Παγκόσμια Ημέρα Όρασης: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για να διατηρήσουμε την υγεία των ματιών μας σε καλή κατάσταση για πολλά χρόνια.
Η δεύτερη Πέμπτη κάθε Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Όρασης. Εφέτος εορτάζεται στις 13 Οκτωβρίου και το θέμα της είναι η σημασία της σωστής φροντίδας των ματιών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από ένας στους τρεις κατοίκους του πλανήτη (2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι) έχουν διαταραχή στην κοντινή ή την μακρινή όρασή τους. Από τους ασθενείς αυτούς, το 1 δισεκατομμύριο είτε δεν έχουν αντιμετωπίσει ακόμα την οφθαλμοπάθειά τους, είτε θα μπορούσαν να την έχουν εξ αρχής αποφύγει.
Σε αυτό το 1 δισεκατομμύριο συμπεριλαμβάνονται 826 εκατομμύρια άνθρωποι που χρειάζονται γυαλιά πρεσβυωπίας αλλά δεν έχουν. Συμπεριλαμβάνονται επίσης ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή διαταραχή της όρασης ή τύφλωση, λόγω παθήσεων όπως ο καταρράκτης (94 εκατομμύρια), το γλαύκωμα (7,7 εκατομμύρια) και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (3,9 εκατομμύρια). «Η όραση είναι μία πολύτιμη αίσθηση, η οποία επηρεάζεται από πολλές συνήθειες του τρόπου ζωής, από την κληρονομικότητα και από την ηλικία. Οι παθήσεις των ματιών που την πλήττουν είναι πολλές και πολύ συνηθισμένες. Δυστυχώς, όμως, μπορεί να μην γίνουν αντιληπτές για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι στα αρχικά στάδιά τους δεν προκαλούν πάντοτε συμπτώματα», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός - Οφθαλμίατρος, Ιδρυτής και Επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας Laser Vision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. «Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντικές για την αποφυγή της μόνιμης μείωσης της όρασης που προκαλούν παθήσεις όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ή η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας».
Με αφορμή την εφετινή Παγκόσμια Ημέρα Όρασης, η Διεθνής Υπηρεσία Πρόληψης της Τύφλωσης (International Agency for the Prevention of Blindness, IAPB) δημοσίευσε ένα σύντομο κουΐζ έξι ερωτήσεων, με τις οποίες όλοι μπορούν να αξιολογήσουν αν φροντίζουν σωστά την όρασή τους. Οι έξι ερωτήσεις είναι συνοπτικά οι εξής:
Κάνετε τακτικά διαλείμματα όταν χρησιμοποιείτε το λάπτοπ, το κινητό ή το τάμπλετ σας; Αν ναι, πόσο συχνά;
Έχετε βγει για φαγητό με τους φίλους σας. Τι παραγγέλνετε; Μπριζόλα με τηγανητές πατάτες; Κάτι υγιεινό; Ή κάτι ενδιάμεσο;
Σας έχει γράψει ο οφθαλμίατρος διορθωτικά γυαλιά. Πόσο συχνά τα φοράτε;
Φοράτε γυαλιά ηλίου όταν βρίσκεστε σε υπαίθριο χώρο; Αν ναι, πόσο συχνά;
Καπνίζετε;
Πότε πήγατε για τελευταία φορά στον οφθαλμίατρο για προληπτικό έλεγχο των ματιών σας;
«Οι σωστές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα είναι ουσιαστικά οι βάσεις για να διατηρηθεί η όραση όσο το δυνατόν πιο υγιής, για όσο το δυνατόν περισσότερα χρόνια», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. Και εξηγεί τι ακριβώς πρέπει να προσέχουμε για να την διαφυλάξουμε.
Να ξεκουράζετε τακτικά τα μάτια σας. Η υπερβολική ενασχόληση με τις ψηφιακές οθόνες καταπονεί τα μάτια, αυξάνοντας τον κίνδυνο ξηροφθαλμίας και κεφαλαλγίας. Ιδανικά πρέπει να ακολουθείτε τον «κανόνα 20-20-20». Ο κανόνας αυτός πρεσβεύει πως, όταν χρησιμοποιείτε ψηφιακή οθόνη, κάθε 20 λεπτά θα κοιτάζετε επί 20 δευτερόλεπτα ένα αντικείμενο, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 20 ποδών (6 μέτρων).
Προσέξτε τη διατροφή σας. Η διατροφή έχει σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία των ματιών. Χρειάζεστε καθημερινά φρούτα και λαχανικά, ιδίως σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι, τα χόρτα και το κατσαρό λάχανο. Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι τα μάτια ωφελούνται από τη συστηματική κατανάλωση ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Η καλύτερη φυσική πηγή τους είναι τα ιχθυέλαια και τα λιπαρά ψάρια, όπως οι σαρδέλες, ο τόνος και ο σολομός. Για καλή υγεία συνιστώνται τουλάχιστον δύο μερίδες την εβδομάδα.
Να φοράτε με συνέπεια τα διορθωτικά γυαλιά σας. Η χρήση τους δεν πρέπει να γίνεται κατά το δοκούν, αλλά με βάση τις συστάσεις του οφθαλμιάτρου σας. Χωρίς αυτά τα μάτια σας καταπονούνται για να εστιάσουν σωστά το φως και να δείτε καθαρά, με συνέπεια να εκδηλώνετε συμπτώματα όπως κεφαλαλγίες και οφθαλμική κόπωση.
Να φοράτε καθημερινά γυαλιά ηλίου. Σας είναι εξίσου απαραίτητα με το αντηλιακό, με το οποίο πρέπει να αλείφετε το δέρμα σας χειμώνα-καλοκαίρι. Τα μάτια είναι ευάλωτα στις επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας, επομένως χρειάζονται προστασία και τον χειμώνα και τις ημέρες με ελαφρά συννεφιά. Βεβαιωθείτε μόνο ότι έχετε προμηθευτεί τα κατάλληλα γυαλιά ηλίου (πρέπει να παρέχουν 100% προστασία έναντι της UVA και της UVB) από κατάστημα οπτικών και όχι από πλανόδιους πωλητές ή από άγνωστες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο.
Μην καπνίζετε. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρών οφθαλμοπαθειών, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ο καταρράκτης. Μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στο οπτικό νεύρο και να αυξήσει τον κίνδυνο μόνιμης απώλειας της όρασης.
Να κάνετε τακτικά τσεκ απ. Ο προληπτικός έλεγχος των ματιών μπορεί να εντοπίσει εγκαίρως κάθε διαταραχή της όρασης, είτε αυτή οφείλεται στα γονίδια ή την ηλικία σας, είτε σε άλλα υποκείμενα προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης. Θέστε ως στόχο να πηγαίνετε στον οφθαλμίατρο μία φορά κάθε 1-2 χρόνια. Ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία. Οι πάσχοντες από διαβήτη πρέπει να ελέγχονται κάθε χρόνο.
Εκτός αυτών των μέτρων, «εξίσου σημαντικό είναι να ενημερωθείτε για το ιατρικό ιστορικό της οικογένειάς σας», επισημαίνει ο κ. Κανελλόπουλος. «Υπάρχουν περισσότερες από 350 κληρονομούμενες παθήσεις των οφθαλμών. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η αχρωματοψία, οι δυστροφίες του κερατοειδούς, το γλαύκωμα, ο κερατόκωνος, η νυκτερινή τύφλωση, η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια και το ρετινοβλάστωμα, για να αναφέρουμε μερικές. Χώρια ο αυξημένος κίνδυνος για βλάβες στα μάτια από χρόνια νοσήματα με κληρονομική συνιστώσα, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης».
Πολύ σημαντικό είναι επίσης να αποφεύγετε να τρίβετε τα μάτια σας, εάν πρώτα δεν απολυμάνετε καλά τα χέρια σας, καθώς και να μην χρησιμοποιείτε κοινές πετσέτες προσώπου με άλλα άτομα. Αν φοράτε φακούς επαφής, να τηρείτε αυστηρά τους κανόνες απολύμανσης και χρήσης.
Μην παραλείπετε, τέλος, να φοράτε ειδικά προστατευτικά γυαλιά όταν ασχολείστε με αθλήματα ή με εργασίες που ενέχουν κίνδυνο οφθαλμικού τραυματισμού. Στον προστατευτικό εξοπλισμό συμπεριλαμβάνονται ειδικά σχεδιασμένα γυαλιά ασφαλείας, ασπίδες ασφαλείας και προστατευτικά ματιών. «Πολλά από αυτά τα προϊόντα διαθέτουν φακούς από πολυανθρακικό, το οποίο είναι 10 φορές ισχυρότερο από άλλα πλαστικά. Έτσι προστατεύει τα μάτια ακόμα και από στερεά αντικείμενα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος. Και καταλήγει: «Η υγεία των ματιών μας βρίσκεται στα χέρια μας. Η προστασία τους πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία, με την υιοθέτηση καλών συνηθειών οι οποίες θα μας ακολουθήσουν για μια ζωή».
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
