Health & Fitness

Η επιδημία της μοναξιάς στον σύγχρονο κόσμο

Το μυστικό της μακροζωίας είναι οι φίλοι

62222-137653.jpg
A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Η επιδημία της μοναξιάς στον σύγχρονο κόσμο και το αμερικανικό όνειρο
© Unsplash+ In collaboration with Getty Images

Πώς η μοναξιά αυξάνει τους κινδύνους για την ψυχική υγεία - Γιατί χαρακτηρίζεται ως επιδημία στις ΗΠΑ

Η αμερικανική παράδοση είναι γεμάτη ιστορίες μοναχικών ηρώων: ο Λούκυ Λουκ, ο φτωχός και μόνος καουμπόι, καλπάζει προς το ηλιοβασίλεμα με το άλογό του, την Ντόλλυ. Αλλά, αν και ολόκληρο το αμερικανικό έθνος χτίστηκε στα θεμέλια του ατομικισμού, την πραγματικότητα, η μοναξιά στην Αμερική μπορεί να είναι θανατηφόρα. Τον Μάιο του 2023, το αμερικανικό υπουργείο Υγείας χαρακτήρισε τη μοναξιά επιδημία με ίση θνητότητα με το κάπνισμα. Οι σκληροτράχηλοι ατομικιστές -σαν τον Λούκυ Λουκ ή τον Τζον Γουέιν- είναι ένας μύθος: εκατομμύρια άνθρωποι αγωνίζονται στη σκιά, αβοήθητοι, χωρίς δίχτυ προστασίας. Πώς φτάσαμε σ’ αυτή την επιδημία;

Κατ’ αρχάς, ο οικογένειες διαλύονται ευκολότερα απ’ ό,τι παλιά, χωρίς τα διαζύγια να είναι λιγότερο οδυνηρά. Πολλοί διαζευγμένοι ζουν την υπόλοιπη ζωή τους στην απομόνωση. Και παρότι ένας κακός γάμος μπορεί να σε στείλει στον τάφο, ένα κακό διαζύγιο μπορεί να κάνει το ίδιο. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι η απομάκρυνση από την εκκλησία: πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν ακόμα στην εκκλησία για να συναντήσουν τους ομοθρήσκους τους - περισσότερο για την κοινωνική επαφή και κριτική παρά για τη θεία λειτουργία. Τρίτος παράγοντας είναι η πολιτική πόλωση: οι άνθρωποι έχουν γίνει δυσανεκτικοί στην αντίθετη άποψη -στις ΗΠΑ, οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικανοί-τραμπιστές αδυνατούν να συνυπάρξουν στο ίδιο δωμάτιο. Αλλά βεβαίως, οι άνθρωποι νιώθουν μόνοι σε όλο τον κόσμο.

Από τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν η λέξη «μοναξιά» άρχισε να χρησιμοποιείται με τη σημερινή έννοια, η αμερικανική ζωή φαινόταν, από την ίδια της τη φύση, επιρρεπής σ’ αυτή. Η έμφαση στον ατομικισμό, το αχανές τοπίο, η πολυγλωσσία και οι πολιτιστικές διαφορές ευνοούσαν ανέκαθεν τη μοναχικότητα. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ δεν θα είχαν γίνει το μεγάλο έθνος που έγιναν χωρίς το ιδεώδες της κοινότητας· χωρίς την καθημερινή συνεργασία των ανθρώπων, χωρίς τις οργανώσεις πολιτών, εργατών, καλλιτεχνών - τίποτα δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς ομαδικό πνεύμα. Κι όμως η ελευθερία στις ΗΠΑ ταυτίζεται με τη μοναχικότητα, ενώ μερικές φορές η υπεράσπιση της κοινοτικής σκέψης αντιμετωπίζεται με κατηγορίες για «σοσιαλισμό».

Τα ηλεκτρονικά δίκτυα δίνουν μια ψευδαίσθηση κοινότητας ενώ την ίδια στιγμή οξύνουν το πρόβλημα της μοναξιάς. Αν και οι νέες γενιές έχουν βάλει στον δημόσιο διάλογο την ψυχική υγεία είναι πιο ευάλωτες στη μοναξιά, άρα και στις ψυχικές της επιπτώσεις: εκτός του ότι ο τρόπος ζωής μπροστά σε οθόνες μειώνει πολύ τον χρόνο των συναναστροφών, η υπερβολική πολιτική ευθιξία -το γεγονός ότι η Γενιά Ζ «προσβάλλεται» με το παραμικρό- επιδεινώνει την απομόνωση. Πολλοί χρυσώνουν το χάπι, παραπέμποντας στο Αμερικανικό Όνειρο, στην αμερικανική κουλτούρα της μοναξιάς: τα μπλουζ δεν ήταν η μουσική του μοναχικού ανθρώπου; Τα γουέστερν του Χόλιγουντ και ιδιαίτερα του Τζον Φορντ, δεν αφηγούνταν ιστορίες μοναχικών ηρώων; Ο Έντουαρντ Χόπερ δεν απεικόνιζε με τη ζωγραφική του την αστική μοναξιά ως «αμερικανική κατάσταση»; Το φιλμ νουάρ δεν διαμόρφωσε τη φιγούρα του μοναχικού άνδρα μέσα στο πλήθος; Σήμερα, η μοναξιά είναι μόνιμο μοτίβο του streaming -«Severance», «Shrinking», «Beef», «Ted Lasso»- πράγμα που ίσως μπορούμε να αποδώσουμε εν μέρει στην εμπειρία της πανδημίας του Covid. To 2020 οι Αμερικανοί περνούσαν 20 λεπτά την ημέρα με φίλους· το 2000 περνούσαν μία ώρα την ημέρα. Αν και οπωσδήποτε το 2020 ήταν μια παράξενη χρονιά, η τάση είναι σαφής - ιδιαίτερα μεταξύ των νέων ηλικίας 15 έως 24 ετών. Ίσως επειδή βυθίζονται σε μια θάλασσα φυσικών και εικονικών φωνών, να αναζητούν περισσότερο χρόνο για τον εαυτό τους.

Η αλήθεια είναι ότι μερικές από τις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις που έφερναν κοντά τους ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες -εμπόριο, επικοινωνία, δρόμοι- έχουν αλλάξει μορφή, έχουν γίνει παράγοντες που απομονώνει τους ανθρώπους. Υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ του καταστήματος και των παραδόσεων της Amazon στην πόρτα μας. Αλλά αυτές οι ευκολίες έχουν μια σκοτεινή πλευρά: σύμφωνα με όλες τις σχετικές έρευνες, γύρω στο 36% των Αμερικανών νιώθουν «καταθλιπτική μοναξιά»· το 61% αυτών είναι νεαροί ενήλικες και το 51% μητέρες με μικρά παιδιά. Το 57% των Αμερικανών λένε ότι τρώνε πάντοτε μοναχοί τους· το 12% λένε ότι δεν έχουν κανένα στενό φίλο· το 27% λένε ότι «κανείς δεν τους κατάλαβε ποτέ». Η καταθλιπτική μοναξιά αυξάνει τους κινδύνους για την υγεία -καρδιαγγειακά νοσήματα, εθισμό, άγχος-στρες- και μειώνει το προσδόκιμο την ζωής. Το μυστικό της μακροζωίας είναι οι φίλοι.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.