Kήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου: Πώς αντιμετωπίζεται χωρίς εγχείρηση

Μία από τις συχνότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης και μία από τις κύριες αιτίες πόνου στη μέση είναι η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Υπολογίζεται ότι έως και δύο στους εκατό ενήλικες αναπτύσσουν σε ετήσια βάση κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η εμφάνισή της είναι συχνότερη σε άτομα ηλικίας 30 έως 50 ετών, με τους άνδρες πάσχοντες να είναι διπλάσιοι από τις γυναίκες. Στο περίπου 95% των περιπτώσεων η κήλη εντοπίζεται στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση).

Από τους ασθενείς με κήλη, οι τρεις στους εκατό θα έχουν συμπτώματα, τα οποία εξαρτώνται από την θέση και το μέγεθός της. Αν η κήλη δεν πιέζει κάποιο νεύρο, ο ασθενής μπορεί να έχει μόνο τοπικό πόνο ή να μην πονάει καθόλου. Αν πιέζει κάποιο νεύρο, μπορεί να προκαλέσει πόνο, μούδιασμα ή/και αδυναμία στην περιοχή του σώματος από την οποία διέρχεται. Όταν, π.χ., το νεύρο αρχίζει από τη μέση και φτάνει έως χαμηλά στο πόδι, ο ασθενής μπορεί να πονάει στη μέση (οσφυαλγία) και στο ένα πόδι (ισχιαλγία). Μάλιστα η ισχιαλγία μπορεί να είναι πιο έντονη από την οσφυαλγία.

Τυπικά, πριν από την πλήρη ανάπτυξη της κήλης ο ασθενής έχει εκδηλώσει ένα επεισόδιο έντονου πόνου ή έχει μακρύ ιστορικό διακοπτόμενων επεισοδίων πόνου.

Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (στο σχεδόν 90%) η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά (χωρίς χειρουργική θεραπεία). Αντίθετα, όταν οι ασθενείς έχουν σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα (π.χ. προοδευτικά εξελισσόμενη αδυναμία ή παράλυση στο ένα χέρι/πόδι) είναι πιθανό να χρειαστούν αμέσως χειρουργική επέμβαση.

«Για τα περισσότερα περιστατικά, πρώτη γραμμή θεραπείας είναι συνήθως τα παυσίπονα και η φυσικοθεραπεία. Ο ιατρός συνήθως συνιστά στον ασθενή περιορισμό των δραστηριοτήτων για τις πρώτες μέρες και περπάτημα όσο αντέχει. Ωστόσο αντενδείκνυται η παραμονή στο κρεβάτι. Αναλόγως με το επίπεδο του πόνου μπορεί ακόμα να του συστήσει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, από το στόμα ή σε ενέσεις», λέει ο Φυσικοθεραπευτής - Χειροθεραπευτής Γιώργος Κακαβάς. «Η φυσικοθεραπεία επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάρρωση από μια κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, καθώς μπορεί να συμβάλλει στην κινητοποίηση του ασθενούς και την ανάκτηση της φυσιολογικής κινητικότητάς του, στην καταπράυνση του πόνου και στην εκπαίδευση, ούτως ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές επώδυνες κρίσεις».

Η φυσικοθεραπεία παρέχει αυτά τα οφέλη συμβάλλοντας στην αποκατάσταση των λειτουργικών ελλειμμάτων που σχετίζονται με τη συμπτωματική κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Δεν υπάρχει, όμως, ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας κατάλληλο για όλους τους ασθενείς. Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη και προσαρμόζεται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά, ανάλογα με την θέση της κήλης του και τα συμπτώματα που αυτή προκαλεί.

«Το κλειδί είναι να εντοπισθεί με ακρίβεια η κήλη και να γίνουν οι απαιτούμενες κινήσεις, ώστε να διορθωθούν οι μηχανικές δυσλειτουργίες που έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξή της και να αποσυμπιεστούν οι δομές που αυτή πιέζει», εξηγεί ο κ. Κακαβάς. «Σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν σύγχρονες φυσικοθεραπευτικές μέθοδοι όπως η fysiotek, η οποία χρησιμοποιεί μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας για να αναλύσει και να αντιμετωπίσει το αίτιο του πόνου (δηλαδή την κήλη) και όχι μόνο το σύμπτωμα».

Το φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα μπορεί να αποτελείται από παθητικές και ενεργητικές θεραπείες, που έχουν διαφορετικούς στόχους. Οι παθητικές θεραπείες, λ.χ., έχουν ως στόχο να μειώσουν τη μυϊκή ένταση και τους σπασμούς, που εκδηλώνονται για να εμποδίσουν την κίνηση των μυών στην περιοχή της κήλης. Μπορεί ακόμα να διεγείρουν την κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή-στόχο ή, αντίθετα, να την μειώσουν για να ελαττωθεί η φλεγμονή και ο πόνος. Μπορεί ακόμα να χαλαρώσουν τους μυς, καθώς και να μειώσουν την κήλη με απαλές έλξεις που μειώνουν τις επιπτώσεις της βαρύτητας στους μεσοσπονδύλιους δίσκους.

Αντίστοιχα, οι ενεργητικές ασκήσεις έχουν ως στόχο βελτίωση της ευλυγισίας, της στάσης του σώματος, της δύναμης, της σταθερότητας του κορμού και της κινητικότητας των αρθρώσεων. «Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο θα μειωθεί ο κίνδυνος για επαναλαμβανόμενες κρίσεις πόνου, αλλά θα βελτιωθεί γενικότερα η υγεία», υπογραμμίζει ο κ. Κακαβάς.

Όταν η φυσικοθεραπεία εκτελείται από κατάλληλα εκπαιδευμένο θεραπευτή, είναι ανώδυνη και χωρίς παρενέργειες. Ο αριθμός των θεραπειών και η συχνότητά τους εξαρτώνται από την ηλικία του ασθενούς, καθώς και από την χρονιότητα και την σοβαρότητα του προβλήματος. «Ο φυσικοθεραπευτής θα διδάξει στον ασθενή τρόπους να βελτιώσει τη φυσική του κατάσταση και να δυναμώσει την πλάτη του, ώστε να αποτρέψει μελλοντικά προβλήματα. Ο απώτερος στόχος είναι να αποκτήσει ο ασθενής τις γνώσεις που χρειάζεται, ώστε να διατηρήσει έναν τρόπο ζωής που δεν θα επιβαρύνει περαιτέρω την ήδη πονεμένη του σπονδυλική στήλη. Είναι επομένως σημαντικό μετά την ολοκλήρωση της φυσικοθεραπείας, να εντάξει στην καθημερινότητά του ορισμένες ασκήσεις και συνήθειες που θα προστατεύουν εφεξής την πλάτη του», καταλήγει ο κ. Κακαβάς.