Ωτορινολαρυγγολογία: Τι προσφέρει η ενδοσκοπική χειρουργική;

«Λύνει τα χέρια» των ειδικών γιατρών τα τελευταία χρόνια η ενδοσκοπική χειρουργική. Ειδικά στον τομέα της Ωτορινολαρυγγολογίας έχει συμβάλει στην ακόμη πιο στοχευμένη αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών, η προσέγγιση των οποίων ήταν ιδιαίτερα δύσκολη μέχρι πρότινος. Στο 6^ο Ετήσιο Συνέδριο για την Ενδοσκοπική Χειρουργική του Πανεπιστημίου Columbia, που έγινε τον περασμένο μήνα στη Νέα Υόρκη, ακούστηκαν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για την πρόοδο της τεχνικής και πώς αυτή «απογειώνει» τη χειρουργική στην Ωτορινολαρυγγολογία. Το συνέδριο έγινε με φυσική παρουσία αλλά και υβριδικά ενώ συμμετείχαν επιστήμονες από πολλές χώρες, καθώς και από την Ελλάδα. 

«Συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων, η χειρουργική της ευσταχιανής σάλπιγγας, η οποία επιτρέπει την επικοινωνία του μέσου ωτός με τον ρινοφάρυγγα. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν σωλήνα, το ένα στόμιο του οποίου καταλήγει στον ρινοφάρυγγα και το άλλο στο μέσο αυτί, καθώς και η ενδοσκοπική χειρουργική μύτης - ιγμορείων - κογχών (οι ρινικές κόγχες είναι μέσα στη μύτη και ρυθμίζουν τη ροή του αέρα), όπως και η ενδοσκοπική χειρουργική των αυτιών», αναφέρει η κ. Ανατολή Παταρίδου Ωτορινολαρυγγολόγος – Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου, ΠαιδοΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ – ΜΗΤΕΡΑ, η οποία συμμετείχε στο συνέδριο. 

Ενδοσκοπική χειρουργική: Καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα 

Παλαιότερα ορισμένες ασθενείς ζητούσαν από τους χειρουργούς να αναβάλουν τις χειρουργικές τους επεμβάσεις, διότι ανησυχούσαν και φοβούνταν για την πιθανή τους έκβαση. Λύση σε αυτά δίνουν οι νέες, πρωτοποριακές τεχνικές, που διευκολύνουν την προσπέλαση και έχουν τα ίδια, ενίοτε και καλύτερα μετεγχειρητικά αποτελέσματα. «Πλέον σε όλες τις χειρουργικές ειδικότητες επικρατεί η τάση να επιτυγχάνεται το ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα με τη λιγότερο ακρωτηριαστική μέθοδο, γεγονός που οδήγησε στην ανάπτυξη πιο λειτουργικών τεχνικών. Με τις τεχνικές αυτές η επέμβαση είναι πιο στοχευμένη στο όργανο που πάσχει, με αποτέλεσμα να θίγονται λιγότερο οι γύρω υγιείς ιστοί. Η χειρουργική κεφαλής και τραχήλου προόδευσε εξαιρετικά τα τελευταία χρόνια, με την εφαρμογή όλο και συχνότερα των μοντέρνων ενδοσκοπικών τεχνικών, αντί των κλασικών ανοικτών χειρουργικών μεθόδων», επισημαίνει η κα Παταρίδου. 

Ποια είναι η ιδανική ένδειξη 

Η ενδοσκοπική χειρουργική δεν ενδείκνυται για όλες τις ωτορινολαρυγγολογικές επεμβάσεις. Ο εξειδικευμένος χειρουργός είναι εκείνος, ο οποίος είναι σε θέση να κρίνει και να αποφασίσει ποια μέθοδο θα ακολουθήσει ανά περίπτωση. Για παράδειγμα, όπως εξηγεί η ειδικός, η περιοχή του ανώτερου αεραγωγού αποτελεί ιδανική ένδειξη για τις ενδοσκοπικές αυτές τεχνικές, γιατί χρησιμοποιούνται για τη χειρουργική προσπέλαση οι φυσικές δίοδοι της ιδιαίτερης αυτής ανατομικής περιοχής. 

«Η ενδοσκοπική χειρουργική στην περιοχή ρινός και παραρρινίων οδήγησε στην πολύ πιο λειτουργική, χωρίς εξωτερικές τομές, αντιμετώπιση παθήσεων, όπως οι οξείες ή χρόνιες παραρρινοκολπίτιδες, οι πολύποδες, οι καλοήθεις και κάποιοι κακοήθεις όγκοι, καθώς και η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος», αναφέρει η χειρουργός. Ειδικότερα, χάρη στη μεγέθυνση και στον φωτισμό, σε συνδυασμό με τα μικροεργαλεία και τη χρήση του πλοηγού (navigator), όταν υπάρχει ένδειξη, η χειρουργική αυτή προσπέλαση δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό, με ακρίβεια και με μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών, να θεραπεύσει τις ανατομικές δομές, που πάσχουν. 

Η προσπέλαση και τα άλλα πλεονεκτήματα 

Η ενδοσκοπική χειρουργική έχει φέρει επανάσταση και διευρύνει συνεχώς το φάσμα των εφαρμογών της. Δεν διαφοροποιείται από τις παλαιότερες ανοικτές προσπελάσεις μόνο λόγω απουσίας εξωτερικών τομών και μετεγχειρητικού οιδήματος ή μελανιών, αλλά κυρίως εξαιτίας της διαφορετικής της φιλοσοφίας. Το σίγουρο είναι, πάντως, ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις αλλάζει ριζικά την αντιμετώπιση συχνών προβλημάτων και έχει, όπως ανέφεραν στο συνέδριο του Columbia στη Νέα Υόρκη εξειδικευμένοι χειρουργοί, που την αξιοποιούν, αρκετά πλεονεκτήματα. 

Στην περιοχή του λάρυγγα -χάρη στην ενδοσκοπική διαστοματική χειρουργική με laser, η οποία ξεκίνησε από το 1970, αλλά εδώ και 25 χρόνια γίνεται πολύ συστηματικά- άλλαξε ριζικά η αντιμετώπιση των καλοήθων παθήσεων, αλλά και του καρκίνου στα αρχόμενα στάδια. Έτσι σήμερα είναι δυνατή, χωρίς εξωτερικές τομές και τραχειοστομία, η αφαίρεση αυτών των όγκων. «Άλλα πλεονεκτήματα για τον ασθενή είναι ότι δίνει τη δυνατότητα επανεγχείρησης, σε περίπτωση τοπικής υποτροπής, ιδιαίτερα σε καρκίνους των φωνητικών χορδών, και δεν περιορίζει τις άλλες θεραπευτικές επιλογές σε ασθενείς με δεύτερο πρωτοπαθή όγκο κεφαλής και τραχήλου. Επίσης εξασφαλίζει ικανοποιητική ποιότητα φωνής, περιορισμένη διαταραχή κατάποσης, χαμηλή περιεγχειρητική νοσηρότητα και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο διεγχειρητικής διασποράς», υπογραμμίζει η κα Παταρίδου και προσθέτει: «Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει και στην Ωτορινολαρυγγολογία η εφαρμογή της διαστοματικής ρομποτικής χειρουργικής. Έχει το πλεονέκτημα ότι χρησιμοποιεί τρισδιάστατη κάμερα, που δίνει τη δυνατότητα εκτίμησης του βάθους στο χειρουργικό πεδίο και των ανατομικών δομών με μεγαλύτερη σαφήνεια.

Ακόμη, επειδή χρησιμοποιεί μικροεργαλεία με εξαιρετική δυνατότητα περιστροφής, εξασφαλίζει καλύτερη προσπέλαση σε δύσκολες γωνίες του ιδιαίτερου ανατομικού χώρου, που λέγεται ανώτερος αεραγωγός. Η εφαρμογή της σήμερα αφορά σε καλοήθεις παθήσεις, όπως η αποφρακτική άπνοια στον ύπνο και αρχόμενα στάδια καρκίνου του φάρυγγα και του λάρυγγα. Επιπλέον πολύ σημαντική θέση έχει αρχίσει να έχει στη διερεύνηση αγνώστου πρωτοπαθούς καρκίνου κεφαλής και τραχήλου. Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα για τον ασθενή από την εφαρμογή της ρομποτικής χειρουργικής είναι η ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού οιδήματος, του πόνου, της αιμορραγίας και της δυσκαταποσίας», καταλήγει η ειδικός.