Εμβόλιο έναντι του ιού HPV

O ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι τόσο συχνός ώστε προβλέπεται ότι περίπου το 85% του πληθυσμού θα μολυνθεί από αυτόν σε κάποια στιγμή της ζωής του. Οι περισσότεροι άνθρωποι με HPV δεν αναπτύσσουν ποτέ συμπτώματα, αφού οι περισσότερες από τις λοιμώξεις HPV (9 στις 10) εξαφανίζονται από μόνες τους εντός δύο ετών, όμως στο μεσοδιάστημα μπορεί να μεταδώσουν τον ιό στους συντρόφους τους, επισημαίνει ο κ. Γιώργος Τρίμης, Παιδίατρος, Διδάκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών, Επικεφαλής Ιατρικού Τμήματος Εμβολίων και Λοιμωδών Νοσημάτων, MSD Ελλάδας.

Ο ιός HPV μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή ή πιο σπάνια από την επαφή των γεννητικών περιοχών ή την επαφή των χεριών. Για τους λόγους αυτούς ακόμη και η συστηματική χρήση προφυλακτικού, αν και μειώνει τον κίνδυνο της λοίμωξης από τον HPV, δεν προστατεύει απόλυτα. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας από τον ιό HPV είναι ο εμβολιασμός.

Ιός HPV και καρκίνοι

Ο ιός HPV ευθύνεται για το 5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως. Συγκεκριμένα ο ιός HPV είναι υπεύθυνος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, που είναι ο 2ος σε συχνότητα καρκίνος στην Ευρώπη σε νεαρές γυναίκες 15-44 ετών. Θεωρείται επίσης αιτιολογικός παράγοντας για μεγάλο ποσοστό άλλων μορφών καρκίνου, όπως καρκίνο του κόλπου και του αιδοίου στις γυναίκες, καρκίνο του πρωκτού και του πίσω μέρους του λαιμού, συμπεριλαμβανομένης της βάσης της γλώσσας και των αμυγδαλών (στοματοφάρυγγα), τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, καθώς και καρκίνο του πέους στους άνδρες. Ο ιός HPV προκαλεί επίσης το συχνότερο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, τα γεννητικά κονδυλώματα, που είναι μία καλοήθης μεν πάθηση, αλλά προβληματική για την ποιότητα ζωής των ασθενών και δύσκολη στην αντιμετώπιση (συχνές υποτροπές).

Εμβόλιο έναντι του ιού HPV για κορίτσια και αγόρια

Ο εμβολιασμός έναντι του HPV στα κορίτσια εφαρμόζεται εδώ και 15 χρόνια. Στην Ελλάδα όμως ακόμη ένα στα τρία κορίτσια φτάνει στην ηλικία των 18 ετών χωρίς να έχει εμβολιασθεί. Η σχετικά χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη έναντι του HPV, που αφορά και άλλες χώρες, έχει γίνει αντιληπτή ως ένα πρόβλημα για τη Δημόσια Υγεία, και έτσι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν θέσει ως στόχο την επίτευξη εμβολιαστικής κάλυψης 90% στα νεαρά κορίτσια σε όλες τις χώρες ως το 2030. Η επίτευξη αυτού του στόχου, μαζί με τη χρήση προσυμπτωματικού τραχηλικού ελέγχου σε ποσοστό 70% και θεραπείας σε ποσοστό 90% των γυναικών που νοσούν, θα οδηγήσει στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου μήτρας πριν το τέλος του αιώνα μας.

Στα χρόνια κυκλοφορίας του εμβολίου HPV έγινε προοδευτικά αντιληπτή η ανάγκη εμβολιασμού και των αγοριών, ο οποίος θα βοηθήσει στην πιο έγκαιρη επίτευξη του στόχου εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά, το πιο σημαντικό, θα προσφέρει άμεση προστασία από μορφές καρκίνου και καλοήθεις παθήσεις που προκαλεί ο ιός HPV στους άντρες. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ιός HPV μεταδίδεται πιο εύκολα από τις γυναίκες στους άνδρες, οι άνδρες έχουν χαμηλότερη ανοσολογική απόκριση στον ιό και μεγαλύτερη δυσκολία να τον αποβάλλουν, ενώ ο σχετιζόμενος με τον HPV καρκίνος του στοματοφάρυγγα (τα μισά περίπου περιστατικά αυτού του καρκίνου) έχει 4πλάσια συχνότητα στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες, καταρρίπτοντας την εντύπωση ότι τα νοσήματα και οι καρκίνοι που προκαλεί ο ιός HPV αφορούν μόνο τις γυναίκες. Μάλιστα σε αναπτυγμένες χώρες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ΗΠΑ, ο καρκίνος του στοματοφάρυγγα που σχετίζεται με τον HPV έχει ξεπεράσει σε συχνότητα τον καρκίνο του τραχήλου μήτρας.

Ποτέ πρέπει να γίνεται το εμβόλιο στα παιδιά;

Πολύ πρόσφατα η Ελλάδα συμπεριλήφθηκε στις πάνω από 50 χώρες παγκοσμίως όπου ο εμβολιασμός έναντι του HPV αποζημιώνεται και στα αγόρια. Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών της χώρας μας, ο εμβολιασμός έναντι του ιού HPV και των δύο φύλων θα τα προστατεύσει από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, τον καρκίνο του στοματοφάρυγγα, του πρωκτού και του πέους, όπως και έναντι καλοηθών νοσημάτων σχετιζόμενων με τον ιό. Ο εμβολιασμός είναι απαραίτητος για όλα τα κορίτσια και τα αγόρια κατά προτίμηση στην ηλικία των 9-11 ετών, όπου η ανοσολογική απάντηση είναι η μέγιστη, οι δόσεις είναι λιγότερες (2 αντί 3 ως την ηλικία των 15 ετών), οι πάντα ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι λιγότερες, ενώ η πρόληψη παρέχεται εγκαίρως πριν την πιθανότητα έκθεσης στον ιό. Η ηλικία αυτή προσεγγίζει την περίοδο όπου ολοκληρώνεται όλη η σειρά των εμβολίων του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών στους εφήβους, καθώς τόσο η ανταπόκριση του οργανισμού στους εμβολιασμούς όσο και η συμμόρφωση στις ιατρικές οδηγίες είναι υψηλή. Σε περίπτωση καθυστέρησης ο εμβολιασμός μπορεί να ολοκληρωθεί ως την ηλικία των 18 ετών, αν και το δικαίωμα δωρεάν χορήγησης του εμβολίου HPV στις ηλικίες 16-18 ετών θα παραμείνει ενεργό ως το τέλος του 2023.