Παύλος Σακκάς: Να αφήσουμε τη ζωή να μας τραβήξει μπροστά

Ο διακεκριμένος καθηγητής Ψυχιατρικής μιλά στην ATHENS VOICE για τις ενδεχόμενες συνέπειες του τρομακτικού και πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών στην ψυχική υγεία όλων μας.

Είναι πολύ γνωστός ψυχίατρος και πολύ ικανός συγγραφέας. Τα βιβλία του διαβάζονται απνευστί, καθίστανται πάντα best seller και έχει πολύ πιστούς αναγνώστες. Εμείς, από τη δική μας πλευρά,  θα λέγαμε ότι είναι τόσο πολύ ανθρώπινος, που καταρρίπτει με τις φράσεις του κάθε αδικαιολόγητη υπερβολή και κάθε βιαστική σκέψη.

Ο ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παύλος Σακκάς, μιλά σήμερα στην ATHENS VOICE σχετικά με τις ενδεχόμενες ατομικές και συλλογικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, εξαιτίας του τρομακτικού, πολύνεκρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη, το οποίο μας έχει συγκλονίσει και θα μας συγκλονίζει για πολύ καιρό ακόμη.

Κύριε καθηγητά, κάποιοι συνάδελφοί σας ψυχίατροι εξέφρασαν την άποψη, σύµφωνα µε την οποία ακόµη κι ένα µέλος του νεκρού σώµατος του παιδιού τους θα µπορούσε να βοηθήσει τους γονείς να βιώσουν το πένθος τους… Πώς θα το σχολιάζατε αυτό;
Δεν χρειάζεται να «βιώσουµε ένα πένθος». Η ζωή ευτυχώς συνεχίζεται και το καλύτερο που έχουµε να κάνουµε είναι να την αφήσουµε να µας τραβήξει µπροστά. Η «βίωση του πένθους» µας κρατά καθηλωµένους στο παρελθόν. Ο µηρυκασµός του γεγονότος της απώλειας, µας οδηγεί στα δίχτυα της κατάθλιψης. Η λήθη είναι ιαµατική λειτουργία. Ας αναλογιστούµε τι γίνεται στους πολέµους και τους σεισµούς. Πόσες απώλειες και όµως οι επιζώντες δηµιουργούν ξανά. Το να κλαίµε στα ερείπια δεν βοηθά σε τίποτε. Συνεχίζουµε τη ζωή, µαθαίνοντας από τα λάθη µας. Εκεί πρέπει να επικεντρωθούµε. Στην διόρθωση των λαθών που κάναµε και πώς θα µπορούσαµε να αποφύγουµε την απώλεια.

Θεωρείτε ότι ήταν σωστή η ισχυρή σύσταση των συναδέλφων σας ψυχιάτρων στο γενικό νοσοκοµείο Λάρισας, σύµφωνα µε την οποία δεν θα ήταν καλό για τους οικείους των θανόντων να έχουν οποιαδήποτε οπτική επαφή µε τις σορούς;
Ναι. Δεν νοµίζω ότι θα βοηθούσε κανέναν να έχει µια δυσάρεστη εικόνα στο µυαλό του. Οι εικόνες µένουν και τις ανακαλούµε εύκολα στη µνήµη µας. Ειδικά µάλιστα όταν είναι έντονα φορτισµένες συναισθηµατικά. Ας θυµόµαστε τους αγαπηµένους µας σε ευτυχισµένες στιγµές τους. Αυτές άλλωστε τους εκφράζουν καλύτερα. Οι εικόνες πτωµάτων βοηθούν µόνο την εκδίκηση.

Μιλάµε για το σύνδροµο του µετατραυµατικού στρες, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι όλοι µας κατανοούµε τι σηµαίνει αυτό. Θα µπορούσατε να µας το προσδιορίσετε;
Είναι µια νοσολογική οντότητα που περιγράφηκε µετά τον πόλεµο του Βιετνάµ και αφορούσε τους στρατιώτες που είχαν ζήσει φρικτές σκηνές. Σήµερα αφορά όσους έχουν βιώσει ατυχήµατα ή καταστροφές και στην µνήµη τους έρχονται συνεχώς σκηνές από το ατύχηµα ή την καταστροφή. Στο δυστύχημα των Τεµπών, αφορά όσους επιβίωσαν και τους έρχονται συχνά στο µυαλό σκηνές από τα εφιαλτικά λεπτά αµέσως µετά τη σύγκρουση. Συνήθως µε τον χρόνο οι σκηνές έρχονται όλο και πιο σπάνια στο µυαλό. Μια αντικαταθλιπτική θεραπεία µπορεί να βοηθήσει σε αυτό. Όπως και το να πάψουµε να σκαλίζουµε και να αναµασάµε τα γεγονότα γύρω από το δυσάρεστο γεγονός.

Με την ύπαρξη και την καταγραφή ποιων στοιχείων στη συµπεριφορά και τις στάσεις των οικείων των θανόντων ή των άλλων επιβατών του µοιραίου τρένου οι οποίοι διασώθηκαν θα µπορούµε να µιλάµε για σύνδροµο του µετατραυµατικού στρες;
Με την ύπαρξη αϋπνίας και συχνών εφιαλτών µε σκηνές από το ατύχηµα. Όπως και µε την επιµονή της αναµενόµενης αρχικής αγχώδους αντίδρασής.

Να περιµένουµε επίσης µαζικές συνέπειες στην ψυχική υγεία του πληθυσµού, εξαιτίας του τροµακτικού δυστυχήµατος στα Τέµπη ή τέτοιες συνέπειες είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταγραφούν ή ακόµη και να αναπτυχθούν;
Δεν υπάρχει τέτοιο προηγούµενο. Ούτε µετά τους πρόσφατους σεισµούς, όπου η καταστροφή ήταν πολλαπλάσια παρατηρήθηκε κάποια συνέπεια στην ψυχική υγεία της Τουρκίας ή της Συρίας, παρότι ο σεισµός είναι µια απειλή που επεκτείνεται και στον υπόλοιπο πληθυσµό.