Οι ψυχοκοινωνικές συνέπειες και η αντιμετώπιση της γυναικομαστίας

Μεγάλος είναι ο ψυχολογικός αντίκτυπος της γυναικομαστίας στους άνδρες, ιδίως όταν εκθέτουν το γυμνό σώμα τους σε… κοινή θέα. Ειδικά οι καλοκαιρινοί μήνες αποδεικνύονται γι’ αυτούς βασανιστικοί, ιδιαίτερα των νεαρότερων σε ηλικία, όταν δεν έχουν παγιώσει την εικόνα του σώματός τους, την αυτοεκτίμηση ή ακόμα και τη σεξουαλική τους ταυτότητα.  

Νιώθουν ντροπή για το σώμα τους, αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές, πολλές φορές και τις σεξουαλικές, αφού ένα ποσοστό αντιμετωπίζει στυτική δυσλειτουργία, που οφείλεται καθαρά σε ψυχολογικούς παράγοντες που πηγάζουν από την πάθησή τους. Το αποτέλεσμα είναι να επιβαρύνεται σημαντικά η ποιότητα ζωής τους. Η εξέλιξη αυτή ωθεί γρήγορα τους πάσχοντες στην αναζήτηση θεραπειών, που βελτιώνουν ταχύτατα τη συναισθηματική δυσφορία και τη διάθεση για ζωή, αφού με την επιτυχή έκβασή τους αίρονται οι σωματικοί και ψυχοκοινωνικοί περιορισμοί που προκαλούνται από αυτήν.  

«Η γυναικομαστία είναι η υπερβολική ανάπτυξη του μαστικού αδενικού των ανδρών, η οποία είτε είναι μονόπλευρη είτε αμφίπλευρη. Η διόγκωση είναι καλοήθης και προκαλείται συνήθως από αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων, μειωμένη τεστοστερόνη ή τη χρήση διαφόρων φαρμάκων. Πρόκειται για μια συχνή κατάσταση που επηρεάζει το 30-70% των ανδρών. Συχνότερα κάνει την εμφάνισή της στη νεογνική περίοδο και στους εφήβους, σε ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 60-90%, 50-60%, αντιστοίχως, καθώς και στο 70% περίπου των ανδρών άνω των 50 ετών.  

Ενώ στα νεογνά και στους εφήβους το 90% των περιπτώσεων υποχωρεί αυτόματα εντός 3 ετών από την εμφάνισή της, η γυναικομαστία παραμένει και εξακολουθεί να βασανίζει το 3-6% των ανδρών. Αυτοί αναπτύσσουν μόνιμο στήθος, με διαφορετικής σοβαρότητας συμπτώματα, που προσδιορίζονται από το  μέγεθος της διόγκωσης των μαστών, την περίσσεια του δέρματος και τη χαλάρωση, το οποίο τους προκαλεί μόνιμες ψυχοκοινωνικές συνέπειες μέχρι να επιλυθεί οριστικά το πρόβλημα», μας εξηγεί ο Γεώργιος Βελημβασάκης, MD, FEBOPRAS, Πλαστικός Επανορθωτικός και Αισθητικός Χειρουργός. 

Από τις διαθέσιμες έρευνες προκύπτει ότι η γυναικομαστία προκαλεί κατάθλιψη, άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διατροφικές διαταραχές, αίσθημα ανεπάρκειας. Όσοι πάσχουν από αυτήν μπορεί επίσης να αισθάνονται λιγότερο άντρες και να βιώνουν σύγχυση σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, τον ανδρισμό και την ταυτότητα φύλου. Ορισμένες μελέτες διαπίστωσαν αυξημένο ποσοστό ομοφυλοφιλικού και αμφιφυλοφιλικού προσανατολισμού στους άνδρες με γυναικομαστία. 

Όσοι έχουν υπεραναπτυγμένο μαστό νιώθουν ντροπή για τη σωματική τους ανατομία, φόβο ότι θα γίνουν αντικείμενο χλευασμού και πειραγμάτων από άλλους άνδρες αλλά και γυναίκες, αλλά και φόβο ότι δεν θα μπορέσουν να εκπληρώσουν τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων μέσα στην οικογένεια. Σοβαρότερες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις στους άνδρες που  το στήθος τους έχει κρεμάσει, αφού είναι εκείνοι που έχουν τη μεγαλύτερη ανησυχία για την εικόνα του σώματός τους και υιοθετούν συμπεριφορές για να το καλύψουν. Για παράδειγμα φοράνε ριχτά πουκάμισα, πολλά ρούχα, τυλίγουν το στήθος με πλαστική μεμβράνη, περπατούν με πεσμένους ώμους και σταυρωμένα χέρια, περιορίζουν τις σωματικές και κοινωνικές δραστηριότητες ιδίως εκείνες που εκθέτουν το στήθος τους στα βλέμματα των άλλων. Μπορεί επίσης να κάνουν εξαντλητικές δίαιτές, ακόμα και να εμφανίσουν διατροφικές διαταραχές, όπως βουλιμία ή ανορεξία. 

Για τη σωστή αντιμετώπιση της γυναικομαστίας, απαιτείται λεπτομερής διερεύνηση για τον προσδιορισμό της συγκεκριμένης αιτιολογίας, προσαρμοσμένη στην ηλικία του ασθενούς και στα συμπτώματα που παρουσιάζει. Αφού εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία, συνήθως απαιτείται χειρουργική διόρθωση για τη αισθητική αποκατάσταση καθώς και για τη βελτίωση της ψυχοκοινωνικής λειτουργίας του ασθενή.

«Σε περιπτώσεις στις οποίες ο ιστός του μαστού δεν υποχωρεί, οριστική λύση προσφέρει η χειρουργική επέμβαση. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει, παγκοσμίως, ένας αυξανόμενος αριθμός ανδρών που προσφεύγει σε πλαστικούς χειρουργούς, αφού η δυσαρέσκεια για το σχήμα του σώματός τους και οι επιπτώσεις της πάθησης σε όλους τους τομείς της ζωής τούς οδηγεί στην απόφαση να υποβληθούν σε χειρουργική διόρθωση.  

Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές τεχνικές  για την αντιμετώπιση της αληθούς γυναικομαστίας κάθε βαθμού, αλλά και της ψευδογυναικομαστίας, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση λιπώδους ιστού στο στήθος, εξαιτίας μεγάλης αύξησης του σωματικού βάρους και όχι από υπερτροφία του αδένα, με τις ίδιες, όμως, αισθητικές συνέπειες. Στις περιπτώσεις αληθούς γυναικομαστίας γίνεται υποδόρια μαστεκτομή, δηλαδή ολική αφαίρεση του αδένα με την τεχνική en bloc, μέσω μιας μικρής, ημικυκλικής τομής στο όριο της θηλαίας άλω ή κυκλικής τομής όταν συνυπάρχει μεγάλη χαλάρωση δέρματος. Κατόπιν γίνεται μείωση του μεγέθους του στήθους με σμίλευση των ιστών, οι οποίοι παίρνουν  το επιθυμητό αρρενωπό σχήμα. Η επέμβαση διαρκεί περίπου 90 λεπτά και ο ασθενής αναρρώνει ταχύτατα. Ενδεικτικά, η επάνοδος σε εργασία γραφείου γίνεται σε 3-4 μέρες μετά από την επέμβαση. Όταν την αύξηση του στήθους προκαλεί η εναπόθεση υπερβολικού λίπους, τότε επιλέγεται η λιποαναρρόφηση με υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό, η οποία δίνει τη δυνατότητα σμίλευσης και σύσφιξης του στήθους, που τονίζουν τη φυσική γράμμωση των μυών στην περιοχή», καταλήγει ο κ. Βελημβασάκης. 

Έτσι, οι άνδρες αποκτούν στήθος σε μέγεθος και σχήμα που συνάδει με τα ανδρικά πρότυπα και που βρίσκεται σε αρμονία με το υπόλοιπο σώμα. Έχει αποδειχθεί ότι η χειρουργική αντιμετώπιση της γυναικομαστίας τους απαλλάσσει από κάθε ψυχοσωματική και κοινωνική επίπτωση, ιδιαίτερα τον εφηβικό πληθυσμό, με τη συνολική μετεγχειρητική ικανοποίηση να αγγίζει το 85%-100%.