Ο μηχανισμός μέσω του οποίου το άγχος επιφέρει τριχόπτωση και οι τρόποι αντιμετώπισής της
Θεωρώντας ότι είναι απλώς μια συναισθηματική κατάσταση πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να υποτιμούν τις επιπτώσεις του στρες στον οργανισμό. Όμως η έρευνα έχει δείξει ότι το στρες μπορεί να εκδηλωθεί υπό τη μορφή σοβαρών σωματικών προβλημάτων. Μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τις σημαντικές βλάβες που μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό, τεκμηριώνοντας, μεταξύ άλλων, και τη μακροχρόνια δημοφιλή πεποίθηση ότι έχει ανασταλτικές επιδράσεις στον φυσιολογικό κύκλο ανάπτυξης της τρίχας. Συνέπεια αυτής της επίδρασης είναι η αραίωση των μαλλιών και τελικά ο κλονισμός της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης. Επομένως, η αντιμετώπιση των αυξημένων επιπέδων στρες στους ανθρώπους που βιώνουν κάποιας μορφής συναισθηματικού ή σωματικού στρες και βλέπουν τα μαλλιά τους να πέφτουν, είναι αναγκαία. Για όσους ο έλεγχός του είναι αδύνατος ή/και η τριχόπτωση είναι μη αναστρέψιμη, τότε αναζητούνται μόνιμοι τρόποι αποκατάστασης της χαμένης κόμης, προκειμένου να ανακτήσουν τη θετική αντίληψη για τον εαυτό τους και να βελτιώσουν κάθε πλευρά της ζωής τους. Το δέρμα αποκρίνεται αρνητικά στο στρες, και γι’ αυτό οδηγεί σε διάφορες δερματικές διαταραχές, όπως είναι η ψωρίαση, η ατοπική δερματίτιδα, η λεύκη, αλλά και η αλωπεκία.
«Η έκθεση σε καταστάσεις στρες, ψυχολογικές ή σωματικές, μπορεί όχι μόνο να πυροδοτήσει αλλά και να επιδεινώσει την απώλεια των τριχών, όχι όμως με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ασθενείς», σημειώνει ο Γεώργιος Βελημβασάκης, MD, FEBOPRAS, Πλαστικός Επανορθωτικός και Αισθητικός Χειρουργός και συνεχίζει: «Οι τρεις τύποι τριχόπτωσης που συνδέονται με υψηλά επίπεδα στρες είναι η τριχοτιλλομανία, δηλαδή η ασυναίσθητη συνήθεια τραβήγματος των τριχών, η γυροειδής αλωπεκία και η τελογενής τριχόπτωση (τριχόρροια)».
Η γυροειδής αλωπεκία είναι μια αυτοάνοση πάθηση. Το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντα επιτίθεται στους θύλακες των τριχών, οδηγώντας σε πτώση τους. Οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του έντονου στρες και προκαλεί είτε άτριχα σημεία στο τριχωτό της κεφαλής, είτε καθολική απώλεια των μαλλιών. Όσοι έχουν κληρονομική τριχόπτωση αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να χάσουν τα μαλλιά τους γρηγορότερα εάν βιώσουν κάποιο σωματικό ή ψυχολογικό στρες, απ’ ότι όταν δεν βρίσκονταν υπό πίεση. Αυτού του είδους η τριχόπτωση περιλαμβάνει κυρίως τη σταδιακή και συνεπή αραίωση των μαλλιών σε ορισμένες περιοχές του τριχωτού, ενώ η τριχόπτωση που προκαλείται από το στρες εκδηλώνεται συνήθως με απότομη και μαζική απώλεια.
Η τριχόρροια είναι μια διαταραχή του κύκλου της τρίχας. Στους ανθρώπους με έντονο στρες μεγάλος αριθμός τριχοθυλακίων από τη φάση της ανάπτυξης (αναγενής) μπαίνουν στη φάση της ηρεμίας (τελογενής). Ενώ φυσιολογικά μόνο το 10% των μαλλιών του τριχωτού της κεφαλής βρίσκονται σε αυτή τη φάση, όταν υπάρχει τριχόρροια το ποσοστό φτάνει στο 30%. Έτσι, λίγους μήνες μετά το στρεσογόνο γεγονός, ο ασθενής βλέπει, κατά το βούρτσισμα ή το λούσιμο, να χάνονται πολλές τρίχες.
Γιατί όμως επηρεάζει το στρες την υγεία της τρίχας; Ποιος μηχανισμός εμπλέκεται; «Πρόσφατα, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ εντόπισαν τον βιολογικό μηχανισμό με τον οποίο το χρόνιο στρες βλάπτει τα βλαστοκύτταρα που βρίσκονται στον θύλακα της τρίχας, επιβεβαιώνοντας μακροχρόνιες παρατηρήσεις ότι το στρες μπορεί να οδηγήσει σε τριχόπτωση», επισημαίνει ο κ. Βελημβασάκης και εξηγεί: «Ο κύκλος ανάπτυξης της τρίχας καθοδηγείται από τα βλαστοκύτταρα. Κατά την αναγενή φάση, αυτά διαιρούνται για να γίνουν νέα κύτταρα και να φυτρώσουν νέες τρίχες. Στην τελογενή φάση, τα βλαστικά κύτταρα είναι ανενεργά».
Μέχρι τώρα, οι ερευνητές δεν είχαν προσδιορίσει ακριβώς πώς το χρόνιο στρες εξασθενεί τα βλαστοκύτταρα των τριχοθυλακίων. Μια ομάδα ερευνητών μελέτησε τους υποκείμενους μηχανισμούς που συνδέουν το στρες και την τριχόπτωση σε ποντίκια. Εξέτασαν το ρόλο των επινεφριδίων, τα οποία παράγουν βασικές ορμόνες του στρες (κορτικοστερόνη στα ποντίκια και κορτιζόλη στους ανθρώπους). Η υποβολή των ποντικών σε ήπιο στρες για πολλές εβδομάδες αύξησε τα επίπεδα κορτικοστερόνης και μείωσε την ανάπτυξη των τριχών. Τα τριχοθυλάκια παρέμειναν σε μια παρατεταμένη φάση ηρεμίας. Συνολικά, τα ευρήματα αυτά υποστήριξαν τον ρόλο της κορτικοστερόνης στην αναστολή της αναγέννησης των τριχών.
Η αφαίρεση των επινεφριδίων οδήγησε σε συντόμευση της τελογενούς φάσης και επιτάχυνση των κύκλων αναγέννησης των βλαστοκυττάρων. Η αναγέννηση των τριχοθυλακίων δεν επιβραδύνθηκε με την πάροδο της ηλικίας, όπως υπό φυσιολογικές συνθήκες συμβαίνει (η τελογενής φάση επιμηκύνεται καθώς ο οργανισμός γερνά). Αντίθετα, τα βλαστοκύτταρα των τριχοθυλακίων συνέχισαν να εισέρχονται στη φάση της ανάπτυξης και να αναγεννούν τριχοθυλάκια καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Τα ευρήματα αυτής της μελέτης, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature, αποδεικνύουν ότι πράγματι το στρες οδηγεί σε τριχόπτωση.
Το άγχος και η τριχόπτωση δεν είναι απαραιτήτως μόνιμα, χωρίς να αποκλείεται αυτή η πιθανότητα. Εάν το άγχος τεθεί υπό έλεγχο, τα μαλλιά ίσως να ξαναφυτρώσουν. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η απώλεια των μαλλιών είναι οριστική. Τότε ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι η μεταμόσχευση μαλλιών. Οι σύγχρονες τεχνικές και τα νέα εργαλεία εξασφαλίζουν την αφαίρεση τριχοθυλακίων από περιοχές που υπάρχει τριχοφυΐα (δότριες περιοχές) και την εμφύτευσή τους εκεί που δεν υπάρχουν μαλλιά (λήπτριες περιοχές).
Φροντίζουμε η τοποθέτησή τους να γίνεται υπό φυσική γωνία και σε σημεία που το αποτέλεσμα να είναι αρμονικό για την ηλικία του ασθενή. Το αποτέλεσμα είναι τόσο φυσικό που κανείς δεν μπορεί να το εντοπίσει υπό οποιαδήποτε κατάσταση ή συνθήκη. Η μεταμόσχευση είναι απολύτως ανεκτή καθώς γίνεται υπό τοπική αναισθησία και το αποτέλεσμα αρχίζει να φαίνεται μετά από 3 μήνες για να ολοκληρωθεί μέσα σε ένα χρόνο.
Η μεταμόσχευση μαλλιών γίνεται πια με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, και χωρίς τομές και ράμματα, δίχως παρενέργειες και χρόνο αποθεραπείας, επαναφέρει την εικόνα που είχε ο ασθενής πριν από την πτώση τους και μαζί με αυτήν και τη χαμένη αυτοπεποίθηση του», καταλήγει ο ιατρός Γεώργιος Βελημβασάκης.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
12°
