Γιατί είναι σημαντική η φυσικοθεραπεία όταν πονάει η μέση μας;

Όσοι υποφέρουν από πόνο στη μέση αναρρώνουν πιο γρήγορα εάν αρχίσουν φυσικοθεραπεία από τις πρώτες μέρες μετά την εμφάνισή του, σύμφωνα με δύο μεγάλες έρευνες. Ειδικότερα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον εξέτασαν στοιχεία από περισσότερους από 150.000 πάσχοντες, ηλικίας 18-64 ετών. Στη συνέχεια διαπίστωσαν ότι όσοι άρχισαν φυσικοθεραπεία σύντομα μετά την έναρξη του πόνου, είχαν σημαντικά οφέλη.

Μεταξύ άλλων, χρειάσθηκαν 28% λιγότερες απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφίες, μαγνητικές τομογραφίες), ενώ μειώθηκαν κατά 15% οι μεταφορές στην εντατική για την άμεση αντιμετώπιση του πόνου και ξόδεψαν πολύ λιγότερα χρήματα σε ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις. Πολύ σημαντικό όμως ήταν, ότι είχαν σχεδόν 90% λιγότερες πιθανότητες να χρειασθούν βαριά παυσίπονα φάρμακα για να αντιμετωπίσουν τον πόνο τους. Επίσης ανάλογα ευρήματα είχε και η δεύτερη μελέτη, στην οποία αναλύθηκαν στοιχεία από σχεδόν 47.000 πάσχοντες από οσφυαλγία.

«Υπολογίζεται ότι οκτώ στους δέκα ενήλικες εκδηλώνουν κάποια στιγμή πόνο στη μέση. Το 40% από αυτούς έχουν συμπτώματα πολύ σοβαρά όπως: χάνουν τον ύπνο τους, μειώνεται η ικανότητά τους να διεκπεραιώσουν τις καθημερινές δραστηριότητές τους και περιορίζουν δραστικά την κινητικότητά τους», επισημαίνει ο Φυσικοθεραπευτής - Χειροθεραπευτής Γιώργος Κακαβάς, από το Fysiotek Sports and SpineLab και προσθέτει: «Ποσοστό σχεδόν 75% χρειάζονται παυσίπονα φάρμακα για να αντιμετωπίσει τον πόνο. Πρόκειται συνήθως για ισχυρές ουσίες οι οποίες, λόγω των δυνητικών ανεπιθύμητων ενεργειών τους, πρέπει να λαμβάνονται περιστασιακά και για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η φυσικοθεραπεία έχει ισχυρές αναλγητικές ιδιότητες και η σύγχρονη παγκόσμια τάση είναι να χορηγείται ως θεραπεία πρώτης γραμμής, συχνά πριν από την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής».

Στην πρώτη μελέτη της Ουάσιγκτον οι ερευνητές παρακολούθησαν επί έναν χρόνο την πορεία της υγείας των ασθενών. Σκοπός ήταν να καταγράψουν τι είδους υπηρεσίες υγείας χρειάσθηκαν για την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας τους, πόσο τους κόστισαν αυτές, καθώς και αν υπήρχε διαφορά στην έκβαση αναλόγως με τη χρονική στιγμή της επίσκεψης στον φυσικοθεραπευτή και την έναρξη της φυσικοθεραπείας. Ως απώτερο στόχο η μελέτη είχε να εξακριβώσει εάν η άμεση έναρξη της φυσικοθεραπείας μπορεί να μειώσει τη χρήση των οπιοειδών παυσίπονων φαρμάκων. Τα οπιοειδή στις ΗΠΑ χορηγούνται ευρέως και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται υπερκατανάλωση, η οποία γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστεί. Σημειώνεται ότι η μη ορθή χρήση των οπιοειδών μπορεί να έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως κατάθλιψη, εθισμό, υπερδοσολογία ή ακόμα και θάνατο.

Στη δεύτερη μελέτη αναλύθηκαν στοιχεία από 46.914 πάσχοντες από οξεία οσφυαλγία, όπου λιγότεροι από 6.700 έκαναν φυσικοθεραπεία και οι υπόλοιποι αντιμετωπίστηκαν με απεικονιστικές εξετάσεις, ανάπαυση και παυσίπονα. Οι ερευνητές τους παρακολούθησαν επί έναν χρόνο και κατέγραψαν την αγωγή που ακολούθησαν και την έκβασή τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως όσοι είχαν αρχίσει φυσικοθεραπεία μέσα στις πρώτες τρεις ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων τους, είχαν πολύ καλύτερη έκβαση και σημαντικά μειωμένο κόστος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης πως ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου έπρεπε να καθυστερήσει η φυσικοθεραπεία, λόγω της κατάστασης των ασθενών. Επισημαίνεται πως προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η έναρξη της φυσικοθεραπείας μέσα σε δύο εβδομάδες από την εμφάνιση του πόνου σχετίζεται με καλύτερες εκβάσεις, ακόμα και με μείωση της ανάγκης για ενέσεις στη σπονδυλική στήλη ή και εγχειρήσεις.

«Η φυσικοθεραπεία είναι μία αποδοτική θεραπευτική επιλογή για την οσφυαλγία, ιδιαίτερα όταν στοχεύει στην αιτία της», τονίζει ο κ. Κακαβάς εξηγώντας πως «με τα σύγχρονα μηχανήματα και μεθόδους που έχουμε στη διάθεσή μας, όπως η fysiotek, μπορούμε να εντοπίσουμε την αιτία του πόνου και να καταρτίσουμε το κατάλληλο φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα που θα την αντιμετωπίσει, ούτως ώστε να αναρρώσει ταχύτερα ο ασθενής και να ανακτήσει η καθημερινότητά του τους φυσιολογικούς της ρυθμούς». Όμως, δεν υπάρχει καθολική συμφωνία για το πότε πρέπει να αρχίζει η φυσικοθεραπεία. Μπορεί οι γιατροί να συμφωνούν πως οι πάσχοντες από οσφυαλγία πρέπει να παραμένουν δραστήριοι κατά την οξεία και υποξεία φάση (και όχι να ακινητοποιούνται στο κρεβάτι, όπως τους συνιστούσαν παλαιότερα), αλλά δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το πότε πρέπει να αρχίσουν φυσικοθεραπεία. Έρευνες των τελευταίων ετών, όμως, συγκλίνουν πως όσο περισσότερο καθυστερεί, τόσο πιθανότερες είναι οι υποτροπές, οι οποίες με τη σειρά τους σχετίζονται με περισσότερες θεραπείες και, μοιραία, με υψηλότερο κόστος. 

Διεθνείς πάντως έρευνες έχουν δείξει ότι, στην καθημερινή πρακτική, η φυσικοθεραπεία συνήθως συνιστάται 2-4 εβδομάδες μετά την έναρξη του πόνου στη μέση, αν και μπορεί να αρχίσει και πολύ αργότερα. Για παράδειγμα μεγάλη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε, ότι μόνο το 52% των ασθενών άρχιζαν την φυσικοθεραπεία μέσα σε 4 εβδομάδες από την έναρξη του πόνου. Μάλιστα το 18% την αρχίζουν 1-3 μήνες αργότερα και το 30% μετά από 3 μήνες. «Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την σημασία που έχει η αντιμετώπιση πολύπλοκων προβλημάτων, όπως ο πόνος στη μέση, από διεπιστημονική ομάδα. Η φυσικοθεραπεία κατέχει κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, αρκεί να εφαρμόζεται η κατάλληλη μέθοδος, στους κατάλληλους ασθενείς και στην κατάλληλη στιγμή» καταλήγει ο κ. Κακαβάς.