Μάτια: Γιατί είναι απαραίτητη η προστασία από τον ήλιο;

Γνωρίζουμε ότι πρέπει να προστατεύουμε το δέρμα μας από τον ήλιο, όμως συχνά ξεχνάμε ότι εξίσου σημαντική είναι και η προστασία των ματιών από την υπεριώδη ακτινοβολία, ειδικά τώρα το καλοκαίρι.

«Τα σωστά γυαλιά ηλίου είναι απαραίτητα σε μικρούς και μεγάλους καθώς προστατεύουν σημαντικά όχι μόνο τα μάτια αλλά και την περιοχή γύρω από αυτά. Υπάρχουν τρεις τύποι υπεριώδους ακτινοβολίας, οι UVA, UVB και UVC: Η UVC απορροφάται από τη στοιβάδα του όζοντος και δεν συνιστά απειλή για την όραση (ή για το δέρμα). Η UVA και η UVB, όμως, έχουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες στα μάτια και την όραση», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός - Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Laser Vision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Ηλιακό έγκαυμα ματιών

«Όταν τα μάτια εκτεθούν σε μεγάλες ποσότητες της UV για μικρό χρονικό διάστημα, μπορεί να αναπτυχθεί φωτοκερατίτιδα, μία κατάσταση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το ηλιακό έγκαυμα των ματιών. Προκαλεί κοκκίνισμα και αίσθηση ότι στο εσωτερικό των ματιών έχει μπει ξένο σώμα ή κόκκοι άμμου. Επίσης δημιουργεί μεγάλη ευαισθησία στο φως και δακρύρροια, ενώ συχνά συνοδεύεται και από έντονο πόνο στα μάτια. Μάλιστα η φωτοκερατίτιδα είναι η αιτία που χάνουν την όρασή τους όσοι μένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στα χιόνια δίχως γυαλιά ηλίου. Γενικότερα όσο περισσότερο διαρκεί η έκθεση των ματιών στην ηλιακή ακτινοβολία, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να αναπτυχθεί σοβαρή βλάβη τόσο στους επιφανειακούς ιστούς του ματιού (κυρίως στον κερατοειδή χιτώνα και τον κρυσταλλοειδή φακό), όσο και σε εκείνους που βρίσκονται βαθιά μέσα στα μάτια, όπως ο αμφιβληστροειδής χιτώνας», επισημαίνει ο καθηγητής.
Οι βλάβες αυτές μακροπρόθεσμα μπορεί να εκδηλωθούν με τη μορφή σοβαρών παθήσεων, όπως ο καταρράκτης, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ο καρκίνος στα βλέφαρα ή στο εσωτερικό του ματιού (μελάνωμα αμφιβληστροειδούς).

«Επειδή ωστόσο  δεν ξέρουμε πόση ακριβώς έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία απαιτείται για να προκληθούν βλάβες στα μάτια, γι’ αυτό και συνιστάται σε μικρούς και μεγάλους να μην βγαίνουν ποτέ στον ήλιο δίχως καλής ποιότητας γυαλιά ηλίου και καπέλο με φαρδύ γείσο», τονίζει ο δρ Κανελλόπουλος.

Επαρκής προστασία των ματιών από την UVA και UVB ακτινοβολία

Τα γυαλιά ηλίου για επαρκή προστασία πρέπει να δεσμεύουν το 99-100% της UVA και της UVB, να απωθούν το 75-90% του ορατού φωτός, να έχουν φακούς με ομοιογενές χρώμα δίχως ατέλειες, και να έχουν κατά προτίμηση γκριζωπούς φακούς για να επιτρέπουν καλή αναγνώριση των χρωμάτων γύρω μας.
«Είναι σημαντικό τα γυαλιά να καλύπτουν τα μάτια και από τα πλάγια καθώς η ηλιακή ακτινοβολία αντανακλάται στις λείες επιφάνειες, επομένως φθάνει και υπό γωνία στα μάτια. Έρευνες έχουν δείξει ότι το νερό αντανακλά έως το 100% της UV, η στεγνή άμμος και το τσιμέντο έως το 25%, ενώ ακόμα και το γρασίδι αντανακλά ένα μικρό ποσοστό. Όσοι συμμετέχουν σε δραστηριότητες ή σπορ που μπορεί να οδηγήσουν σε τραυματισμό των ματιών, χρειάζονται γυαλιά με φακούς από polycarbonate ή trivex, δύο συνθετικά υλικά που παρουσιάζουν μεγάλη αντοχή σε περίπτωση πρόσκρουσης.

Ναι μεν η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στα μάτια κάθε ανθρώπου, υπάρχουν δε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου» τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος, ο οποίος αναφέρεται στα προβλήματα και τους κίνδυνους που διατρέχουν τα άτομα αυτών των ομάδων, όπως:

• «Τα μικρά παιδιά που εκτίθενται συχνά στον ήλιο περισσότερο απ’ όσο οι ενήλικες, καθώς παίζουν σε υπαίθριους χώρους. Η ετήσια έκθεση των παιδιών στην ηλιακή ακτινοβολία είναι τριπλάσια απ’ ό,τι των ενηλίκων. Όμως μόλις το 5% των ενηλίκων αναφέρουν ότι τα παιδιά τους φορούν πάντοτε γυαλιά ηλίου, ενώ το 15% παραδέχονται ότι δεν φοράνε στα παιδιά τους ούτε καν καπέλο. Τα παιδιά διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο οφθαλμοπάθειας εξαιτίας του ήλιου επειδή οι φακοί των ματιών τους είναι ανώριμοι και έτσι δεν φιλτράρουν αποτελεσματικά την UV, με συνέπεια να φθάνει σε υψηλά επίπεδα έως βαθιά μέσα στα μάτια τους.
• Επίσης όσοι έχουν γαλάζια ή πράσινα ανοικτά μάτια και βγαίνουν στον ήλιο δίχως γυαλιά ηλίου και καπέλο, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν σπάνιες μορφές καρκίνου στα μάτια, όπως το μελάνωμα στην ίριδα ή στον ραγοειδή χιτώνα του ματιού
• Τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη, καθώς  αφαιρείται ο θολωμένος φυσικός φακός του ματιού και αντικαθίσταται από τεχνητό φακό. Έτσι το μάτι είναι περισσότερο εκτεθειμένο στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, ιδιαίτερα αν ο τεχνητός φακός που έχει τοποθετηθεί είναι παλαιού τύπου (οι νεότεροι φακοί είναι πιο απορροφητικοί). Όσοι λοιπόν έχουν κάνει εγχείρηση για καταρράκτη δεν πρέπει να βγαίνουν στον ήλιο χωρίς γυαλιά ηλίου και καπέλο με φαρδύ γείσο.
• Επίσης ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα τα οποία αυξάνουν την φωτοευαισθησία, μπορεί να καταστήσουν και τα μάτια ευαίσθητα σε αυτόν που τα παίρνει. Σε αυτή την κατηγορία φαρμακων, ανήκουν ορισμένα αντιβιοτικά (φθοροκινολόνες, τετρακυκλίνες), αντισυλληπτικά και φάρμακα με οιστρογόνα που λαμβάνονται από το στόμα, τα ψωραλένια (χρησιμοποιούνται για δερματοπάθειες όπως η ψωρίαση), ορισμένα διουρητικά και ηρεμιστικά κ.ά.

Αν παίρνετε συστηματικά φάρμακα για οποιονδήποτε λόγο, συζητήστε με τον οφθαλμίατρό σας το ενδεχόμενο να προκαλούν φωτοευαισθησία», καταλήγει ο δρ Κανελλόπουλος.