Γιατί παχαίνουμε (συνήθως) τον χειμώνα;

Μαζί με τα πρωτοβρόχια, έρχονται και τα παραπανίσια κιλά. Δεν συμβαίνει μόνο σε σένα, η «τάση» είναι γενικότερη και υπάρχουν τουλάχιστον 5 λόγοι που τη δικαιολογούν, με την ψυχολογία να βρίσκεται σχεδόν πίσω από όλους:  

«Δεν προλαβαίνω»
Οι επαγγελματικές, κοινωνικές, οικογενειακές σου υποχρεώσεις που σε περίμεναν «στη γωνία» μόλις επέστρεψες από τις καλοκαιρινές σου διακοπές, γεμίζουν δυσανάλογα τη μέρα σου και κλέβουν την όποια ενέργεια σού απομένει για να ασχοληθείς με τη σωστή διατροφή σου, η οποία παρεμπιπτόντως θα σήμαινε και επιπλέον τρέξιμο στο σούπερ μάρκετ για τα απαραίτητα. Κάτι γρήγορο, κάτι απ’ έξω, ον λάιν παραγγελίες, σουβλάκι, πίτσα, μπέργκερ, και επειδή όλα τα παραπάνω δημιουργούν και έναν απροσδιόριστο εκνευρισμό, και κάτι γλυκό.

Διαφορετικό «πλάνο» δραστηριοτήτων
Ο αέρας γίνεται πιο κρύος, η μέρα μικραίνει, ο ουρανός συννεφιάζει πιο συχνά και ο καναπές φαντάζει ολοένα και πιο άνετος, το τέλειο μέρος για χαλάρωση και αποφόρτιση. Η όρεξη για δραστηριότητες εκτός σπιτιού μειώνεται σταδιακά και χαμηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας σημαίνουν λιγότερη καύση θερμίδων (που ήδη η πρόσληψή τους τείνει να αυξάνεται) άρα και μια πιθανή αύξηση του σωματικού βάρους. Φαύλος κύκλος. 

«Winter blues»
Υπάρχει και επιστημονικός όρος για αυτή την εποχική συναισθηματική διαταραχή: Seasonal Affective Disorder (SAD). Στην καθομιλουμένη, απλά «θλιμμένος». Πρόκειται για μια μορφή κατάθλιψης που εμφανίζεται συνήθως την περίοδο του χειμώνα, άλλοι τη βιώνουν πιο έντονα, άλλοι λιγότερο που σχεδόν δεν νοείται ως διαταραχή. Ο βασικότερος λόγος εμφάνισής της είναι οι ορμονικές αλλαγές και οι αλλαγές στους νευροδιαβιβαστές (τα μηνύματα του εγκεφάλου στο σώμα) που σχετίζονται με το μειωμένο φυσικό φως, αλλάζοντας και τη ρουτίνα του ύπνου και ούτω καθ’ εξής. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του SAD είναι η αδικαιολόγητη έλλειψη ενέργειας, οι ξαφνικές εναλλαγές στη διάθεση, αλλά και η υπνηλία, οι αυξημένες λιγούρες και η όρεξη για ζάχαρη και πλούσιες σε υδατάνθρακες τροφές. Δεν μας κάνει εντύπωση που συνοδεύονται και από μερικά κιλά παραπάνω…

Επιστροφή στο στρες
Οι φθινοπωρινοί μήνες, όπως και ο χειμώνας, είναι απαιτητικοί, ιδιαίτερα μετά την ξένοιαστη καλοκαιρινή περίοδο. Ό,τι είχε σταματήσει, έχει αρχίσει ξανά και με εντατικούς ρυθμούς. Τα επίπεδα του στρες ανεβαίνουν πιο εύκολα. Το στρες με τη σειρά του αυξάνει τη γκρελίνη, την ορμόνη της πείνας, αυξάνει τις λιγούρες, αυξάνει την κορτιζόλη, η οποία σε περιπτώσεις χρόνιου στρες κάνει το σώμα να αποθηκεύει λίπος, κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς. Επίσης το στρες μπαίνει εμπόδιο στη σωματική δραστηριότητα. Το σώμα θέλει, το πνεύμα δεν μπορεί. Και ξανά, μειωμένη φυσική δραστηριότητα, συν ασυναίσθητη κατανάλωση φαγητού, το άθροισμα παραμένει το ίδιο.

Περισσότερες «γιορτινές» θερμίδες
Ο χειμώνας είναι η εποχή με τις περισσότερες και μεγαλύτερες γιορτές του χρόνου, όπερ σημαίνει, οικογενειακές συναθροίσεις, πάρτι με φίλους, στρωμένα τραπέζια με πλούσια σε θερμίδες και λιπαρά φαγητά, γλυκά και άφθονο αλκοόλ. Μελέτη που ανέλυσε την τάση αύξησης βάρους κατά τη διάρκεια των γιορτών, υποστήριξε πως την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ο μέσος Ευρωπαίος παρατηρούσε μια αύξηση στο βάρος του της τάξεως του 1.35%. Δεν είναι, βέβαια, τόσο τρομερό πια να πάρεις και μερικά κιλά παραπάνω, απολαμβάνοντας τις γιορτές με την οικογένεια και τους φίλους. Όμως, το βάρος που παίρνεις κατά τη διάρκεια των διακοπών των γιορτών συνήθως δεν «αντισταθμίζεται» μέσα στο υπόλοιπο έτος, πράγμα που σημαίνει πως τα κιλά που θα πάρεις τον χειμώνα μπορεί να συμβάλλουν σε μια μακροπρόθεσμη συσσώρευση λίπους.