Καρκίνος του μαστού: Η πρόληψη είναι το καλύτερο όπλο

Τον Οκτώβριο η ζωή μας φωτίζεται στα ρoζ. Γιατί είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την πρώιμη διάγνωση καρκίνου του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια στις γυναίκες, τα καλά νέα όμως είναι ότι οι συνεχείς εξελίξεις στον τομέα της απεικόνισης βοηθούν στην πρώιμη διάγνωση και στην άριστη πρόγνωση της νόσου. Έτσι, η κλασική μαστογραφία που βρίσκεται κοντά μας περισσότερο από μισό αιώνα συνεχίζει να αποτελεί ακόμη σήμερα την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση καρκίνου του μαστού, ενώ σαν συμπληρωματική απεικονιστική εξέταση υπάρχει και η μαγνητική τομογραφία μαστών (MRI) που είναι χρήσιμη για την επίλυση διαγνωστικών προβλημάτων σε γυναίκες με αμφίβολα ευρήματα από τη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα. Το μόνο που απομένει σε εσάς είναι να είστε συνεπείς στον ετήσιο έλεγχό σας διότι η πρόληψη είναι το καλύτερο όπλο για την καταπολέμηση της νόσου. Με αυτή την αφορμή ζητήσαμε από τη Δρ. Αθηνά Βούρτση, διακεκριμένη ακτινοδιαγνώστρια μαστού, να μας απαντήσει σε μερικές ερωτήσεις.

Καρκίνος του μαστού: Συνέντευξη με την Αθηνά Βούρτση

Ποια είναι η ηλικία που πρέπει κάποια γυναίκα να αρχίσει να κάνει μαστογραφία;
Για τις γυναίκες χωρίς ιδιαίτερους παράγοντες κινδύνου η μαστογραφία ξεκινά ετησίως από την ηλικία των 40 ετών και προτείνετε μέχρι και τα 75 έτη. Επίσης συστήνεται να γίνεται μια πρώτη μαστογραφία στην ηλικία μεταξύ 35 με 40 η οποία χρησιμοποιείται ως εξέταση αναφοράς.

Ποια είναι η διαφορά της μαστογραφίας από τη μαγνητική τομογραφία μαστών (MRI);
Από τη μακρά εφαρμογή της μαστογραφίας μάθαμε ότι η εξέταση αυτή δεν έχει την ίδια ευαισθησία προς όλες τις γυναίκες. Δηλαδή η διαγνωστική ακρίβεια της μαστογραφίας είναι περιορισμένη σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, με ενθέματα ή μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτό οδήγησε στην ευρύτερη εφαρμογή των υπερήχων μαστού, αλλά και στην ανάπτυξη νέων μεθόδων όπως είναι η μαγνητική τομογραφία μαστών (MRI).

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μαγνητικής μαστογραφίας μαστών (MRI);
Η μαγνητική μαστών προσφέρει τη μεγαλύτερη ευαισθησία στη διάγνωση από όλες τις απεικονιστικές εξετάσεις που έχουμε στη διάθεσή μας. Αυτό διότι βασίζεται στην αιμοδυναμική συμπεριφορά των κυττάρων του μαστού μετά από δυναμική χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας χωρίς την έκθεση σε ακτινοβολία.

Σε ποιες γυναίκες ενδείκνυται;
Η μαγνητική μαστών προτείνεται για τον προληπτικό έλεγχο γυναικών με οικογενειακό ιστορικό, σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, ενθέματα, αλλά και για την παρακολούθηση γυναικών που έχουν διαγνωστεί με κακοήθεια μαστού πριν την ηλικία των 50 ετών ή που έχουν νοσήσει και έχουν αυξημένη πυκνότητα μαζικού παρεγχύματος.

Επίσης, σημαντική θέση έχει η μαγνητική μαστών πριν το χειρουργείο για τη χαρτογράφηση της έκτασης της νόσου, για την αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη νεοεπικουρική χημειοθεραπεία καθώς και για την επίλυση ευρημάτων που έχουν εντοπιστεί σε άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως στη μαστογραφία, στην τομοσύνθεση ή στο υπερηχογράφημα. Σύμφωνα, άλλωστε, με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες η προεγχειρητική διάγνωση θα πρέπει να αποτελεί βασική προϋπόθεση πριν το χειρουργείο για κάθε γυναίκα στη χώρα μας.

Για τις ογκολογικές ασθενείς ποια είναι η διαδικασία της βιοψίας;
Κατά τη διάρκεια της βιοψίας υπό το μαγνητικό τομογράφο, η εξεταζόμενη τοποθετείται στον μαγνήτη σε πρηνή θέση. Με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού Τεχνητής Νοημοσύνης λαμβάνονται οι ακριβείς συντεταγμένες για τον ακριβή εντοπισμό και το βάθος της σκιαγραφικής ενίσχυσης που αποτελεί και το σημείο «στόχο». Στη συνέχεια αποστειρώνεται το δέρμα και χορηγείται τοπική αναισθησία. Με τη χρήση βελόνας αναρρόφησης κενού εξαιρούνται αρκετά δείγματα ιστού για να αξιολογηθούν στη συνέχεια από τον παθολογοανατόμο. Στο τέλος της διαδικασίας τοποθετείται κλιπ για να αναγνωρίζουμε την περιοχή όπου πραγματοποιήθηκε η βιοψία. Συνολικά η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 45 λεπτά και είναι ανώδυνη.

Τι είναι η στερεοτακτική βιοψία, πώς γίνεται και ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της τεχνικής;
Η στερεοτακτική βιοψία μαστού είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος βιοψίας που χρησιμοποιείται κυρίως για τη διερεύνηση ύποπτων μικροαποτιτανώσεων ή διαταραχή της αρχιτεκτονικής και γενικότερα για ευρήματα που είναι ορατά μόνο στη μαστογραφία ή στην τομοσύνθεση. Με οδηγό τις εικόνες της μαστογραφίας ή της τομοσύνθεσης και την τοποθέτηση στη στερεοτακτική καρέκλα βιοψίας εντοπίζεται με ακρίβεια τη βλάβη και με βελόνα αναρρόφησης κενού εξαιρείται δείγμα ιστού για να αξιολογηθεί στη συνέχεια από τον παθολογοανατόμο. Στο τέλος της διαδικασίας, τοποθετείται ένα μεταλλικό κλιπ στη θέση της βιοψίας για να σηματοδοτεί την περιοχή όπου πραγματοποιήθηκε η βιοψία.       

Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 45 λεπτά, είναι ανώδυνη και δεν αφήνει ουλές. Το σημαντικότερο είναι ότι τα αποτελέσματα είναι εξίσου αξιόπιστα με αυτά της ανοικτής χειρουργικής βιοψίας. Η στερεοτακτική βιοψία δεν παραμορφώνει τον ιστό τού μαστού ούτε δυσκολεύει την ερμηνεία στις μελλοντικές μαστογραφίες. Ο χρόνος ανάρρωσης είναι σύντομος και οι ασθενείς μπορούν την επόμενη ημέρα να επιστρέψουν στις συνήθεις δραστηριότητές τους.

Η Δρ. Αθηνά Βούρτση είναι ειδική Ακτινοδιαγνώστρια Μαστού, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Απεικόνισης Μαστού, Deputy Secretary της SIS. Από το 1997 έχει επικεντρωθεί αποκλειστικά στη διάγνωση των παθήσεων του μαστού. Διετέλεσε Επιστημονική Υπεύθυνη του Τμήματος Μαστού του Αρεταίειου Νοσοκομείου, από το 2001 μέχρι το 2004 κατείχε τη θέση της Διευθύντριας του τμήματος μαστογραφίας του Νοσοκομείου «Υγεία».

Τo 2012 εμπνεύστηκε και ίδρυσε την «Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού» (ΕΕΑΜ) στην οποία έως σήμερα παραμένει Πρόεδρος. Μεταξύ άλλων υποστηρίζει θερμά τις δραστηριότητες του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών «Άλμα Ζωής» συμμετέχοντας ενεργά από το 1999 στην επιστημονική επιτροπή και προσφέροντας εθελοντική εργασία, δίνοντας διαλέξεις για την πρόληψη της νόσου σε ολόκληρη την Ελλάδα. Έχει δημοσιεύσει σε επιστημονικά ιατρικά περιοδικά και, ανάμεσα σε άλλα, έχει συγγράψει το κεφάλαιο των παθήσεων του μαστού που διδάσκεται σήμερα στους φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Τελευταία έχει αναπτύξει το πρότυπο ιατρικό κέντρο Athena Medical στο Μαρούσι.