Αυτοψηλάφηση: Πόσο σημαντική είναι για τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού;

Η αυτοψηλάφηση του μαστού είναι μια εύκολη, καθόλου χρονοβόρα και χωρίς κόστος εξέταση, που ενθαρρύνεται να υπάρχει στην καθημερινότητα μιας γυναίκας ώστε να γνωρίζει την φυσιολογική εμφάνιση, μορφή και σύσταση του αδένα. Οποιαδήποτε αλλαγή στα χαρακτηριστικά αυτά θα οδηγήσει τη γυναίκα στον ιατρό για περαιτέρω εκτίμηση.

Ο συνδυασμός της αυτοεξέτασης με τον μαστολογικό απεικονιστικό έλεγχο (μαστογραφία, υπερηχογράφημα, μαγνητική) αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στην εξοικείωση της κάθε γυναίκας με τον μαστό της, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα έγκαιρης αναγνώρισης μιας βλάβης και της επακόλουθης αποτελεσματικής αντιμετώπισης.

Ποια είναι τα βήματα για μια σωστή αυτοψηλάφηση;

Διενεργείται καλύτερα την 7η-15η μέρα του κύκλου, ενώ για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση μπορεί να επιλεχθεί μια ημέρα που είναι εύκολο να θυμηθούν, (π.χ. η πρώτη ή η τελευταία ημέρα του μήνα).
Ο μαστός εξετάζεται με τρεις τρόπους:
● μπροστά από τον καθρέφτη,
● κατά τη διάρκεια του μπάνιου και
● σε ξαπλωτή θέση.
Ανεξαρτήτως στάσης, το χέρι που αντιστοιχεί στον μαστό που πρόκειται να εξετασθεί τοποθετείται πίσω από το κεφάλι, ώστε ο αδένας να απλώνεται καλύτερα πάνω στο θωρακικό τοίχωμα. Χρησιμοποιούνται τα ακροδάχτυλα του άλλου χεριού, τα οποία πιέζουν ήπια το δέρμα σε βάθος και «σαρώνουν» κυκλοτερώς τον αδένα από την θηλή μέχρι την περιφέρειά του.
Μπροστά στον καθρέφτη ο μαστός ελέγχεται και οπτικά για οποιαδήποτε δυσμορφία με τα χέρια τοποθετημένα στους γοφούς. Στο μπάνιο λόγω του νερού η αυτοψηλάφηση είναι πιο εύκολη και περισσότερο αποτελεσματική. Στην ξαπλωτή στάση ψηλαφάται καλύτερα το κάτω μισό του μαστού.

Τι ψάχνουμε κατά την αυτοψηλάφηση;

Εστιάζουμε κυρίως σε:
● Αλλαγή στην όψη, αίσθηση και μέγεθος του μαστού ή της θηλής,
● Σκληρία, «ζάρωμα», ερυθρότητα ή αυξημένη θερμοκρασία δέρματος
● Ογκίδιο ή εστιακή διόγκωση
● Έκκριμα ή εισολκή θηλής
● Εντοπισμένος πόνος που δεν υποχωρεί

Τι να κάνει μια γυναίκα αν εντοπίσει κάτι;

Δεν χρειάζεται πανικός, δεδομένου πως 8 στα 10 ψηλαφητά μορφώματα δεν αντιπροσωπεύουν κακοήθεια και πως υπάρχουν πολλές διαφορετικές καταστάσεις που προκαλούν διόγκωση στον αδένα (π.χ. ορμονικές αλλαγές, καλοήθεις παθήσεις, τραυματισμός). Η γυναίκα δεν πρέπει να διστάζει να καλέσει τον ιατρό όταν παρατηρήσει οποιαδήποτε αλλαγή που την ανησυχεί. Αν το εύρημα εμφανιστεί κατά την αιμορραγική φάση του κύκλου (ή λίγο πιο πριν), η γυναίκα μπορεί να περιμένει μήπως υποχωρήσει στο τέλος της περιόδου.

Αρκεί μόνο η αυτοψηλάφηση;

Η αυτοεξέταση αποτελεί ένα μικρό μόνο κομμάτι της πρόληψης έναντι του καρκίνου που βοηθάει την γυναίκα να εξοικειωθεί με τον μαστό της ώστε να προσδιορίζει ποιο είναι το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζει έγκαιρα προειδοποιητικά σημεία και αλλαγές. Αξίζει να τονισθεί πως σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τον απεικονιστικό έλεγχο και την ολοκληρωμένη εξέταση από Χειρουργό Μαστού, από όπου και θα δοθούν και οι συστάσεις για περαιτέρω έλεγχο ή παρακολούθηση.

Από ποια ηλικία πρέπει μια γυναίκα να ξεκινήσει τον μαστολογικό της έλεγχο;

Από την ενήλικη ζωή είναι καλό κάθε γυναίκα μέσω της τακτικής αυτοψηλάφησης να γνωρίζει τον μαστό της. Η ηλικία των 40 είναι η χρονική στιγμή όπου οι γυναίκες συστήνεται να ξεκινούν τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο με ψηφιακή μαστογραφία, δεδομένου πως 96% των περιπτώσεων του καρκίνου στον μαστό εμφανίζονται μετά από αυτήν την ηλικία. Συνήθως διενεργείται συμπληρωματικό υπερηχογράφημα, καθώς 2 στις 3 γυναίκες έχουν πυκνό ή μετρίως πυκνό μαστό και χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για τον έλεγχο του αδένα.

Η αυτοεξέταση, οι απεικονιστικές εξετάσεις και η εξέταση από χειρουργό Μαστού είναι το κλειδί για την ασφαλή μαστολογική παρακολούθηση, έγκαιρη αναγνώριση και αποτελεσματική αντιμετώπιση οποιασδήποτε κατάστασης.