Μείωση βλάβης από το κάπνισμα

Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία και μελέτες για τις εναλλακτικές μορφές καπνίσματος, όπως επίσης και για τη διαφοροποίηση των πολιτικών υγείας των χωρών σε όλον τον κόσμο σχετικά με τον έλεγχο του καπνίσματος, παρουσιάστηκαν στο 6ο Διεθνές Συνέδριο για τη Μείωση της Βλάβης από το κάπνισμα, στην Αθήνα. Ομιλητές από όλο τον κόσμο παρουσίασαν αποτελέσματα ερευνών και μελετών, καθώς επίσης και την εμπειρία τους από την εφαρμογή των στρατηγικών υγείας στη χώρα τους σε σχέση με την αποτροπή του καπνίσματος.

6ο Διεθνές Συνέδριο για τη Μείωση της Βλάβης από το κάπνισμα

Τα προϊόντα καύσης καπνού, τα τσιγάρα, σκοτώνουν μεγάλο αριθμό ανθρώπων και αυτό θα συνεχιστεί εάν δεν υπάρξουν εναλλακτικές λύσεις με μειωμένες επιπτώσεις στην υγεία των καπνιστών. Αρχικά, θα πρέπει οι πολιτικές της δημόσιας υγείας να παρέχουν αξιοπιστία, ούτως ώστε οι πολίτες να δείχνουν εμπιστοσύνη και να ανταποκρίνονται σε αυτές. «Η επιστημονική γνώση, που στηρίζεται σε συστηματικές έρευνες και μελέτες, οι οποίες κοινοποιούνται στο ευρύ κοινό, είναι σημαντικός αρωγός στην ευαισθητοποίησή του, προκειμένου αυτό να επιλέξει εναλλακτικές λύσεις λιγότερο επιβλαβείς για την υγεία», αναφέρθηκε από τον D. Sweanor, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οττάβα στον Καναδά. Η εμπειρία άλλων χωρών, οι οποίες εφάρμοσαν συγκεκριμένες πολιτικές δημόσιας υγείας επιτρέποντας τη χρήση εναλλακτικών προϊόντων καπνού και πέτυχαν τη μείωση των επιπτώσεων του καπνίσματος, όπως η Ιαπωνία, η Σουηδία και άλλες, μπορεί σημαντικά να συμβάλει στη μείωση των επιπτώσεων του καπνίσματος στο γενικό πληθυσμό.

Όπως αναφέρει ο Δρ Bueno, Ογκολόγος από την Ισπανία, «πολιτικές ελέγχου και αποτροπής του καπνίσματος εφαρμόζονται εδώ και χρόνια από τις περισσότερες χώρες. Εντούτοις, πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλον τον κόσμο εξακολουθούν να καπνίζουν. Αυτό το γεγονός καταδεικνύει ότι οι πολιτικές ελέγχου του καπνίσματος θα πρέπει να προσφέρουν ρεαλιστικές λύσεις στους καπνιστές. Η μείωση των επιπτώσεων στην υγεία από τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού είναι ένα συμπληρωματικό εργαλείο για την πρόληψη και τη διακοπή του καπνίσματος. Η αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας στον έλεγχο του καπνίσματος είναι ιδιαίτερης σημασίας για τη διαμόρφωση πολιτικών υγείας και της θετικής ανταπόκρισης των πολιτών». Χαρακτηριστικά ανέφερε την περίπτωση της Σουηδίας, όπου η ευρεία χρήση ενός προϊόντος χωρίς καύση (του SNUS) τις τελευταίες δεκαετίες, οδήγησε σε μείωση κατά 41% των περιστατικών καρκίνου σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και σε 38% λιγότερους θανάτους που σχετίζονται με το κάπνισμα. Η βασική προτεραιότητα στον αγώνα για τη μείωση των επιπτώσεων του καπνού θα πρέπει να επικεντρωθεί στα νέα καπνικά προϊόντα. Τόνισε ιδιαίτερα το γεγονός, ότι η νικοτίνη δεν είναι το σημαντικότερο πρόβλημα για την υγεία των καπνιστών αλλά τα υποπροϊόντα της καύσης των τσιγάρων. Η χρήση των συμβατικών τσιγάρων οδηγεί 8 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο στον θάνατο σε όλον τον κόσμο και ο Δρ Bueno τόνισε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χρειάζεται να ξανασκεφτεί τις πολιτικές που εφαρμόζει.

Στη συνέχεια, η Μ. Glover από τη Νέα Ζηλανδία, Διευθύντρια ερευνητικού κέντρου σχετικά με το κάπνισμα, μετέφερε την εμπειρία από τη χώρα της, η οποία ακολουθεί γενικά μία αυστηρή πολιτική έναντι του καπνίσματος. Ξεκινώντας τον λόγο της ανέφερε ότι «η Νέα Ζηλανδία δεν θα πρέπει να είναι το παράδειγμα για την υιοθέτηση πολιτικών υγείας από άλλες χώρες, καθώς τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Το μεγαλύτερο ποσοστό των καπνιστών στη Νέα Ζηλανδία προέρχεται από χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα, που αποτελούνται κυρίως από αυτόχθονες. Η επιβολή φόρων οδηγεί τους καπνιστές είτε στην αγορά παράνομων προϊόντων από τη μαύρη αγορά είτε στη μείωση του κόστους για τη σίτισή τους». Εξέφρασε επίσης την ανησυχία ότι οι καπνιστές στη χώρα της, όπως και στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες, όπου εφαρμόζονται παρόμοιες πολιτικές, αντιμετωπίζονται αρνητικά ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας λόγω της εξάρτησής τους από τον καπνό, οπότε περιθωριοποιούνται. Όπως τόνισε, η χρήση προϊόντων καπνού έχει πλέον δαιμονοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, γεγονός που έχει άμεσες συνέπειες στην ψυχική υγεία των καπνιστών.

Στη συνέχεια, ο Δρ Φαρσαλινός, ιατρός και ερευνητής, επισήμανε την ανάγκη να μην καθοδηγείται η έρευνα ή να επιλέγονται επιλεκτικά κάποια αποτελέσματά της, προκειμένου να υποστηριχτούν συγκεκριμένες πολιτικές υγείας. Χαρακτηριστικά ανέφερε την περίπτωση μίας μελέτης που διεξήχθη στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα προϊόντα καπνού, όπου αποσιωπήθηκαν τα αποτελέσματα δέκα ερευνών για προϊόντα καπνού τύπου SNUS, από τις οποίες προέκυπτε ότι υπάρχει μηδενικός κίνδυνος για καρδιοαγγειακές παθήσεις και σχεδόν μηδενικός κίνδυνος για καρκινογενέσεις από τη χρήση προϊόντων, που περιέχουν νικοτίνη και δεν περιλαμβάνουν καύση. Η χρήση του SNUS, το οποίο είναι προϊόν καπνού μέσα σε ειδικό σακουλάκι, που τοποθετείται στο στόμα, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στη Σουηδία και χρησιμοποιείται σε αυτήν τη χώρα από τη δεκαετία του ’70, ενώ στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι απαγορευμένη, κάτι που χαρακτήρισε ως «σκάνδαλο δημόσιας υγείας» ο κ. Φαρσαλινός. Επίσης, επιδημιολογικές μελέτες που διεξήχθησαν επί μακρόν στη Σουηδία, έδειξαν ότι υπάρχει μηδενικός κίνδυνος από τη χρήση των προϊόντων καπνού SNUS για εμφάνιση ισχαιμικού ή αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ειδική αναφορά έγινε για την περίπτωση της Σουηδίας και από τον Η. Stöver, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο των Εφαρμοσμένων Επιστημών στη Φρανκφούρτη, ο οποίος επισήμανε ότι η Σουηδία έχει το μικρότερο ποσοστό αρρένων καπνιστών στην Ευρώπη, όπως και το μικρότερο αριθμό θανάτων ανδρών που σχετίζεται με το κάπνισμα. Το γεγονός ότι η Σουηδία αποτελεί την πρώτη άκαπνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ χρησιμοποιήθηκαν παρόμοιες στρατηγικές για την αποτροπή του καπνίσματος με τις υπόλοιπες χώρες, δείχνει ότι η δυνατότητα χρήσης προϊόντων νικοτίνης χωρίς καύση, όπως το SNUS, που παρείχε η Σουηδία, είναι η μοναδική εξήγηση για τη μείωση του ποσοστού των καπνιστών και των επιβλαβών αποτελεσμάτων του καπνίσματος στην υγεία.