Μηνιγγίτιδα Β: Μια σπάνια αλλά υψηλής επικινδυνότητας νόσος

Η μηνιγγίτιδα Β είναι μια σπάνια αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνη νόσος, η οποία δεν κάνει διακρίσεις καθώς προσβάλλει βρέφη, νήπια, εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Εξελίσσεται ταχύτατα και μέσα σε μόλις 24 ώρες μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες και αναπηρίες ή να οδηγήσει ακόμα και στην απώλεια της ζωής. Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης και προστασίας έναντι της μηνιγγίτιδας Β είναι ο εμβολιασμός. Σύμφωνα με δεδομένα της Ισπανικής Παιδιατρικής Ένωσης, πάνω από το 30% των ανθρώπων δεν γνωρίζει ότι η μηνιγγίτιδα μπορεί να προληφθεί. Γι’ αυτό και η καθιέρωση της Παγκόσμια Ημέρα Μηνιγγίτιδας (που φέτος μεταφέρθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2022, αντί για τις 24 Απριλίου) επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα ενημέρωσης και της ανάπτυξης προγραμμάτων εμβολιασμού, καθώς δεν υπάρχει τίποτα άλλο, κανένα φάρμακο ή θεραπεία που θα μπορούσε να αναχαιτίσει την εμφάνισή της.

Η μηνιγγίτιδα Β: Νόσος, συμπτώματα, μετάδοση

Πρόκειται για μια απειλητική νόσο που προκαλεί ο μηνιγγιτιδόκοκκος τύπου Β. Το βακτήριο που προκαλεί τη μηνιγγίτιδα Β μεταδίδεται με τα στα-γονίδια και το σάλιο. Το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό, αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για αποικισμό και νόσηση. Ο μηνιγγιτιδόκοκκος μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο μέσω συγκεκριμένων καθημερινών δραστηριοτήτων. Οι πιο συχνοί τρόποι μετάδοσης είναι: το φιλί, ο βήχας και το φτέρνισμα. Μάλιστα, ακόμα και άτομα που δεν εμφανίζουν τη νόσο –ένας στους 10 ενήλικες φέρει το βακτήριο της νόσου ασυμπτωματικά– μπορούν να τη μεταδώσουν σε άλλους και κυρίως στα νεαρά μέλη της οικογένειας και του στου στενού τους περιβάλλοντος. Από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο μπορεί προσβληθεί οποιοσδήποτε, τα βρέφη και τα νήπια, όμως, αποτελούν τις πιο ευάλωτες και προτιμώμενες ηλικιακές ομάδες από τη νόσο.
Τα βρέφη κάτω του 1 έτους διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα και ακολουθούν τα νήπια ηλικίας 1 έως 4 ετών. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο προσβολής.
Η μηνιγγίτιδα δεν είναι εύκολο να αναγνωριστεί στα πρώιμα στάδια και τα συμπτώματα της μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα της κοινής γρίπης. Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες τα κύρια συμπτώματα που προειδοποιούν για μηνιγγίτιδα είναι ο αιφνίδιος υψηλός πυρετός, η ευερεθιστικότητα, ο εμετός, η κεφαλαλγία, η δυσκαμψία του αυχένα, η ευαισθησία στο φως, η υπνηλία, ο μυϊκός πόνος και ο πόνος στα πόδια. Συχνά δημιουργεί την εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για ένα απλό κρυολόγημα. Σπανιότερα, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει και δερματικό εξάνθημα, κάτι που συνήθως υποδηλώνει βαριά νόσο. Περίπου 1 στα 5 περιστατικά μηνιγγίτιδας μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές, μόνιμες βλάβες ή αναπηρίες. Η μηνιγγίτιδα Β αποτελεί περίπου το 80% των περιστατικών βακτηριακής μηνιγγίτιδας στην Ελλάδα. Από το 2004 μέχρι το 2021 στην Ελλάδα έχουμε 670 επιβεβαιωμένα κρούσματα μηνιγγίτιδας Β.

Η αξία της πρόληψης και του εμβολιασμού

Ο μοναδικός τρόπος για αποτελεσματική και ασφαλή πρόληψη έναντι της μηνιγγίτιδας Β είναι η έγκαιρη έναρξη και ολοκλήρωση του εμβολιασμού των παιδιών, ο οποίος μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 2 μηνών και άνω. Ο εμβολιασμός κατά των υπόλοιπων τύπων μηνιγγίτιδας είναι επίσης απαραίτητος, ωστόσο δεν προστατεύει τα παιδιά από τη μηνιγγίτιδα τύπου Β. Επιβάλλεται, λοιπόν, οι γονείς να επισκεφθούν τον παιδίατρό τους και να ενημερωθούν σχετικά με τη μηνιγγίτιδα Β και να προχωρήσουν το συντομότερο στον σχετικό εμβολιασμό.

Μηνιγγίτιδα Β και πανδημία

Λόγω των περιοριστικών μέτρων αλλά και της προστασίας του πληθυσμού από την υψηλή εμβολιαστική κάλυψη που είχε δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια, τα κρούσματα φάνηκε ότι μειώθηκαν, αλλά ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, ειδικά μετά το εμβολιαστικό κενό που δημιούργησε η πανδημία. Και αυτό επιβεβαιώνεται με ένα κρούσμα μηνιγγίτιδας Β σε παιδί <5ετών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, καθώς και κάποια κρούσματα μέσα στο 2021 που εμφανίστηκαν, ενώ τα περιοριστικά μέτρα ήταν σε ισχύ σε μεγάλο βαθμό (μάσκες στα σχολεία, σε εξωτερικούς/εσωτερικούς χώρους κ.λπ.).Γεγονότα που αποδεικνύουν ότι, παρότι η μηνιγγίτιδα Β είναι σπάνια νόσος, ο κίνδυνος εμφάνισης, τη στιγμή που και τα σχολεία λειτουργούν χωρίς περιοριστικά μέτρα, είναι πραγματικός. Μάλιστα, σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία) παρατηρήθηκαν αυξημένα κρούσματα μηνιγγίτιδας Β στον ανεμβολίαστο πληθυσμό, μετά την άρση των μέτρων. Είναι λοιπόν εμφανές ότι ο κίνδυνος της νόσου υπάρχει και ότι τα παιδιά είναι τα περισσότερο εκτεθειμένα στη μηνιγγίτιδα Β.