Ο καρδιολόγος, συνθέτης και συγγραφέας Θανάσης Δρίτσας γράφει για τον Δημήτρη Μήλιο, τη μάχη του με τον καρκίνο και τη ζωγραφική του.
Ένας υπέροχος και μοναδικός άνθρωπος υπήρξε ο Δημήτρης Μήλιος (1955-2022) που έφυγε από κοντά μας σχετικά πρόσφατα μετά από πάλη με τη γνωστή κακοήθη ασθένεια των καιρών μας που δεν κάνει πλέον διακρίσεις μεταξύ νέων, μικρών, μεγάλων, παιδιών, ηλικιωμένων. Ο Δημήτρης ήταν διακεκριμένος αρχιτέκτων και επιπλέον χαρισματικός ζωγράφος και γλύπτης. Την πλευρά εκείνη του καλλιτέχνη την κρατούσε αποκλειστικά για τον εαυτό του ενώ οι εικαστικές δημιουργίες του συνιστούν, όπως φαίνεται, έναν μεγάλο όγκο που αξίζει να έρθει προσεχώς στο φως. Κατά την περίοδο που έδινε τη μάχη με το πρόβλημα της υγείας του ζωγράφιζε ακατάπαυστα και αποτύπωνε (κυρίως σε ακουαρέλες μεγέθους Α4) με την χρωματική του παλέτα το συναίσθημα και τις σκέψεις του πάνω σε όλα όσα βίωνε. Έτσι η τέχνη του έγινε εργαλείο έκφρασης και επιβίωσης μαζί με το πρωτότυπο-αστείρευτο χιούμορ που τον διέκρινε, η ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ του αποτυπώνεται μάλιστα συχνά στους υπότιτλους ή τα σχόλια που συνόδευαν τις ζωγραφιές του. Η αγαπημένη του σύζυγος, σύντροφος-συνοδοιπόρος της ζωής του κα Αμαλία Μάρκατζη (*) ανέσυρε μέσα από τον μεγάλο αριθμό αδημοσίευτων έργων του και ένα δικό μου πορτραίτο στο πιάνο που είχε κάνει ο Δημήτρης Μήλιος και δεν το γνώριζα καθόλου!
Θανάσης Δρίτσας πορτραίτο σε πιάνο, έργο Δημήτρη Μήλιου (2021)
Λίγοι άνθρωποι γνώριζαν σε βάθος την εικαστική δημιουργικότητα του Δημήτρη Μήλιου ενώ οι περισσότεροι μάλλον έμαθαν αυτή την πλευρά μέσα από τις αναρτήσεις του των τελευταίων δύο ετών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Προσωπικά με είχε εντυπωσιάσει τόσο ο χαρακτήρας της ζωγραφικής του Δημήτρη Μήλιου ώστε του είχα ζητήσει -αν βρει τον χρόνο- να εικονογραφήσει κάποια κείμενά μου. Αυτή βέβαια η πρότασή μου έγινε σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής του με ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας και αυτονόητα άλλες προτεραιότητες. Επί της ουσίας ο Δημήτρης Μήλιος δεν είχε κάποια συστηματική εκπαίδευση στη ζωγραφική αλλά σίγουρα η κατάρτισή του ως αρχιτέκτονας συνεισέφερε τουλάχιστον στη σχέση του με το σχέδιο. Υποσυνείδητα προφανώς είχε υποστεί επιδράσεις από το ύφος ζωγράφων διαφόρων ιστορικών περιόδων, τα έργα των οποίων θα είχε δει σε μουσεία, γκαλερί ή εκδόσεις τέχνης. Ό ίδιος όμως, σύμφωνα με τις μαρτυρίες της συντρόφου του, δεν είχε εκδηλώσει κάποια ιδιαίτερη σχέση με συγκεκριμένες εικαστικές τεχνοτροπίες ή ιστορικές εποχές της τέχνης.
Ο ογκολόγος μου. Ακουαρέλα Α4
Ο Δημήτρης ζωγράφισε την ασθένειά του, ή μάλλον ζωγράφισε μαζί με την ασθένεια. Αποτυπώνει με χρώμα το βίωμά του ενώ παράλληλα η ζωγραφική του γίνεται θεραπευτικό εργαλείο, ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση του πόνου και του αρνητικού ψυχισμού που αναπόφευκτα συνδέεται με τον φόβο του επικείμενου θανάτου. Σε αυτή τη θεραπευτική συνταγογράφηση έρχεται να προστεθεί και το αυτό-σαρκαστικό χιούμορ του ζωγράφου Δημήτρη Μήλιου. Το δωμάτιο του νοσοκομείου στο οποίο νοσηλεύεται το χαρακτηρίζει «ατελιέ» και τα έργα του γίνονται αντικείμενο καθημερινών διαλόγων-προκλήσεων με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Έτσι ο Δημήτρης Μήλιος προσφέρει έμμεσα καθημερινή «ψυχοθεραπεία» και στο προσωπικό της κλινικής που αυτονόητα την χρειάζεται λόγω του απίστευτου φόρτου εργασίας τους. Η τέχνη ανοίγει επίσης διαύλους επικοινωνίας μεταξύ γιατρού και ασθενή και συμπληρωματικά συνεισφέρει θετικά στην πορεία της θεραπευτικής διαδικασίας.
Η γιατρός μου ένα όμορφο ροκάκι που εγώ την φωνάζω Κλεοπάτρα και που νομίζω ότι αν ήμουν 35 χρόνων θα την είχα διεκδικήσει. Ακουαρέλα, 10 Χ 15
Για τη νεαρή θεράποντα γιατρό την οποία ζωγραφίζει, γράφει ως σχόλιο στο πορτραίτο της τα εξής: «Η γιατρός μου, ένα όμορφο ροκάκι που εγώ την φωνάζω Κλεοπάτρα και που νομίζω ότι, αν ήμουν 35 χρόνων, θα την είχα διεκδικήσει!». Για τη γαστροσκόπηση στην οποία υποβάλλεται ζωγραφίζει και γράφει: «Γαστροσκόπηση τα Χριστούγεννα. Μεγάλα γλέντια, το κάψαμε!». Ως λεζάντα σε άλλο έργο του γράφει: «Εορταστικό προσχέδιο στο πνεύμα των ημερών μου. Με ρωτούν τι συμβολίζουν τα δύο περίεργα όντα. Ο αρλεκίνος και ο ιπποπόταμος που πλατσουρίζει είναι το ίδιο άτομο, δηλαδή εγώ!». Όταν βλέπει τις διάφορες συσκευές/ορούς χορήγησης αιμοπεταλίων (βλ. φωτογραφία) γράφει: «Χορήγηση αιμοπεταλίων. Σήμερα το μενού είχε φρεσκότατα θαλασσινά, χωρίς σαμπάνια όμως!».
Εορταστικό προσχέδιο στο πνεύμα των ημερών μου. Ο αρλεκίνος και ο ιπποπόταμος που πλατσουρίζει είναι το ίδιο άτομο δηλαδή εγώ. Ακουαρέλα
Γαστροσκόπηση τα Χριστούγεννα. Μεγάλα γλέντια, το κάψαμε. Ακουαρέλα Α4
Χορήγηση αιμοπεταλίων. Σήμερα το μενού είχε φρεσκότατα θαλασσινά, χωρίς σαμπάνια όμως!
Η ζωγραφική του Δημήτρη Μήλιου κατά την περίοδο της ασθένειας εναρμονίζεται με τη γενικότερη στάση ζωής του και λειτουργεί ως τέχνη βαθύτατα αληθινή η οποία παραπέμπει στην απολεσθείσα εκφραστική αθωότητα του προϊστορικού ανθρώπου. O Μήλιος με τη γνήσια τέχνη του με παραπέμπει στην εικαστική μαγεία της έκφρασης του παλαιολιθικού ανθρώπου των σπηλαίων Lascaux. Είναι μια τέχνη αυθεντική, ολιστική θα λέγαμε, ως προς την ιδανική σύμμειξη της σωματικής με την πνευματική εμπειρία, μια τέχνη λειτουργική και θεραπευτική μαζί. Σε μια εποχή που η τέχνη παράγεται για να πουληθεί, να εκτεθεί και να γίνει αντικείμενο εμπορίου ο Δημήτρης Μήλιος προσφέρει, μέσα από το σκοτεινό τούνελ της ασθένειας του, μια θέα στον κόσμο της αληθινής ζωής και ένα παράθυρο στο πνευματικό φως. Στην ουσία μέσα από την «πονεμένη» τέχνη του ο Μήλιος δοξάζει την ίδια τη ζωή και προτείνει την υπέρβαση του θανάτου.
Οι θεράποντες ιατροί μου. Ακουαρέλλα Α4
Στο τελευταίο μήνυμα προς φιλικό του πρόσωπο ο Δημήτρης Μήλιος γράφει: «Σήμερα με έβαλαν στην αίθουσα Τράνζιτ. Φαίνεται ότι η θεραπεία δεν προχωράει και με αφήνουν να πεθάνω ήσυχα-ήσυχα. Αντίο». Εκείνος του απάντησε «άφησέ τα αυτά, εγώ σε περιμένω!», οπότε ακολουθεί απάντηση του Δημήτρη ως εξής: «Τώρα εγώ θα σε περιμένω, αλλά μην βιαστείς!».
Αυτός ήταν ο (Επικούρειος) Δημήτρης Μήλιος που, σύμφωνα με την άποψη του φίλου του, η στάση του θυμίζει πάντα τα λόγια του Επίκουρου: «Τον θάνατο δεν τον φοβάμαι γιατί όταν εκείνος έλθει εγώ θα έχω φύγει…»
Τελευταίο και ανυπόγραφο. Ακρυλικό 40 Χ 50
(*) ΥΓ: Ο Θανάσης Δρίτσας επιθυμεί να εκφράσει θερμότατα ευχαριστήρια στην κα Αμαλία Μάρκατζη για την πολύτιμη βοήθεια της όσον αφορά όλη τη βιογραφική πληροφόρηση αλλά και την αποστολή του εξαιρετικού υλικού του αείμνηστου Δημήτρη Μήλιου.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
20°
Γαστροσκόπηση τα Χριστούγεννα. Μεγάλα γλέντια, το κάψαμε. Ακουαρέλα Α4
Χορήγηση αιμοπεταλίων. Σήμερα το μενού είχε φρεσκότατα θαλασσινά, χωρίς σαμπάνια όμως!
Τελευταίο και ανυπόγραφο. Ακρυλικό 40 Χ 50
