#Introverts: Τι σημαίνει τελικά να είσαι εσωστρεφής;

Από τα χρόνια που ακούγαμε το «Boulevard Of Broken Dreams» υπήρχαν λόγοι να νιώσουμε λίγο παραπάνω μόνοι από ότι φαινομενικά ήμασταν. Σήμερα, ακόμη και μετά την επίσημη λήξη της πανδημίας, υπάρχουν πολλοί ανάμεσά μας που έχουν μια τάση να είναι κλεισμένοι στον εαυτό τους. Έρευνες εξηγούν το φαινόμενο ως ένα συλλογικό τραύμα στη ψυχική υγεία, το οποίο προκλήθηκε κυρίως λόγω της πανδημίας. Την ίδια στιγμή όμως, ένας άλλος όρος έχει αρχίσει να γίνεται δημοφιλής και να χρησιμοποιείται στο TikTok, στο Instagram και πλέον και στην καθημερινότητα: introvert. Πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είναι introverts, δηλαδή εσωστρεφείς. Ενώ έχουμε αρχίσει να πιστεύουμε ότι οι introverts είναι οι νέοι hipster, προκύπτει το ερώτημα του τι σημαίνει να είναι κάποιος πραγματικά εσωστρεφής;

Τι σημαίνει τελικά να είσαι introvert;

Όταν ακούτε τη λέξη εσωστρεφής, μπορεί να σκεφτείτε κάποιον που είναι ντροπαλός ή ήσυχος και ο οποίος προτιμά να είναι μόνος. Είναι όντως γεγονός ότι ένα εσωστρεφές άτομο είναι το άτομο που αισθάνεται πιο άνετα, όταν εστιάζει στις εσωτερικές του σκέψεις, παρά σε αυτό που συμβαίνει γύρω του. Ίσως προτιμάει να περνάει χρόνο με έναν ή δύο φίλους, αντί για μια μεγάλη παρέα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλά περισσότερα που σκιαγραφούν την εσωστρέφεια και συγχρόνως πολλά ακόμα που λανθασμένα νομίζουμε ότι την περιγράφουν.

Μια συζήτηση με τον ψυχολόγο Χρήστο Σωζόπουλο, ο οποίος έχει ερευνήσει πάνω στο ζήτημα, εξηγεί όλα όσα αφορούν τους εσωστρεφείς ανθρώπους σήμερα. «Νομίζω πως μας βοηθάει πολύ η ετυμολογία της λέξης, όταν προσπαθούμε να την ορίσουμε. Στροφή έσω, δηλαδή μια -ίσως και βιολογικά καθορισμένη- τάση κατά την οποία το άτομο στρέφεται προς τα εσωτερικά του συναισθήματα. Είναι πιο συγκρατημένος, πιο συνεσταλμένος, πιο επιφυλακτικός και ενίοτε άνθρωπος του καθήκοντος» αναφέρει ο ειδικός, επιχειρώντας να μας εισάγει στον κόσμο της εσωστρέφειας.

Introvert: Πώς αυτός ο τύπος προσωπικότητας έγινε trend στα social media

Όσο έκανα scroll στην αρχική μου στο TikTok, συναντούσα όλο και περισσότερα βίντεο σχετικά με τη trendy εκδοχή της εσωστρέφειας και σιγά σιγά κατάλαβα ότι ο πανέξυπνος αλγόριθμος της εφαρμογής είχε καταφέρει να γεμίσει την αρχική μου με το σχετικό hashtag: “Introverts at parties be like”, “Introverts after a day of socializing” και “8 signs you’re probably an introvert.” Εκεί άρχισα να αναρωτιέμαι αν υπάρχει πιθανότητα να ανήκω σε αυτήν την κατηγορία, καθώς έχω τύχει πολλές φορές να χαίρομαι που τελικά ακυρώθηκε εκείνος ο καφές που με δική μου πρωτοβουλία κανονίστηκε και ότι συχνά περνάω τα βράδια στον καναπέ με Netflix. «Σε καμία περίπτωση δεν είναι θέμα διάγνωσης, διότι δεν είναι κάτι ψυχοπαθολογικό. Αυτό που πρέπει να διακρίνουμε είναι ότι είναι άλλο η εσωστρέφεια, άλλο η κοινωνική συστολή, άλλο η ντροπαλότητα και άλλο η επιλεκτικότητα. Μπορεί οι άνθρωποι να είμαστε πιο εσωστρεφείς σε κάποια πλαίσια σε σχέση με άλλα.» σημειώνει ο Χρήστος Σωζόπουλος.

Η εσωστρέφεια και η εξωστρέφεια δεν είναι τόσο ασπρόμαυρη όσο πιστεύουν ορισμένοι. Όλοι είμαστε εσωστρεφείς με κάποιους τρόπους και εξωστρεφείς με άλλους. Απλώς κάποιοι μπορεί να είμαστε περισσότερο εσωστρεφείς παρά εξωστρεφείς και το αντίστροφο. «Επειδή η χρήση του όρου ως ταμπέλα μπορεί να στιγματίσει κάποιον, θα πρέπει να δούμε προσεκτικά το πλαίσιο που βρίσκεται ο κάθε άνθρωπος. Για παράδειγμα, η περίοδος εξοικείωσης κάποιου με μια νέα συνθήκη δεν είναι ενδεικτική. Η εσωστρέφεια αναφέρεται σε ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας αρκετά πιο γενικευμένο και διάχυτο, και όχι σε μια ευκαιριακή κοινωνική συστολή.» συνεχίζει ο ειδικός.

Τα κρυφά πλεονεκτήματα του να είσαι introvert

Ψάχνοντας ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός introvert, ανακάλυψα ότι παρότι είχα κάποια στοιχεία που συναντώνται στους introverts, απλά δεν είμαι εσωστρεφής. Από εκείνο το σημείο και μετά άρχισα να αναρωτιέμαι γιατί όλοι αυτοί οι χρήστες θέλουν να αυτό-αποκαλούνται εσωστρεφείς -είτε είναι είτε όχι- και να προβάλλουν τους εαυτούς στα social media με αυτή την ταμπέλα;  «Το να είναι κάποιος εσωστρεφής από μόνο του είναι ουδέτερο και μάλιστα παρεξηγημένο στο δημόσιο λόγο. Δεν είναι κάτι που χρειάζεται βοήθεια. Οι εσωστρεφείς άνθρωποι τείνουν σε πολλά πεδία της ζωής να ανταπεξέρχονται καλύτερα. Επηρεάζονται πολύ λιγότερο από τους εξωστρεφείς και τείνουν να έχουν πιο βαθιές διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στο χρόνο. Σε γενικές γραμμές όμως, θα πρέπει να αποφεύγουμε να το βλέπουμε συγκριτικά».

Πρόσφατα το περιοδικό Forbes δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Πώς οι εσωστρεφείς μπορούν να είναι εξαιρετικοί ηγέτες παρά τα κοινωνικά στερεότυπα». Πράγματι, υπάρχει ένας μύθος ότι οι εσωστρεφείς δεν μπορούν να είναι καλοί ηγέτες. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, η ηγεσία απαιτεί προσωπικές ιδιότητες που συνήθως συνδέονται με την εξωστρέφεια, όπως το να είσαι ειλικρινής, κοινωνικός και διεκδικητικός. Ο Χρήστος Σωζόπουλος αναφέρει: «Στην επαγγελματική σταδιοδρομία ίσως ένας εσωστρεφής άνθρωπος να επιλέξει πιο μοναχικά επαγγέλματα. Ξέρουμε πως αυτοί που χαρακτηρίζονται εσωστρεφείς τείνουν να έχουν συχνά καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις, αλλά αυτό παραμένει συσχέτιση, δεν είναι αιτιότητα.  Η εσωστρέφεια έχει και μια σχέση και με το κομμάτι της ευσυνειδησίας, η οποία και αυτή μπορεί να θεωρηθεί ένα από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ηγεσίας και όχι μόνο.»

Πίσω στη δεκαετία του 1920, ο ψυχολόγος Carl Jung χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τους όρους εσωστρεφής και εξωστρεφής: «Οι εσωστρεφείς στρέφονται στο μυαλό τους για να πάρουν πίσω την ενέργεια τους, ενώ οι εξωστρεφείς αυτό το επιτυγχάνουν μέσα από την αλληλεπίδρασή τους με άλλους ανθρώπους». Ο Carl Jung βέβαια, δε φαντάστηκε ότι η κουλτούρα των memes θα μπορούσε να κάνει την εσωστρέφεια τάση στο ίντερνετ.

Συμβουλές για τους εσωστρεφείς ανάμεσά μας

«Έχω παρατηρήσει την άνοδο του όρου introvert ως trend στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά εντάσσοντάς το γεγονός αυτό σε ένα πλαίσιο μαζικής κουλτούρας, δεν μου προκαλεί εντύπωση. Το θέμα δεν είναι η αύξηση αυτή κάθε αυτήν, αλλά το πως στεκόμαστε απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους. Το γεγονός ότι οι εσωστρεφείς μπορούν να παρεξηγηθούν μας δείχνει ότι έχουμε πολλή δουλειά ακόμη να κάνουμε. Το διαδίκτυο έχει βοηθήσει εσωστρεφείς ανθρώπους να κοινωνικοποιηθούν, γιατί μπορούν να ελέγξουν κατά πόσο εκτίθενται σε μια κοινωνική συνθήκη. Μπορούν να επιλέξουν τους τρόπους του, να πάρουν τον χρόνο τους, οπότε να έχουν τον έλεγχο στην κοινωνική συναναστροφή.»

Στο διαδικτυακό κόσμο υπάρχουν μέρη που νιώθουν πιο άνετα οι εσωστρεφείς. Στο LinkedIn έχουν πλεονέκτημά και στις ομαδικές συνομιλίες μπορούν να συμμετέχουν σε παρέες, όσα άτομα και αν είναι τα άτομα από τα οποία αυτές απαρτίζονται. Σύμφωνα με τον ειδικό, η εσωστρέφεια, όπως και κάθε λογής αντιλαμβανόμενη διαφορετικότητα, δεν δημιουργεί πρόβλημα από μόνη της. Το πρόβλημα ξεκινά όταν οι διαφορετικότητες, μέσα στις οποίες ανήκει και η εσωστρέφεια, τίθενται σε αξιολογική βάση. «Δεν υπάρχει κάποιο ψυχολογικό τρικ αντιμετώπισης. Όπως αντιμετωπίζεις έναν άνθρωπο που δυσκολεύεται κάπου, έτσι προσεγγίζεις και τον εσωστρεφή.»

Σήμερα, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στη χώρας μας, οι άνθρωποι που έχουν τάση εσωστρέφειας μπορούν, αν χρειαστεί, να απευθυνθούν σε ειδικούς και να μάθουν περισσότερα για τον εαυτό τους, τον τρόπο που σχετίζονται με αυτόν, αλλά και τον τρόπο που σχετίζονται με τους άλλους, αντί να διαβάσουν «Τα 4 tip που δεν πρέπει ποτέ να κάνετε σε έναν εσωστρεφή» στο TikTok.

Οι ειδικοί δεν αποκλείουν ότι οι συνθήκες σήμερα ευνοούν τη μοναχικότητα, η οποία συχνά συγχέεται με την εσωστρέφεια στον δημόσιο λόγο. Oι αυτοαποκαλούμενοι εσωστρεφείς στο TikTok μιλούν για την εσωστρέφεια σαν μια αποκλειστική λέσχη μοναδικών και βαθιά σκεπτόμενων ανθρώπων. Σύμφωνα τον Χρηστό Σωζόπουλο: «Έχει πολλά καλά να είσαι είτε εσωστρεφής είτε εξωστρεφής ανάλογα και τα περιβάλλοντα που κινείσαι. Το καλό είναι να συμπεριφερόμαστε με σεβασμό, αποδοχή, εκτίμηση και ευγένεια».