Προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης: Οι εγκεκριμένες θεραπευτικές τους χρήσεις και η δράση τους

Καθώς αυξάνονται οι εγκρίσεις για τη χρήση προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης για κάποιες ασθένειες, αλλάζει και η αντιμετώπισή τους από τους καταναλωτές-ασθενείς που απολαμβάνουν τις θεραπευτικές και ανακουφιστικές ιδιότητές τους, για προβλήματα που τα υπάρχοντα φάρμακα δεν μπορούσαν να βοηθήσουν.

Τι είναι τα φυτοκανναβινοειδή

Τα φυτοκανναβινοειδή είναι ουσίες που απομονώνονται από το φυτό της κάνναβης (Cannabissativa L) και αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς κανναβινοειδών, οι οποίοι εντοπίζονται στον ανθρώπινο οργανισμό και συγκεκριμένα αποτελούν μέρος του Ενδοκανναβινοειδούς Συστήματος (ΕΚΣ), το οποίο εμπλέκεται σε πολλές λειτουργίες, όπως στη διάθεση, στο άγχος, στο αίσθημα του πόνου, στην όρεξη, στη μάθηση και στη μνήμη. Μέσω της αλληλεπίδρασης των φυτοκανναβινοειδών (CBD, CBG, CBN κ.λπ.) με το ΕΚΣ μπορεί να επιτευχθεί ομοιόσταση, δηλαδή διατήρηση των χαρακτηριστικών ενός ζωντανού οργανισμού σε σταθερή κατάσταση, εξηγεί ο κ. Ελευθέριος Αζάς Παθολόγος - Διαβητολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής στο ΥΓΕΙΑ.

Όσο αυξάνεται η έρευνα για το ΕΚΣ και τα φυτοκανναβινοειδή, τόσο περισσότερα δεδομένα προκύπτουν σχετικά με τις ευεργετικές ιδιότητες της CBD και των υπόλοιπων φυτοκανναβινοειδών.

Η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της κανναβιδιόλης

Οι προσδοκίες για τα προϊόντα CBD είναι μεγάλες. Το 2018 ο FDA ενέκρινε την κανναβιδιόλη (CBD) ως συμπληρωματική θεραπεία των κρίσεων που σχετίζονται με δύο σπάνια επιληπτικά σύνδρομα (σύνδρομο Lennox-Gastaut και σύνδρομο Dravet) για ασθενείς ηλικίας 2 ετών και άνω, μειώνοντας την ένταση και τη συχνότητα των επιληπτικών κρίσεων. Παράλληλα, το 2020 εγκρίθηκε για χρήση ως συμπληρωματική θεραπεία κρίσεων σχετιζόμενων με την οζώδη σκλήρυνση για ασθενείς ηλικίας 2 ετών και άνω. Η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της CBD έχει αξιολογηθεί με τυχαιοποιημένες, διπλές τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες παράλληλων ομάδων. Υπάρχουν ήδη αρκετές δημοσιεύσεις που υποστηρίζουν τις ευεργετικές ιδιότητες της κανναβιδιόλης (CBD), όπως για παράδειγμα ότι είναι αποτελεσματική στη διαχείριση του άγχους, στην αντιμετώπιση των διαταραχών διάθεσης, στη βελτίωση του ύπνου και την αντιμετώπιση νευροπαθητικών και σωματικών πόνων. Ωστόσο, δεν έχει μελετηθεί ο βαθμός της θεραπευτικής τους δράσης σε μακροχρόνιο επίπεδο.

Θεραπευτικές χρήσεις των προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης

Σε ό,τι αφορά στα τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης, οι εγκεκριμένες θεραπευτικές τους χρήσεις είναι οι εξής:

1. Πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρής ναυτίας ή εμέτου από χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και συνδυαστική θεραπεία.
2. Αντιμετώπιση χρόνιου πόνου, που σχετίζεται με καρκίνο ή παθήσεις του ΚΝΣ ή ΠΝΣ, όπως νευροπαθητικός πόνος που προκαλείται από: νευρική βλάβη, «μέλος φάντασμα», νευραλγία τριδύμου, μεθερπητική νευραλγία, ινομυαλγία.
3. Αντιμετώπιση σπαστικότητας που σχετίζεται με σκλήρυνση κατά πλάκας ή βλάβες του νωτιαίου μυελού.
4. Ορεξιογόνο στην παρηγορητική (ανακουφιστική) φροντίδα ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπείες για καρκίνο ή επίκτητη ανοσολογική ανεπάρκεια (AIDS).

Εξατομικευμένη θεραπεία

Μια από τις ιδιομορφίες των κανναβινοειδών είναι ότι η δοσολογία τους διαφέρει πολύ από άνθρωπο σε άνθρωπο (εξατομικευμένη θεραπεία). Συγκεκριμένα, συστήνεται η χορήγηση να ξεκινά με χαμηλή δόση και να αυξάνεται αργά έτσι ώστε ο κάθε άνθρωπος, παρατηρώντας την ανταπόκριση, να υπολογίσει την ιδανική για αυτόν δοσολογία. Η ιδανική δοσολογία εκφράζεται ως το σημείο που ο κάθε άνθρωπος βιώνει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Σε περίπτωση που το άτομο υπερβεί την ιδανική δοσολογία η αποτελεσματικότητα θα μειωθεί (θεραπευτικό παράθυρο). Συνεπώς, συστήνεται ο κάθε άνθρωπος να διατηρεί ημερολόγιο έως ότου υπολογίσει την ιδανική για αυτόν δοσολογία και εν συνεχεία να είναι τακτικός στην καθημερινή λήψη προκειμένου να εξακολουθεί να ωφελείται από τις ευεργετικές ιδιότητες των προϊόντων CBD. 

Η σημασία της προέλευσης του κάθε προϊόντος

Οι Έλληνες καταναλωτές είναι εξοικειωμένοι με τον όρο CBD, καθώς τα τελευταία χρόνια έρχονται σε επαφή μαζί του καθημερινά μέσω των προϊόντων υγιεινής διατροφής, υπάρχει ωστόσο παραπληροφόρηση ως προς τον ορισμό του.

Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές φαίνεται ότι πράγματι γνωρίζουν την ευεργετική χρήση του CBD σε διάφορα βρώσιμα προϊόντα, αλλά και την προσθήκη του σε καλλυντικά. Έτσι, με τη σχετική ενημέρωση που λαμβάνουν και το μεγάλο εύρος πληροφοριών που πλέον είναι διαθέσιμες, αρχίζουν να ξεπερνούν τους αρχικούς ενδοιασμούς και προχωρούν σε δοκιμή των προϊόντων.

Επίσης, οι Έλληνες καταναλωτές θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με την προέλευση του κάθε προϊόντος. Η ποιότητα του εκάστοτε προϊόντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις ευεργετικές του ιδιότητες. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει αυστηρός έλεγχος για το τι περιέχεται σε κάθε προϊόν, η προέλευση του κάθε προϊόντος αλλά και το δίκτυο διανομής του έχουν εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Ο ιατρός και ο φαρμακοποιός είναι οι πλέον κατάλληλοι να παρέχουν πληροφορίες και καθοδήγηση για τα προϊόντα αυτά.

κ. Ελευθέριος Αζάς, Παθολόγος – Διαβητολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Γ' Παθολογικής Κλινικής στο ΥΓΕΙΑ.