».
Ο Μπεκς σε αρκετά σημεία του ντοκιμαντέρ επιβεβαιώνει την ανάγκη του για τάξη και έλεγχο. Και είναι έτσι από μικρός. Κάποια στιγμή η κάμερα τον δείχνει στα 13 του, τότε που οι γονείς του τον παρέδωσαν στην ομάδα και τον Άλεξ Φέργκιουρσον για να «τον προπονήσει και να τον κάνει άντρα», να είναι στο πεντακάθαρο και τακτοποιημένο δωμάτιο της Ακαδημίας και να δηλώνει σε δημοσιογράφο ότι μισεί την ακαταστασία. Και ήταν ακόμη παιδί.
Όλοι μας έχουμε ανάγκη για έλεγχο, άλλοι λιγότερο άλλοι περισσότερο. Και πώς αλλιώς, αφού η ίδια η ζωή και ειδικά η εποχή αυτή ορίζονται από ανασφάλεια και αβεβαιότητα. Το ζήτημα είναι πότε αυτή η ανάγκη για έλεγχο παίρνει τα ηνία της ζωής μας και μας καταδυναστεύει.
«Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ιδεοληψίες – δηλαδή σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις αιφνίδιας εισβολής, επίμονες και επαναλαμβανόμενες, οι οποίες οδηγούν σε καταναγκασμούς. Που σημαίνει επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές δραστηριότητες τελετουργικού χαρακτήρα που αποσκοπούν στη μείωση των ιδεοληψιών και του άγχους που αυτές προκαλούν.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ποικίλλει στη σοβαρότητα, αλλά, αν δεν θεραπευτεί, μπορεί να περιορίσει τη λειτουργική ικανότητα κάποιου στη δουλειά, στο σχολείο ή στο σπίτι. Επιπλέον αυτές οι ιδεοληψίες ή καταναγκασμοί είναι χρονοβόροι, καθώς απαιτούν πάνω από μία ώρα την ημέρα για να τις φέρει σε πέρας ή προκαλούν κλινικά σημαντικό άγχος ή δυσλειτουργία στο άτομο.
Μπορεί να είναι πολλών ειδών όπως: θρησκευτικότητας, σεξουαλικότητας, μόλυνσης, τάξης και συμμετρίας, ηθικότητας, επιθετικότητας κ.λπ.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εμφανίζουν καταναγκασμούς, όπως το πλύσιμο των χεριών, την επανάληψη ή το μέτρημα αντικειμένων, την επιβεβαίωση ή τον έλεγχο (αν έχουν κλείσει τα μάτια της κουζίνας, για παράδειγμα). Οι καταναγκασμοί ίσως κατευνάζουν προσωρινά το άγχος, όμως διαιωνίζουν τον φαύλο κύκλο της διαταραχής.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή υπολογίζεται ότι επηρεάζει το 2% του πληθυσμού κάποια στιγμή στη ζωή τους και συχνά εμφανίζει συννοσυρότητα με διαταραχές άγχους, κατάθλιψης ή διατροφικές διαταραχές. Τυπικά εμφανίζεται στην παιδική ηλικία, στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενηλικίωση.
Όσον αφορά τη θεραπεία, έχει αποδειχθεί πως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής».
9°
