Πώς μπορείς να κάνεις περισσότερα (κάνοντας λιγότερα) – Όγδοο μέρος

Φτάσαμε στο τέλος. Αυτό είναι το όγδοο και τελευταίο μας κομμάτι για το πώς μπορούμε να εξοικονομούμε κάθε μέρα λίγο παραπάνω χρόνο (λίγο, μόνο λίγο: ένα ψέμα) για να τον έχουμε όλο δικό μας και να τον κάνουμε ό,τι θέλουμε — να του βάλουμε φωτιά να τον κάψουμε. Μέχρι τώρα μιλήσαμε για τον ύπνο (κοιμόμαστε πάρα πολύ, νισάφι), τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ζούμε σε ταινία του δασκάλου Κάρπεντερ και, μολονότι το έχουμε καταλάβει, δεν κάνουμε τίποτε γι’ αυτό), τα έξυπνα κινητά (πολύ πιο έξυπνα από εμάς, σε κάθε περίπτωση), την τηλεόραση (παλιά καραβάνα που, περιέργως, εξακολουθεί να είναι εδώ και να μας κάνει ό,τι θέλει), τα ψώνια και το μαγείρεμα (όμορφα και τα δυο, πλην φορτικά και χρονοβόρα), και τη φρικτή μιζέρια (φρικτή, period: αυτό το μεγάλο κακό που μπορεί να βρει έναν άνθρωπο· και συχνά τον βρίσκει, και τον διαλύει).

Σήμερα, τελειώνοντας, θα μιλήσουμε για ένα ίσως ακόμη μεγαλύτερο κακό από όλα αυτά μαζί. Τον πολύ τον κόσμο. Τα πλήθη. Τους πολλούς. Τη μάζα.

Δεν ξέρω κάτι πιο τρομακτικό. Και ξέρω πολλά τρομακτικά πράγματα. Είναι ο τομέας μου.

* * *

Σε αντίθεση με τις άλλες πληγές που, όλες τους, μας βρίσκουν από κάποια στιγμή της ζωής μας και μετά και εναπόκειται στον καθένα μας να τις περιορίσει, τα πλήθη μάς απορροφούν από πολύ-πολύ νωρίς: από τα πρώτα μας βήματα σχεδόν. Είναι ένας μεγάλος κουρνιαχτός, μια βουή και μια αντάρα που έρχεται από μακριά σαν κακό μαντάτο, ένας ύπουλος καπνός που μας σκεπάζει όπως σε σκεπάζει η ομίχλη στη θάλασσα, μπαίνει στα πνευμόνια μας και πια μας καθορίζει.

Λιγότερο ένα ανεξάρτητο, αυτόνομο ον και περισσότερο απλό, ανώνυμο μέλος ενός, συχνά ανοϊκού, συνόλου που δεν ξέρει τίποτε άλλο από το να δρα κοπαδιαστά —είτε σαν κοινή γνώμη, είτε σαν όχλος, είτε οτιδήποτε απ’ ανάμεσα—, ο μικρούλης άνθρωπος του πλήθους ξεχνά την ατομικότητά του, δεν νοιάζεται για την προσωπική του ελευθερία, καταθέτει στα πόδια της μάζας την ταυτότητά του, και καταδέχεται να λειτουργεί πλέον σαν μέλισσα και σαν τερμίτης.

Δεν μπορούμε καν να μιλάμε για «ελεύθερο χρόνο» και για την ανάγκη επανάκτησής του όταν μιλάμε για τέτοια συστήματα, για τέτοια αθροίσματα προσωπικοτήτων που δεν είναι πια προσωπικότητες. Πολύ μακριά από το να συγκροτούν μια κοινότητα, μια γειτονία, μια ομάδα που συνεργάζεται για αυτόν ή τον άλλο σκοπό, ο συρφετός των ομαδοποιημένων (και ομογενοποιημένων) ατόμων εκχωρεί κάθε προσωπική ελευθερία στο σύνολο και κάθεται στην άκρη αποκαρωμένος.

Καθώς ακολουθούν τάσεις, συρμούς και μόδες, οι μεγάλες συγκεντρώσεις δεν μας αρέσουν. Τα κοινά γούστα δεν είναι πάντα γούστα, αλλά κοινωνικοί καταναγκασμοί. Γι’ αυτό και στη θέση τους επιλέγουμε, και τέλος πάντων προτείνουμε, ένα κάποιο αποτράβηγμα στη φωλιά μας. Είναι λιγάκι πιο δύσκολο καμιά φορά, και πού και πού είναι και επικίνδυνο, αλλά είναι όμορφο και γενναίο. Και μπορεί πραγματικά να γεμίσει με πολλούς δημιουργικούς τρόπους τον χρόνο ενός ανθρώπου — πράγμα που μεταφράζεται σε πολλαπλασιασμό του ελεύθερου χρόνου του.

Γι’ αυτό: αναζητήστε τη μοναχικότητα.

* * *

Μπορούμε άραγε να σταθούμε στην άκρη όταν παρελαύνουν οι μαζικές διακοπές στις μεγάλες, οργανωμένες πλαζ, τα μπεστ-σέλερ που όλοι συζητούν, οι πάγκοινες αλήθειες για το ’να και για τ’ άλλο, η απατηλή σιγουριά που κατακαίει τα πλήθη σαν άγρια φωτιά, οι πολιτικές βεβαιότητες, ή η αφόρητη κοινοτοπία των trends; Ειλικρινά δεν το ξέρουμε· ξέρουμε μόνο πως είναι δύσκολη αποστολή. Στο τέλος της βέβαια υπάρχουν μόνο κέρδη, αλλά αυτό το τέλος είναι μακρινό.

Επιχειρήστε το αν θέλετε να νιώσετε μεγάλη μοναξιά. Μείνετε μακριά από το πάντα αγριεμένο πλήθος που έχει απαντήσεις για το καθετί και ξέρει όλες τις αλήθειες. (Κι ας είναι οι αλήθειες του αντικρουόμενες και κίβδηλες: δεν το νοιάζει, το πλήθος δεν σκέφτεται, το πλήθος συναινεί και προχωρά πάνω σε ένα δρεπανηφόρο άρμα).

* * *

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Νά μια ταυτολογία: κερδίζοντας χρόνο, κερδίζουμε ζωή — επιπλέον ζωή. Είναι σαν να παίζουμε ένα game και, τη στιγμή που πάμε να πεθάνουμε και το παιχνίδι να λήξει, να μας δίνεται μια ακόμη ευκαιρία με μια έξτρα ζωή. Ωραία! Συγχαρητήρια. Τι θα την κάνουμε λοιπόν;

Ένας τρόπος να την ξοδέψουμε είναι να μην την εκμεταλλευτούμε καθόλου, να αδιαφορήσουμε για όσα κερδίσαμε και να τα αφήσουμε να γλιστρήσουν από τα χέρια μας σαν άμμος και σαν νερό. Είναι το παράδειγμα του παίκτη στο καζίνο που βρίσκεται με ένα μικρό κέρδος στα χέρια, αλλά το παίζει κι αυτό στο τραπέζι, το επιστρέφει στον κρουπιέρη, και βρίσκεται στο τέλος να χάνει και το αρχικό του κεφάλαιο — μα και πάλι να θέλει να δανειστεί για να ρεφάρει.

Δεν έχουμε να προτείνουμε κάτι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μπορεί κανείς να διαβάζει περισσότερα βιβλία, φέρ’ ειπείν, πράγμα άλλωστε συμφερτικό και για εμάς, ή να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα γυμναστικής από τα τόσα που παρέχονται δωρεάν στο YouTube και δεν θέλουν ούτε μισό ευρώ επένδυση, ή να δώσει μια ευκαιρία στον διαλογισμό καθώς τελικά δεν είναι και τόσο new age κουταμάρα όσο νόμιζες, ή να κάνει περιπάτους ακούγοντας ένα ακουστικό βιβλίο ή ένα podcast όπως θα προχωρά, ή να αποκτήσει μια νέα δεξιότητα, ή να μάθει μια τέχνη, ή να παλέψει με ακόμη μία ξένη γλώσσα, ή να βρει ένα καινούργιο χόμπι, κάτι που του τριβελίζει το μυαλό από τότε που ήταν παιδί μα δεν είχε βρει ακόμη την ευκαιρία, ή να πάρει σπίτι του ένα αδέσποτο από το καταφύγιο και να του χαρίσει μια καλή ζωή αν πιστεύει ότι θα τα κατάφερνε, ή έστω να πηγαίνει ώς εκεί και να το βγάζει βόλτα κάθε Σάββατο πρωί, ειδικά αν είναι γέρικο και βαρύ, ή να ταΐσει μια φορά τα γατιά της γειτονιάς, ή να στρατευτεί εθελοντικά σε έναν «καλό σκοπό» (και όχι να ξεκινήσει μια… μεγάλη επανάσταση: αυτά είναι για τους παρανοϊκούς δολοφόνους με το πριόνι, για τα φασισταριά) ώστε να νιώσει πλήρης, γεμάτος, ολοκληρωμένος — ο κατάλογος είναι ατέλειωτος.

Μα είναι τόσο προσωπικό θέμα. Πολύ προσωπικό για να χωρά «συμβουλές» και παραινέσεις από τρίτους.

Και έπειτα, είναι και το άλλο: ποτέ δεν θα σου φτάσει ο ελεύθερος χρόνος σου. Πάντα θα είναι λίγος, πάντα θα είναι λιγότερος από όσον στ’ αλήθεια χρειάζεσαι. Ποτέ δεν μας φτάνει η ζωή. Πάντα θα μένουμε με το παράπονο γιατί δεν έχουμε λίγη ακόμη (λίγη, μόνο λίγη: ένα ψέμα) για να παίζαμε άλλη μια πασιέντζα, για να κάναμε κάτι τελείως άχρηστο, για να την αφήναμε να μας γλιστρήσει από τα χέρια σαν να ’ναι αλλουνού, σαν να ’ναι φτηνή και ξένη.

[ THE END ]

Στην ίδια σειρά άρθρων, διαβάστε ακόμη:

1. Ύπνος, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου (πρώτο μέρος)
2. Ύπνος, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου (δεύτερο μέρος)
3. Social media: Κόβοντάς τα λίγο-λίγο
4. Smartphones, αυτή η μάστιγα
5. Τηλεόραση, αυτή η κυρίαρχη
6. Τρώγοντας (και μαγειρεύοντας) έρχεται η όρεξη
7. Η μιζέρια βλάπτει σοβαρά την υγεία — και τον ελεύθερο χρόνο