Εποχιακές αλλεργίες: Τι είναι και πώς τις αντιμετωπίζουμε

Την έχουν τραγουδήσει, την έχουν απαγγείλει, χορέψει, ζωγραφίσει, θαυμάσει και λατρέψει. Άνοιξη. Κάνει το ντεμπούτο της τον Μάρτιο, σκορπώντας υπέροχα χρώματα, μεθυστικά αρώματα, μελωδικά τιτιβίσματα, ενδορφίνες και φερομόνες. Τι θα μπορούσε να πάει στραβά;

Το ειδυλλιακό σκηνικό «σκοτεινιάζει» από αόρατα νέφη γύρης. Πρησμένα, κόκκινα και υγρά μάτια, ασφυκτικά βουλωμένη μύτη, ερεθισμένος λαιμός, ερεθισμένο δέρμα, βήχας. Τον μήνα που κάποιοι δένουν στον καρπό τους κόκκινη και λευκή κλωστή για να προστατευτούν από τις πρώτες ζεστές ακτίνες του ήλιου, κάποιοι άλλοι προσεύχονται να προστατευτούν από τις αλλεργίες της εποχής.

Η αλήθεια είναι πως η επιστήμη δεν έχει θεραπεία που να σε απαλλάσσει για πάντα από τις αλλεργίες σου, όμως, εάν ανήκεις στην κατηγορία εκείνων που υποφέρουν την άνοιξη, υπάρχουν τρόποι, τόσο φαρμακευτικοί όσο και πρακτικοί που θα βοηθήσουν να περιορίσεις τα βασανιστικά συμπτώματα.

Τι είναι η εποχική αλλεργία;

Περίπου το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από αλλεργίες την άνοιξη, ενώ στην Ελλάδα αυτές οι αλλεργίες κάνουν την εμφάνισή τους αρχές Μαρτίου –τότε που ανθίζουν τα λουλούδια και ψηλώνουν τα χορτάρια– και διαρκούν μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού. Η αναγέννηση της φύσης συνεπάγεται ανεξέλεγκτα σύννεφα γύρης, μια αθώα ουσία, την οποία όμως το ανοσοποιητικό σου σύστημα για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο θεωρεί –λανθασμένα–  «εχθρό» και, παράγοντας ποσότητες ισταμίνης, προσπαθεί να τον εξολοθρεύσει με τα διόλου ευχάριστα για σένα αποτελέσματα (αλλεργική ρινίτιδα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα, εξανθήματα στο δέρμα, κνησμό κ.ά).

Αλλεργία και επιστήμη

Για να αντιμετωπίσεις με τον καλύτερο τρόπο το πρόβλημα, πρέπει αρχικά να ξέρεις τι είναι αυτό ακριβώς που σε ενοχλεί, καθώς μπορεί να εμπλέκονται περισσότερες ουσίες εκτός από τη γύρη ή ένας συνδυασμός αυτών. Στο φαρμακείο υπάρχει πληθώρα σκευασμάτων που βελτιώνουν τα συμπτώματα, με πρώτα τα αντιισταμινικά που καταστέλλουν τη δράση της ισταμίνης που απελευθερώνεται στο αίμα και είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στο επίμονο φτέρνισμα και τον κνησμό. Τα αποσυμφορητικά (σε σταγόνες ή σπρέι) συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία στα τοιχώματα της μύτης και ανακουφίζουν από τη ρινική συμφόρηση. Η ανακούφιση είναι γρήγορη και συνήθως αποτελεσματική. Τα βρογχοδιασταλτικά «ανοίγουν» τους αεραγωγούς των πνευμόνων και προσφέρουν, επίσης, ανακούφιση σε περιπτώσεις ήπιας μορφής άσθματος. Τα ισχυρά κορτικοστεροειδή με την αντιαλλεργική και αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ δεν αναστέλλουν την παραγωγή ισταμίνης, ανακουφίζουν αποτελεσματικά από τις φλεγμονές που σχετίζονται με τις αλλεργίες (δερματικές παθήσεις, ρινίτιδα, ήπιο άσθμα). Τέλος, οι αντιαλλεργικές φαρμακευτικές φόρμουλες, οι οποίες ιδανικά λαμβάνονται πριν το «ξέσπασμα» των αλλεργιών, άρα σε τακτική βάση. Θεωρούνται αποτελεσματικές και οι πλέον κατάλληλες για τη θεραπεία της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας, της αλλεργικής ρινίτιδας και του άσθματος. Εάν αναζητάς εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης, η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός, αξίζουν μια δοκιμή. Σε κάθε περίπτωση, και όπως ισχύει με κάθε φάρμακο και κάθε αγωγή, καλό είναι να επισκεφθείς πρώτα τον γιατρό σου ή τον αλλεργιολόγο σου που είναι και ο μόνος κατάλληλος να σε συμβουλεύσει και να υποδείξει την κατάλληλη για σένα θεραπεία. 

Η διατροφή τι σχέση έχει με τις αλλεργίες;

Επειδή «είμαστε ό,τι τρώμε», οι τροφές που καταναλώνεις και η διατροφή που ακολουθείς γενικότερα, μπορούν δυνητικά να βελτιώσουν ή και να επιδεινώσουν την κατάσταση.

Σου κάνουν καλό

• Σκόρδο. Αν και με δικαιολογημένες ενστάσεις για την ιδιαίτερη μυρωδιά του, το σκόρδο με τις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπλέον, θεωρείται ότι βοηθάει στις αλλεργίες γιατί περιέχει την αντιοξειδωτική ουσία κερκιτίνη, η οποία αναστέλλει την έκκριση ισταμίνης. Υπάρχουν και συμπληρώματα διατροφής με κερκιτίνη, αν δεν πείθεσαι με τίποτα για το «φρέσκο».
• Δεντρολίβανο. Εκτός από ιδιαίτερο άρωμα, έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση, ενώ έρευνες έδειξαν ότι μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα άσθματος και έχει και ευεργετικές ιδιότητες στις αλλεργίες.
• Κουρκουμάς. Η κουρκουμίνη που περιέχει είναι μια ουσία με ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Έρευνα έδειξε ότι όσοι λάμβαναν συμπλήρωμα κουρκουμίνης για δύο μήνες παρουσίασαν μείωση των συμπτωμάτων αλλεργικής ρινίτιδας. Λιγότερη ρινική συμφόρηση και λιγότερος ερεθισμός στους ρινικούς αεραγωγούς μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινότητα όσων υποφέρουν από εποχικές αλλεργίες.
• Νερό. Η αφυδάτωση μπορεί να επιδεινώσει ή και να προκαλέσει μια φλεγμονή. Μην ξεχνάς, λοιπόν, να πίνεις αρκετό νερό (και όχι μόνο την Άνοιξη). Περίπου 6 με 8 ποτήρια την ημέρα είναι αρκετά για να διατηρείται ο οργανισμός ενυδατωμένος. Μην αντικαθιστάς το νερό με αναψυκτικά και φρόντισε να εμπλουτίσεις τη διατροφή σου με φρούτα και λαχανικά, που επίσης περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού.
• Εσπεριδοειδή. Συνώνυμο του δυνατού ανοσοποιητικού, η βιταμίνη C βρίσκεται σε αφθονία στα εσπεριδοειδή, τα οποία σε συνδυασμό με τα βιοφλαβονοειδή και τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν, μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα των εποχικών αλλεργιών. Προτίμησε ωστόσο να τα τρως και όχι να τα πίνεις σε χυμούς, αφού έτσι χάνουν μέρος των θρεπτικών τους συστατικών.
• Μέλι. Όσοι τρώνε μέλι, λένε, δύσκολα εμφανίζουν ανοιξιάτικες αλλεργίες. Οι μέλισσες παράγουν μέλι από τη γύρη που συλλέγουν από τα λουλούδια. Καταναλώνοντας καθημερινά μέλι, ο οργανισμός τη «μαθαίνει», τη δέχεται και μπορεί να την επεξεργαστεί, άρα μειώνονται και οι πιθανότητες να ξυπνήσει μια όμορφη ανοιξιάτικη μέρα θεωρώντας τη γύρη «απειλή». Επιπλέον, το μέλι έχει υπέροχη γεύση και μπορεί εύκολα να αντικαταστήσει και τη ζάχαρη (διπλό το όφελος!)
• Τζίντζερ. Μια ακόμη υπερτροφή που ενισχύει το ανοσοποιητικό. Ο συνδυασμός τσαγιού τζίντζερ με μέλι, προσφέρει στον οργανισμό πληθώρα αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών ουσιών που διασπούν το φλέγμα και ανακουφίζουν από τη ρινική συμφόρηση.
• Χαμομήλι. Πέρα από τις χαλαρωτικές και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, το χαμομήλι είναι το «αντιισταμινικό» της φύσης. Ανακουφίζει από τα βασανιστικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, ενώ επιπλέον μπορεί να καταπραΰνει το ενοχλητικό κοκκίνισμα και τον κνησμό στα μάτια όταν χρησιμοποιείται σε κομπρέσες.

Σου κάνουν κακό

Εάν παρουσιάζεις «δυσανεξία» στην ισταμίνη –άρα και μεγαλύτερη η πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικών αντιδράσεων–, είναι καλύτερο να αποφεύγεις φρούτα και λαχανικά με μεγάλη περιεκτικότητα σε αυτή την ουσία (ναι, υπάρχει και στις τροφές), όπως σέλινο, ροδάκινα, ντομάτες, πεπόνια, μπανάνες, κολοκυθάκια, κεράσια και καρότα.

Το αλκοόλ επίσης είναι σχεδόν απαγορευτικό, αφού προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, άρα και αυξημένη ροή του αίματος που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη «συμφόρηση» στις ρινικές οδούς. Επιπλέον, αυξάνει τα επίπεδα φλεγμονών στον οργανισμό. Ιδιαίτερα το κόκκινο κρασί και η μπύρα περιέχουν υψηλά ποσοστά ισταμινών και κατατάσσονται σε εκείνα που πάση θυσία πρέπει να αποφεύγεις.

Η κοινή λογική υπαγορεύει

Για να ελέγξεις τα επίπεδα γύρης στον χώρο που συνήθως κινείσαι και για να εμποδίσεις τη μεταφορά της μέσα στο σπίτι σου:

• Κράτα πόρτες και παράθυρα στο σπίτι κλειστά, για όσο το δυνατόν περισσότερες ώρες, ιδιαίτερα τις πιο ζεστές ημέρες ή όταν φυσάει, γιατί τότε τα επίπεδα γύρης είναι «υψηλά».
• Φρόντισε να καθαρίζεις τακτικά τα φίλτρα των air-condition. Ένας καθαριστής αέρα επίσης, με πιστοποιημένα φίλτρα που συγκρατούν σκόνη και αλλεργιογόνα, βελτιώνει την ποιότητα του αέρα μέσα στους κλειστούς χώρους.
• Βγάζε τα παπούτσια σου όταν μπαίνεις στο σπίτι.
• Πριν πέσεις στο κρεβάτι, κάνε ντους και λούσε τα μαλλιά σου. Η γύρη που ταξιδεύει στην ατμόσφαιρα μαζί με τη σκόνη (αφρικανική και μη) κατακάθεται στο σώμα και τα μαλλιά σου και κατ’ επέκταση στο μαξιλάρι και τα σεντόνια σου.
• Βάλε στο πλυντήριο τα ρούχα που φορούσες όσο ήσουν έξω από το σπίτι. Μην τα φυλάξεις, μην τα «αερίσεις» (το μόνο που θα καταφέρεις σ’ αυτή την περίπτωση θα είναι να τα φορτώσεις με ακόμη περισσότερη γύρη και αλλεργιογόνα της ατμόσφαιρας).
• Μην απλώνεις την μπουγάδα σου έξω. Είναι καλύτερο να αφήνεις τα ρούχα να στεγνώνουν μέσα. Προτίμησε ένα δωμάτιο του σπιτιού που το βλέπει περισσότερες ώρες ο ήλιος.
• Εάν έχεις σκύλο, φρόντισε να του καθαρίζεις τα πατουσάκια όταν επιστρέφετε στο σπίτι από τη βόλτα.
• Άλλαζε σεντόνια και πετσέτες τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ενώ τα πλένεις πάντα σε υψηλή θερμοκρασία (60°).
• Όταν ασχολείσαι με τον κήπο ή τα λουλούδια στο μπαλκόνι ή όταν πρέπει να σκουπίσεις την αυλή σου, χρησιμοποίησε μια μάσκα (την ξέρεις, Ν95!), φόρεσε γάντια, γυαλιά ηλίου και καπέλο. Να θυμάσαι, τα επίπεδα γύρης είναι αυξημένα συνήθως τις πρωινές ώρες. Διάλεξε κάποια άλλη στιγμή μέσα στη μέρα.
• Όταν έχεις αναμμένο τον κλιματισμό στο αυτοκίνητο, βεβαιώσου πως είναι στη θέση που ανακυκλώνει τον αέρα της καμπίνας (όχι που τον φέρνει από έξω).
• Εάν φοράς φακούς επαφής, τις ημέρες που η ατμόσφαιρα είναι πιο επιβαρυμένη, προτίμησε τα γυαλιά σου. Τα σωματίδια γύρης προσκολλώνται εύκολα στους φακούς, με αποτέλεσμα τον έντονο ερεθισμό των ματιών.
• Ένα μεγάλο ποσοστό όσων υποφέρουν από αλλεργικές ρινίτιδες, είναι αλλεργικοί και σε ένα τουλάχιστον συνηθισμένο φυτό εσωτερικού χώρου, όπως ο φίκος, το γιούκα και ο κισσός. Μήπως να το ξανασκεφτείς πριν αγοράσεις τις γλάστρες; Επίσης λουλούδια όπως η μαργαρίτες, με πολλή γύρη, μπορούν να προκαλέσουν έκρηξη συμπτωμάτων.