Τα τατουάζ σήμερα και η εξέλιξη της αφαίρεσής τους

Η Annie Lowrey γράφει στο The Atlantic ότι τα τατουάζ είναι μια μορφή τέχνης και μια πολιτιστική πρακτική που βασίζεται στη μονιμότητα. Μπορεί να είναι διακοσμητικά, και ένα στοιχείο στυλ. Δεν είναι όμως ένα καινούργιο κούρεμα ή ρούχο. Είναι μέρος του σώματος, που προορίζεται να διαρκέσει μια ζωή. Εάν το μελάνι μπορεί να εξαφανιστεί (αφαιρεθεί), μπορεί να εξαφανιστεί και το νόημα.

Αυτό το λέει γιατί εστιάζει στο γεγονός ότι τα τελευταία 10 περίπου χρόνια, η αφαίρεση τατουάζ έχει μετατραπεί από μια δαπανηρή διαδικασία που εκτελείται από έναν δερματολόγο σε κάτι που πλέον στις ΗΠΑ μπορεί κάποιος να κάνει μόνος του στο τοπικό εμπορικό κέντρο. Ο αριθμός αφαίρεσης τατουάζ με λέιζερ αυξάνεται: μέλη της Αμερικανικής Εταιρείας Δερματολογικής Χειρουργικής «έσβησαν» 63.000 τατουάζ το 2012 και 164.000 το 2019. Ακόμη περισσότερα τατουάζ έχουν αφαιρεθεί από τεχνικούς σε medspas και κλινικές.

Τα παλαιότερα διατηρημένα τατουάζ ανήκαν σε ένα πρόσωπο που σήμερα είναι γνωστό ως Ötzi, κάτοικος των ιταλικών Άλπεων πριν από περίπου 5.300 χρόνια. Ο Ötzi είχε 61 τατουάζ, μεταξύ των οποίων βραχιόλια στους καρπούς του και μαύρες παύλες σε όλο του το σώμα. Ο Lars Krutak, ένας ανθρωπολόγος που μελετά τα τατουάζ, είπε στην Lowrey ότι η πολιτιστική πρακτική του τατουάζ σχεδόν σίγουρα πηγαίνει ακόμα πιο πίσω, και αναπτύχθηκε ανεξάρτητα σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο. Για γενιές, οι Μαορί χρησιμοποιούσαν μικροσκοπικές σμίλες για να δημιουργήσουν εκπληκτικά τατουάζ στο πρόσωπο, μια πρακτική που έχει επανέλθει σε δημοτικότητα τις τελευταίες δεκαετίες. Ένας Ρωμαίος του 3^ου αιώνα περιέγραψε τους βάρβαρους της Βρετανίας ως «σημαδευμένους από ντόπιους καλλιτέχνες με διάφορες φιγούρες και εικόνες ζώων», με τη βαφή στο δέρμα τους να αυξάνεται και να αλλάζει μαζί με το σώμα τους.

Σε πολλές κοινότητες, ένα τατουάζ ήταν σημάδι συμμετοχής, ή επιτεύγματος: ένας άνδρας μπορεί να λάμβανε ένα τατουάζ μετά από μία μάχη. Το στυλ και ο σχεδιασμός έτειναν να υπαγορεύονται από τις πολιτιστικές πρακτικές μιας δεδομένης κοινότητας, περισσότερο από τις αισθητικές προτιμήσεις του παραλήπτη. «Σχεδόν πάντα, αυτά τα τατουάζ, αυτές οι παραδόσεις, συνδέονται με ένα μυθικό παρελθόν, ένα προγονικό παρελθόν». Ο Krutak είπε ότι είχε συζητήσει την αφαίρεση τατουάζ με πρεσβύτερους σε πολλές κοινότητες, συμπεριλαμβανομένου του Konyak Naga στην Ινδία και του Kalinga στις Φιλιππίνες. Πάντα απαντούσαν: «Δεν μπορώ καν να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Δεν θα σκεφτόμασταν ποτέ να αφαιρέσουμε ένα τατουάζ».

Τώρα ένας στους τρεις Αμερικανούς έχει τουλάχιστον ένα τατουάζ, και περισσότερες από τις μισές γυναίκες στα 20 τους το κάνουν. Η πρακτική έχει ξεπεράσει φυλετικές, οικονομικές ή μορφωτικές διαφορές: Ένας στους τέσσερις ανθρώπους χωρίς απολυτήριο λυκείου έχει τατουάζ, όπως και ένας στους πέντε ανθρώπους με πτυχίο πανεπιστημίου. Το στίγμα που σχετίζεται με τα τατουάζ έχει «ξεθωριάσει». Τώρα οι περισσότεροι ενήλικες χωρίς τατουάζ λένε ότι δεν σκέφτονται κάτι καλύτερο ή χειρότερο για κάποιον που έχει.

Καθώς τα τατουάζ έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα, η ικανότητα των τεχνικών να τα αφαιρούν έχει επίσης αυξηθεί. Οι γιατροί χρησιμοποιούν λέιζερ εδώ και περισσότερο από 50 χρόνια για να αφαιρέσουν τατουάζ, είπε η Tina Alster, δερματολόγος και ιδρύτρια του Ινστιτούτου Δερματολογικής Χειρουργικής Λέιζερ της Ουάσιγκτον. Η διαδικασία λειτουργεί με βάση μια αρχή που ονομάζεται «επιλεκτική φωτοθερμόλυση». Διαφορετικά μέρη του σώματος απορροφούν διαφορετικές ποσότητες ενέργειας από λέιζερ που πάλλονται σε διαφορετικά μήκη κύματος. Οι γιατροί βρίσκουν και χρησιμοποιούν μήκη κύματος που απορροφώνται από τη χρωστική ουσία αλλά όχι από τον ιστό, διασπώντας το μελάνι και επιτρέποντας στο ανοσοποιητικό σύστημα να το αφαιρέσει.

Τούτου λεχθέντος, η αφαίρεση τατουάζ με λέιζερ δεν είναι μαγική. Απαιτεί πολλαπλές θεραπείες, μερικές φορές έως και 10 ή 12, με διαφορά εβδομάδων ή μηνών. Πονάει πολύ περισσότερο από το να κάνεις ένα τατουάζ και μερικές φορές μπορεί να υπάρχουν «υπολείμματα» και σκιές μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αφαίρεσης. Αλλά λειτουργεί αρκετά καλά ώστε εκατοντάδες επιχειρήσεις να προσφέρουν τώρα τη διαδικασία σε χιλιάδες πελάτες, και είναι πιο επικερδές να αφαιρείς τατουάζ από το να τα κάνεις.

Η ευκολία αφαίρεσης όμως αλλάζει την πρακτική και την κουλτούρα του ίδιου του τατουάζ. Πολλοί καλλιτέχνες τατουάζ λένε ότι τα τατουάζ κάλυψης -μετατρέποντας το όνομα ενός πρώην σε λουλούδι, για παράδειγμα- έχουν γίνει λιγότερο συνήθη. Επίσης, είναι πιο πιθανό να κάνουν και διαφορετικών ειδών τατουάζ εξ’ αρχής. Τα τατουάζ με λεπτές γραμμές και αυτά με μικροσκοπικές κουκκίδες, για παράδειγμα, έχουν γίνει πιο δημοφιλή την τελευταία δεκαετία. Τέτοια τατουάζ τείνουν να ξεθωριάζουν και να θολώνουν περισσότερο και πιο γρήγορα από τα τατουάζ με «βαριές», χοντρές γραμμές. Αλλά είναι αρκετοί οι καλλιτέχνες οι οποίο είπα ότι οι νέοι πελάτες φαίνεται να είναι εντάξει με αυτό, καθότι πολλοί σχεδίαζαν να αλλάξουν τα έργα τέχνης τους στο μέλλον ούτως ή άλλως.

Πράγματι, η στάση των νεαρών πελατών είναι αυτό που έχει αλλάξει περισσότερο: η γενιά Gen Z απλώς δεν κατανοεί τα τατουάζ ως μόνιμα με τον τρόπο που το κάνει η γενιά Gen X. Μπορεί να αντιληφθούν ότι η αφαίρεση είναι δύσκολη και επώδυνη και ατελής, αλλά καταλαβαίνουν επίσης ότι είναι μια επιλογή.

Το παράξενο ίσως είναι ότι η έλευση της αφαίρεσης τατουάζ με λέιζερ φαίνεται να κάνει τα τατουάζ πιο δημοφιλή, όχι λιγότερο. Το γεγονός ότι είναι μόνιμο ποτέ δεν σήμαινε απαραίτητα ότι είναι κάτι σοβαρό. Σίγουρα πολλοί κάνουν τατουάζ για να τιμήσουν τη μνήμη της μητέρας τους, να ανακαλέσουν μια παραλίγο θανάσιμη εμπειρία, να δημιουργήσουν τέχνη στο σώμα τους ή να γίνουν μέλη μιας εγκληματικής οργάνωσης. «Μια σχολή σκέψης είναι ότι περιμένεις και περιμένεις και περιμένεις και βρίσκεις ακριβώς τον σωστό καλλιτέχνη και επιλέγεις ακριβώς το μέρος του σώματος και περιμένεις και περιμένεις», λέει ο Kip Fulbeck, καθηγητής τέχνης στο UC Santa Barbara και ειδικός στο ιαπωνικό τατουάζ. «Η άλλη είναι: Είναι το σώμα σου. Κάνεις ότι θες όταν το θες. Αν το μισείς, ίσως είναι απλώς ένας χάρτης της ζωής σου».

Με στοιχεία από το «Atlantic»